Định hướng hợp tác khu vực
Văn kiện "ASEAN 2045: Tương lai chung của chúng ta" là nền tảng định hướng cho hợp tác khu vực trong nhiều thập kỷ tới
Sáng 26-5, tại Kuala Lumpur - Malaysia, Thủ tướng Phạm Minh Chính dẫn đầu đoàn đại biểu Việt Nam dự Phiên họp toàn thể Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 46 do Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim chủ trì. Tham dự còn có lãnh đạo các nước ASEAN, Thủ tướng Timor-Leste và Tổng Thư ký ASEAN.
Việt Nam đề xuất 3 trọng tâm hợp tác
Tại phiên họp, lãnh đạo các nước thống nhất ủng hộ chủ đề hợp tác năm nay "Bao trùm và Bền vững". ASEAN cần phát huy tiềm năng nội khối, ủng hộ hệ thống thương mại đa phương dựa trên luật lệ, chủ động dẫn dắt và định hình tương lai khu vực thông qua các khuôn khổ, sáng kiến như Lưới điện ASEAN, Hiệp định khung kinh tế số ASEAN...
Các nhà lãnh đạo đồng thời thông qua văn kiện "ASEAN 2045: Tương lai chung của chúng ta", trong đó có Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2045 và các Chiến lược về chính trị - an ninh, kinh tế, văn hóa - xã hội và kết nối, xác lập nền tảng chiến lược cho hợp tác và liên kết của ASEAN trong những thập kỷ tới. Lãnh đạo các nước đồng thuận kết nạp Timor-Leste làm thành viên chính thức tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 47 vào tháng 10-2025.
Phát biểu tại hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh 5 định hướng "Đoàn kết hơn, Tự cường hơn, Chủ động hơn, Bao trùm hơn và Bền vững hơn", đồng thời đề xuất 3 trọng tâm hợp tác. Trong đó, tái định hình tư duy phát triển, lấy bao trùm làm nền tảng, đổi mới sáng tạo làm động lực và bền vững làm mục tiêu. Mở rộng liên kết và kết nối khu vực, đa dạng hóa chuỗi cung ứng và tăng cường tiếng nói tập thể. Giữ vững vai trò trung tâm ASEAN, nâng cao năng lực tự cường và độc lập chiến lược, đề xuất tuyên bố ASEAN về truy bắt tội phạm truy nã xuyên quốc gia. Thủ tướng khẳng định Việt Nam sẽ tiếp tục là thành viên tích cực, góp phần xây dựng Cộng đồng ASEAN đoàn kết, chủ động và bền vững.
Thủ tướng Phạm Minh Chính dẫn đầu đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam tham dự Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 46 trong ngày 26-5 Ảnh: VGP
Mở rộng kết nối
Chiều cùng ngày, tại phiên họp hẹp trao đổi về các vấn đề khu vực và quốc tế, lãnh đạo các nước nhận định ASEAN đang đối mặt với nhiều thách thức: cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn, gián đoạn chuỗi cung ứng, biến đổi khí hậu, thiên tai, dịch bệnh và các nguy cơ an ninh phi truyền thống.
Về biển Đông, lãnh đạo các nước tái khẳng định lập trường nguyên tắc của ASEAN, nhấn mạnh tầm quan trọng của thượng tôn luật pháp quốc tế, giải quyết hòa bình các tranh chấp, thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố Ứng xử của các bên ở biển Đông (DOC) và sớm hoàn tất Bộ Quy tắc ứng xử ở biển Đông (COC) hiệu lực, thực chất và phù hợp với luật pháp quốc tế và Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) 1982. ASEAN nhất trí tiếp tục hỗ trợ Myanmar thực hiện Đồng thuận 5 điểm, ủng hộ các nỗ lực nhân đạo và hòa giải.
Phát biểu tại phiên họp, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh ASEAN cần kiên định con đường đối thoại, hợp tác, đoàn kết và tự cường; giữ cân bằng chiến lược với các nước lớn, tăng cường thương mại và đầu tư nội khối, phát huy các động lực tăng trưởng mới như chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, kết nối giao thông - năng lượng. Thủ tướng ủng hộ sớm hoàn tất Hiệp định khung Kinh tế số ASEAN, nâng cấp Hiệp định Thương mại Hàng hóa ASEAN, thúc đẩy các hiệp định thương mại tự do (FTA) với Canada, Trung Quốc, Ấn Độ, đa dạng hóa thị trường và chuỗi cung ứng.
Về Myanmar, Thủ tướng hoan nghênh vai trò chủ động của Malaysia, kêu gọi chấm dứt bạo lực, thúc đẩy đối thoại và hỗ trợ nhân đạo. Việt Nam đã gửi 60 tấn hàng cứu trợ, hơn 100 cán bộ tham gia cứu hộ và sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với ASEAN tìm giải pháp bền vững.
Cũng trong chiều 26-5, Thủ tướng Phạm Minh Chính dự và phát biểu tại phiên Đối thoại của lãnh đạo với thanh niên ASEAN, Đối thoại của lãnh đạo ASEAN với đại diện Hội đồng liên Nghị viện ASEAN; phát biểu tại phiên Đối thoại với đại diện Hội đồng Tư vấn kinh doanh ASEAN, dự lễ ký kết Tuyên bố Kuala Lumpur "ASEAN 2045: Tương lai chung của chúng ta".
Trong ngày 26-5, Thủ tướng Phạm Minh Chính có các cuộc gặp với Tổng thống Philippines Ferdinand Romualdez Marcos Jr, Thủ tướng Lào Sonexay Siphandone… Sáng cùng ngày, Thủ tướng chủ trì cuộc ăn sáng làm việc với Thủ tướng Campuchia Hun Manet và Thủ tướng Lào Sonexay Siphandone. Ba nước thống nhất phối hợp nghiên cứu xây dựng các khu kinh tế xuyên biên giới, nâng kim ngạch thương mại Việt Nam - Lào lên 5 tỉ USD, Việt Nam - Campuchia lên 20 tỉ USD. Sáng kiến "3 quốc gia, 1 điểm đến" được tái khẳng định, cùng với kế hoạch phối hợp Thái Lan triển khai các dự án giao thông chung.
Thống nhất hành động
Khai mạc Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 46 hôm 26-5, Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim cho biết ASEAN sẽ phối hợp cùng ứng phó những thách thức bao gồm những khó khăn kinh tế từ thuế quan của Mỹ. Theo đó, các nước ASEAN hy vọng cuộc họp nhằm thảo luận về thuế quan với Tổng thống Mỹ Donald Trump với tư cách là một khối thống nhất sẽ diễn ra vào cuối năm nay.
Theo nhà lãnh đạo Malaysia - quốc gia đang giữ vai trò chủ tịch ASEAN, hòa bình, ổn định và thịnh vượng của khối phụ thuộc vào một trật tự quốc tế cởi mở, toàn diện và dựa trên luật lệ. ASEAN trước đó đã thống nhất tránh các biện pháp trả đũa thuế quan Mỹ. Thay vào đó, họ thành lập một nhóm hành động chung để phối hợp phản ứng song song với các cuộc đàm phán song phương giữa một số nước thành viên với Mỹ.
Theo AP, ASEAN xuất khẩu nhiều sang thị trường Mỹ. Các quốc gia của khối đã bị áp thuế quan 10%-49% đối với hàng xuất khẩu sang Mỹ theo chính sách thuế đối ứng được tổng thống Mỹ công bố hồi đầu tháng 4, sau đó tạm hoãn 90 ngày để mở đường cho các cuộc đàm phán.
Ông Anwar cũng cho biết vào ngày 27-5, các nhà lãnh đạo ASEAN sẽ có cuộc họp với Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường và Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh (GCC, bao gồm Bahrain, Kuwait, Oman, Qatar, Ả Rập Saudi và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất - UAE). Đây là cuộc họp 3 bên đầu tiên giữa ASEAN - Trung Quốc - GCC, hứa hẹn thúc đẩy nhiều thỏa thuận hợp tác.
Anh Thư