Điều bí mật của “thế giới thần tiên”

Công viên Giải trí Disneyland mùa hè này mừng sinh nhật thứ 50 của mình. Không chỉ trẻ con, mà cả người lớn lạc vào đây thường có cảm tưởng như lạc vào một “cõi thần tiên” đầy vui vẻ và tươi đẹp. Góp phần tạo ra sự vui tươi ấy là những “hoạt náo viên” giả trang làm Mickey, Minnie, Pluto, Donald Duck và Goofy – các nhân vật của Walt Disney.

Mới đây, chú chó Goofy (đúng ra là một người đóng vai chú chó này) đã tố cáo điều bí mật ở Disneyland

Walt Disney, cha đẻ của chuột Mickey, còn đích thân cắt băng khai trương Công viên Disneyland đầu tiên ở California. Có lẽ ở thời điểm ấy ông cũng chưa dám tin hẳn

vào thành công của ý tưởng thương mại thần tình này. Chỉ 30 năm sau, tổng cộng đã có 250 triệu du khách được nồng nhiệt chào đón. Sau Tokyo, Paris và Hồng Kông, sắp tới Úc và Trung Hoa đại lục sẽ được chọn để xây dựng một cỗ máy in tiền khổng lồ theo hình mẫu không bao giờ lạc hậu trên.

Nỗi khổ của “Big Five”

Đưa trẻ con đến đây vui chơi, không chỉ riêng các vị phụ huynh muốn giữ thế giới kỳ ảo cho tuổi thơ này luôn luôn tươi đẹp, mà tập đoàn Disney World cũng hết sức tránh cho bức tranh thiên đường khỏi bị một vết xước. Giá phải trả cho những nỗ lực đó do các công nhân ở đây gánh chịu, nhất là những người suốt ngày trùm bộ đồ hóa trang thành các con chó, con chuột... để chạy đi chạy lại mua vui cho trẻ con. Bí quyết thành công của Disney tóm gọn trong "Big Five": năm con vật được nhân cách hóa là Mickey, Minnie, Pluto, Donald Duck và Goofy - được thử thách qua hàng triệu trang truyện cũng như phim hoạt hình và đi sâu vào tiềm thức các khách hàng nhí.

Ai được tuyển dụng vào Disneyland làm nghề này đều phải qua một lớp học 5 ngày, kết thúc bằng việc đón nhận một cuốn sách 32 trang về các quy tắc hành xử. Theo tư duy của những người chuyên bán hình ảnh thế giới tươi vui và sạch sẽ cho con trẻ, các nhân viên phải tuân thủ một vài điểm cơ bản sau đây: đàn ông không được đeo khuyên tai, đàn bà không nhẫn, móng tay không dài quá 6,3 mm, tóc không được nhuộm hay chải ngôi lệch, kính mát chỉ được được đeo nếu có giấy bác sĩ... Ban quản lý theo dõi họ qua hệ thống camera mà chính ra dùng để bảo đảm an ninh cho khách, ai uống một ngụm nước ngoài giờ giải lao sẽ bị mất việc.

Gây ảo giác là chính, vì vậy nguyên tắc bất di bất dịch là tuyệt đối không được để trẻ con biết rằng dưới bộ lông của chuột Minnie hay gấu Winnie Puh là người thật! Ai từng vác một bộ hóa trang như vậy, lại phải chạy nhảy pha trò, người đó sẽ nhận ra rằng ngay cả ở châu Âu hay Mỹ mùa hè có thể nóng đến chết người. Không hiếm “diễn viên” do không được phép chui ra khỏi bộ hóa trang và không kịp chạy vào phòng giải lao đã lăn ra bất tỉnh vì nhiệt độ trên 50oC dưới lớp lông thú. Ngay cả khi váng vất và buồn nôn cũng phải chịu khó... oẹ vào trong áo. Keep The Magic Alive (Hãy giữ gìn sự màu nhiệm) là phương châm kỷ luật sắt, vì Disneyland hốt tiền bằng thiên đường sạch sẽ của mình.

Những "ngôi sao" trên thang bậc cuối cùng

Không kể đến các nhân viên làm thêm phải chịu mọi chèn ép, ai có hợp đồng lao động trong cơ hữu cũng chỉ nhận được lương cực thấp, khởi điểm từ 6,80 USD/giờ - mức lương tối thiểu theo luật Mỹ. Tùy theo mùa và lượng khách mà thời gian làm việc kéo dài bất thường, từ 4 đến 20 giờ mỗi ngày. Trong số hơn 80.000 công nhân của tập đoàn Disney World, những "diễn viên" đóng vai thủ lĩnh lương kém nhất song phải chịu vất vả nhất - họ phải đứng hàng tiếng đồng hồ bên cạnh cầu trượt, nhà gương... để mua vui cho khán giả, vì trẻ con không bao giờ biết chán những nhân vật to hơn người thật mà thường ngày chúng chỉ thấy trong tranh. Donna-Lynne Dalton, một phụ nữ từng làm nghề này, hôm nay tích cực hoạt động công đoàn để bảo vệ các đồng nghiệp ngày xưa. “Mỗi tháng tôi nhận được khoảng 30 đơn khiếu nại. Đa số bị đuổi việc một cách bất công và không có công đoàn thì họ chẳng bao giờ có cơ may được nhận lại việc làm". Sinh viên ngoại quốc kiếm tiền thêm ở Disney World Orlando đặc biệt bị đe dọa: Nếu bị đuổi việc thì cũng bị xé thị thực, trong vòng 24 tiếng phải ra khỏi biên giới Hoa Kỳ!

Cách đây 4 năm, công đoàn đã thắng lợi khi đòi cho công nhân được quyền... đem đồ lót của công ty phát cho về nhà giặt. Trước đó Disney World viện lý do là phải dùng đồ lót rất mỏng của công ty để không có vết hằn qua lớp lông thú (làm lộ "diễn viên" ở trong) song hằng tuần liền công ty hà tiện không giặt giũ gì cả.

Trong bộ hóa trang, cái đầu rất lớn là vấn đề gay go nhất đối với người chui trong đó: họ phải nhìn qua khe hở ở mõm con thú, và khi muốn nhìn thẳng thì đầu con thú hếch lên trời. Tư thế làm việc thì lại đòi hỏi phải nhìn vào mặt trẻ con đứng trước mình, do vậy "diễn viên" luôn còng lưng và ép cằm xuống ngực, trong khi phải vác cái đầu nặng 3 kg - sau một thời gian ngắn, đau gáy và đau lưng là bệnh nghề nghiệp phổ biến. Đã thế, ở tư thế này "diễn viên" hầu như không thấy đường đi nên phải có một người dắt. Thi thoảng với hậu quả bất ngờ: Eric Ford chuyên đội lốt Goofy bị một tấm màn rơi vào đầu vì người dẫn đường quên báo trước, anh đã kiện công ty bồi thường thương tật. Javier Cruz còn ít may mắn hơn, người cha 38 tuổi của 2 đứa con nhỏ này trong khi đội lốt Pluto đi diễu hành đã bị một chiếc ô tô cán chết. Disney World chỉ bị tòa phạt vi cảnh 6.300 USD.