EU kỳ vọng vào thuế biên giới carbon

Không phải quốc gia nào cũng hào hứng với loại thuế biên giới carbon của Liên minh châu Âu

Liên minh châu Âu (EU) chỉ còn chưa đầy 3 tháng nữa sẽ thực thi loại thuế biên giới đầu tiên trên thế giới áp dụng ở quy mô lớn đối với các mặt hàng có cường độ phát thải carbon cao. Bước đi này là một phần nỗ lực của khối nhằm cắt giảm khí thải nhà kính từ các ngành công nghiệp nặng và thúc đẩy các quy trình sản xuất sạch hơn trên thế giới.

Kể từ ngày 1-1-2026, theo đài CNBC, Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM) của EU sẽ có hiệu lực đối với các mặt hàng như thép, phân bón, xi-măng, nhôm và hydro nhập khẩu từ bên ngoài khối này. Theo quy định, các nhà nhập khẩu đưa những mặt hàng nói trên vào EU phải mua chứng chỉ CBAM để bù đắp lượng khí thải liên quan. Chi phí của các chứng chỉ này dự kiến sẽ tương đương với mức giá thị trường của Hệ thống giao dịch phát thải (ETS) của EU.

EU cho biết CBAM được thiết kế nhằm đặt ra một mức giá "công bằng" đối với lượng carbon phát thải trong quá trình sản xuất những mặt hàng có cường độ phát thải cao. Thuế carbon cũng nhằm ngăn chặn tình trạng các công ty chuyển hoạt động sản xuất ra nước ngoài, đến các quốc gia có chính sách khí hậu lỏng lẻo hơn. 

Ông Nicolas Endress, nhà sáng lập kiêm giám đốc điều hành Công ty Giải pháp phần mềm CBAM ClimEase (Thụy Sĩ), nhận định với hãng tin CNBC rằng cơ chế tích hợp giữa thuế carbon và thuế quan của EU sẽ tái định hình thương mại toàn cầu theo những cách mà phần lớn doanh nghiệp vẫn chưa lường hết được. Các lĩnh vực liên quan đến thép, xi-măng, phân bón và nhôm sẽ là những ngành đầu tiên chịu tác động trực tiếp.

Ngoài ra, theo trang Bloomberg, Ủy ban châu Âu đang chuẩn bị một gói biện pháp nhằm hoàn thiện CBAM vào cuối năm nay. Kế hoạch này sẽ mở rộng CBAM sang một số mặt hàng lắp ráp như máy giặt, xử lý những nhà sản xuất lách luật và hỗ trợ các ngành xuất khẩu của EU. 

Các biện pháp này dự kiến được công bố vào cuối năm nay nhằm bịt những lỗ hổng của một trong những chính sách khí hậu chủ chốt của EU khi khối này chuyển đổi sang nền kinh tế xanh hơn. Cụ thể, EU muốn giải tỏa nỗi lo của các ngành công nghiệp và đối tác thương mại, theo đó thuế carbon dễ né tránh và bất công với các nhà xuất khẩu nội địa.

Đối với một số chuyên gia, CBAM đánh dấu bước khởi đầu cho một sáng kiến toàn cầu nhằm đối phó với khủng hoảng khí hậu. "Trong vài năm tới, việc định giá carbon sẽ không chỉ là một thử nghiệm của châu Âu mà nhiều khả năng sẽ bao phủ tới 80% hoạt động thương mại toàn cầu" - ông Endress dự báo. 

Cũng theo ông Endress, CBAM chính là yếu tố khiến điều này xảy ra. Các quốc gia thích ứng với thay đổi và xây dựng hệ thống định giá carbon đáng tin cậy sẽ bảo vệ ngành công nghiệp của mình. Trong khi đó, những nước không làm thế sẽ chứng kiến các nhà xuất khẩu của mình chịu thiệt hại.