Gay cấn cuộc đua AI

Năm 2025 mở đầu bằng diễn biến khiến cả thế giới trí tuệ nhân tạo (AI) bất ngờ.

Công ty DeepSeek, một công ty Trung Quốc ít được biết đến khi đó, đã ra mắt một mô hình suy luận có khả năng cạnh tranh với những giải pháp tiên tiến nhất trên thị trường, nhưng với chi phí phát triển và mức tiêu thụ năng lượng thấp hơn đáng kể. Đến tháng 12-2025, DeepSeek ra mắt mô hình V3.2 cùng một phiên bản đặc biệt được thiết kế để đối đầu với những hệ thống mới nhất do các tập đoàn công nghệ Mỹ phát triển. Hai cột mốc này thách thức vị thế thống trị của Mỹ trong AI và định hình cuộc đua gay cấn trong năm nay - 2026.

Sự phát triển của AI đang tăng tốc theo cấp số nhân và tập trung ngày càng nhiều vào sự cạnh tranh giữa một số ít công ty Mỹ và Trung Quốc, trong khi phần còn lại của thế giới có nguy cơ chỉ đứng nhìn. Ngoài ra, cuộc cạnh tranh AI trong năm 2026 không chỉ là cuộc đua công nghệ thuần túy mà còn phát triển thành cuộc đấu giành quyền kiểm soát toàn bộ chuỗi giá trị: Từ sản xuất chip đến hạ tầng điện toán, từ việc định nghĩa các tiêu chuẩn đến những ứng dụng trong lĩnh vực kinh tế, khoa học và quân sự. Một xu hướng đáng chú ý khác là những khoản đầu tư khổng lồ đang đổ vào các trung tâm dữ liệu và hạ tầng AI dù điều này làm dấy lên nỗi lo rằng cơn sốt và mức chi tiêu cho AI đang tăng nhanh hơn giá trị thực của công nghệ này.

Năm 2025 chứng kiến AI không ngừng mở rộng tầm ảnh hưởng, bắt đầu tác động rõ rệt đến chính sách của các quốc gia, quan hệ thương mại toàn cầu và thị trường chứng khoán. Nó cũng khiến chúng ta tiếp tục phải tự hỏi liệu công nghệ này có đáng tin cậy trong công việc, giáo dục và các mối quan hệ hay không.

Theo một loạt vụ kiện vào năm ngoái, công cụ ChatGPT và nền tảng Character.AI bị cáo buộc góp phần gây ra các vấn đề về sức khỏe tâm thần, nhất là đối với thanh thiếu niên. Nhiều chuyên gia hy vọng các công ty công nghệ đưa ra những quy định an toàn rộng rãi và nghiêm ngặt hơn, đặc biệt là đối với người dùng trẻ tuổi của AI.

Nỗi lo mất việc làm sẽ tiếp tục đè nặng lên người lao động khi khả năng của AI ngày một mở rộng. Nhiều công ty công nghệ đã cắt giảm đáng kể nhân sự trong năm 2025, một phần do tác động của AI. Một số chuyên gia tin rằng AI sẽ dẫn đến nhiều đợt sa thải hơn nữa trong khi số khác cho rằng công nghệ này sẽ tạo ra những cơ hội mới.