Kế hoạch hòa bình mới cho Dải Gaza
Tổng thống Mỹ Donald Trump và Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu hôm 29-9 cho biết đã nhất trí về một kế hoạch gồm 20 điểm nhằm chấm dứt xung đột tại Dải Gaza
Ngoài ra, hai nhà lãnh đạo này cảnh báo nhóm vũ trang Hamas phải chấp nhận kế hoạch nếu không sẽ đối mặt hậu quả.
Theo AP, kế hoạch trên kêu gọi chấm dứt ngay mọi hành động thù địch. Trong vòng 72 giờ, Hamas sẽ thả tất cả con tin đang cầm giữ, dù còn sống hay đã chết. Đổi lại, Israel sẽ trả tự do cho 250 người Palestine đang thụ án chung thân trong các nhà tù của nước này và 1.700 người khác bị giam giữ kể từ khi xung đột nổ ra.
Hamas sẽ không tham gia quản lý ở Dải Gaza, toàn bộ cơ sở hạ tầng quân sự bị dỡ bỏ. Những thành viên Hamas cam kết sống hòa bình sẽ được ân xá, và những người muốn rời Dải Gaza sẽ được phép ra đi. Lực lượng an ninh quốc tế sẽ bảo đảm việc Hamas giải giáp và duy trì trật tự trong giai đoạn chuyển tiếp, cũng như huấn luyện cảnh sát Palestine để tiếp quản. Sau khi Hamas giải giáp và lực lượng an ninh quốc tế có mặt, Israel sẽ phải rút quân trong khi viện trợ nhân đạo sẽ được đưa vào Dải Gaza với số lượng lớn và sẽ được điều hành bởi "các tổ chức quốc tế trung lập", trong đó có Liên hợp quốc.
Người dân Palestine đợi lấy nước tại TP Deir al-Balah ở Dải Gaza hôm 29-9 Ảnh: AP
Kế hoạch cũng nêu rõ rằng người Palestine sẽ không bị trục xuất khỏi Dải Gaza và sẽ có một nỗ lực quốc tế nhằm tái thiết vùng lãnh thổ này. Một chính quyền lâm thời gồm các nhà kỹ trị Palestine sẽ điều hành Dải Gaza hậu xung đột và công việc này được giám sát bởi "Hội đồng Hòa bình". Trong thời gian này, chính quyền Palestine sẽ tiến hành cải cách để cuối cùng có thể tiếp quản việc quản lý Dải Gaza. Cũng theo kế hoạch, nếu chính quyền Palestine cải cách đầy đủ và việc tái thiết Dải Gaza đạt tiến triển, cuối cùng có thể hội đủ điều kiện cho một lộ trình đáng tin cậy hướng tới quyền tự quyết và thành lập nhà nước Palestine.
Chính quyền Palestine đã hoan nghênh đề xuất trên và cam kết tiến hành cải cách để trở về Dải Gaza. Trong khi đó, Hamas hôm 30-9 cho biết họ sẽ thảo luận kế hoạch trong nội bộ nhóm và với các phe phái Palestine khác trước khi đưa ra phản hồi.
Hamas đối mặt sức ép
Các nhà lãnh đạo của Ả Rập Saudi, Jordan, Các Tiểu Vương quốc Ả Rập Thống nhất, Qatar, Indonesia, Thổ Nhĩ Kỳ, Pakistan, Ai Cập về nguyên tắc đã hoan nghênh kế hoạch và cho biết sẵn sàng hợp tác với Mỹ để bảo đảm nó được triển khai.
Kế hoạch cũng nhận được sự hậu thuẫn từ một số đồng minh của Mỹ - những nước vừa chính thức công nhận Nhà nước Palestine độc lập. Tổng thống Pháp Emmanuel Macron tuyên bố nhóm vũ trang Hamas không còn lựa chọn nào khác ngoài việc làm theo kế hoạch này.
Giới phân tích nhận định Hamas vẫn giữ vai trò quyết định đề xuất có thực hiện được hay không. Tuy nhiên, việc Hamas bị loại khỏi tiến trình đàm phán cùng với đòi hỏi nhóm này từ bỏ quyền quản lý Dải Gaza đã làm dấy lên nghi ngờ về tính khả thi của kế hoạch. Một số chuyên gia cho rằng bước tiếp theo là buộc Hamas phải chấp nhận đề xuất và điều này đòi hỏi áp lực mạnh mẽ từ Qatar và Thổ Nhĩ Kỳ, những đồng minh truyền thống của nhóm này.
Ông Jonathan Panikoff, chuyên gia tại Hội đồng Đại Tây Dương (Mỹ), nhận định với trang Bloomberg rằng Hamas sẽ phải đối mặt sức ép từ nhiều nhà lãnh đạo Ả Rập và Hồi giáo đang muốn xung đột chấm dứt và ủng hộ kế hoạch. Thách thức chính trị dự kiến cũng chờ Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, nhất là từ các bộ trưởng trong liên minh cầm quyền muốn sáp nhập cả Dải Gaza và Bờ Tây nhưng điều này không được kế hoạch chấp nhận.
Hoàng Phương