Kinh nghiệm bứt tốc

TP HCM là đầu tàu đô thị thông minh của Việt Nam và có thể giữ vai trò trung tâm ở ASEAN trong tương lai.

Kế hoạch phát triển thành phố thông minh và Chiến lược chuyển đổi số quốc gia đã thúc đẩy nhiều bước tiến, như việc hình thành các trung tâm giám sát đô thị, trung tâm chuyển đổi số, cùng nhiều tiến bộ về hạ tầng. Việt Nam hiện xếp thứ 19 toàn cầu về internet di động, thứ 35 về băng thông cố định.

Trong hành trình chuyển đổi đô thị đến năm 2050, TP HCM sẽ hướng tới hình mẫu siêu đô thị thông minh, bền vững; trở thành trung tâm tài chính, công nghệ và đổi mới sáng tạo của Việt Nam, có sức ảnh hưởng lớn trong khu vực. Việc hợp nhất với Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu đã hình thành một đại đô thị thuộc nhóm lớn nhất Đông Nam Á, giúp thành phố hiện thực hóa tầm nhìn này.

Thành phố đặt nhiều kỳ vọng trong tái cấu trúc không gian đô thị theo mô hình TOD gắn kết giao thông công cộng. Đến năm 2035, thành phố đặt mục tiêu phát triển khoảng 355 km đường sắt đô thị, kết nối trung tâm với các đô thị vệ tinh. Lấy cảm hứng từ Tokyo (Nhật Bản) và Seoul (Hàn Quốc), thành phố hướng đến các khu đô thị mật độ cao, thân thiện với người đi bộ và phân khu chức năng rõ ràng.

Đầu tư công nghệ cũng tăng tốc, với mạng 5G và AI ứng dụng trong giao thông, dịch vụ công. Theo Chiến lược Chính phủ số, Việt Nam đặt mục tiêu vào top 30 Chính phủ điện tử toàn cầu vào 2030, với TP HCM tiên phong về dịch vụ số, đào tạo nhân lực và quản trị dữ liệu.

Trên hành trình vươn tầm khu vực, TP HCM đang học hỏi từ các hình mẫu như Singapore, Seoul và Thâm Quyến (Trung Quốc) - nơi công nghệ gắn liền với nhu cầu người dân. Tương lai không nằm ở việc chạy theo công nghệ hay các áp đặt tùy tiện mà ở việc đồng kiến tạo nên những đô thị phục vụ hiệu quả và công bằng cho tất cả mọi người.

Để hiện thực hóa tầm nhìn 2050, hướng tới một hình mẫu siêu đô thị thông minh, TP HCM cần hành động quyết liệt trong thập kỷ tới, ưu tiên giao thông công cộng, nền tảng số và nhân lực số. AI, dữ liệu và hạ tầng số là thiết yếu cho đô thị, nhưng hạ tầng thôi là chưa đủ. Chuyển đổi thực sự đòi hỏi đổi mới mạnh mẽ hơn trong tư duy lãnh đạo, tư duy thiết kế và thu hút nhân tài.

Tính bao trùm cần được đặt ra ngay từ đầu. Thành phố có thể học hỏi Barcelona (Tây Ban Nha) và Seoul để thí điểm mô hình "đồng kiến tạo", mở rộng nền tảng số như UDI Maps và My Parking ra vùng ngoại thành. Khi kỹ năng số trong lực lượng lao động Việt Nam vẫn còn phân bố chưa đồng đều, phổ cập năng lực số là điều kiện tiên quyết để bảo đảm công bằng trong tiếp cận tương lai số.

Ngoài ra, TP HCM cần xây dựng cơ chế hợp tác công - tư hiệu quả hơn, như mô hình sandbox công nghệ, quỹ đổi mới sáng tạo, cùng với cải cách thủ tục hành chính để thu hút đầu tư vào hạ tầng đô thị và công nghệ. Sự hợp tác với các tổ chức quốc tế như JICA, UN-Habitat hay Mạng lưới thành phố thông minh ASEAN sẽ là động lực quan trọng. Các viện nghiên cứu có thể đóng vai trò hỗ trợ chiến lược thông qua đào tạo, thử nghiệm chính sách và mô hình sáng tạo.

Chuyển đổi đô thị là cơ hội để TP HCM tái định hình không chỉ không gian, mà cả ý nghĩa của một thành phố hiện đại. Một siêu đô thị thông minh không chỉ là nơi mở rộng về quy mô, mà còn là nơi sâu sắc về bản sắc - nơi người lao động và doanh nhân công nghệ cùng sống, nơi không gian công cộng thúc đẩy kết nối xã hội, và người trẻ cảm thấy mình thuộc về thành phố - không chỉ trên bản đồ, mà trong chính câu chuyện tương lai của đô thị này.