Kinh tế thế giới nhiều biến động

Kịch bản Cục Dự trữ Liên bang Mỹ tiếp tục hạ lãi suất khiến vàng trở nên hấp dẫn hơn so với các khoản đầu tư sinh lãi

Giá vàng giao ngay ngày 8-10 lần đầu tiên vượt mốc 4.000 USD/ounce khi các nhà đầu tư tăng cường phòng ngừa rủi ro trước những biến động kinh tế và địa chính trị toàn cầu. Theo giới phân tích, đợt tăng giá vàng mới nhất có liên quan việc chính phủ Mỹ đóng cửa, đồng USD suy yếu, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) nối lại cắt giảm lãi suất, khủng hoảng chính trị tại Pháp…

Trong số này, tình trạng đóng cửa chính phủ Mỹ từ đầu tháng 10 khiến việc công bố các dữ liệu kinh tế quan trọng bị trì hoãn, buộc giới đầu tư phải dựa vào các nguồn khác để đánh giá thời điểm và quy mô lần cắt giảm lãi suất tiếp theo của FED. Trước đó, FED đã hạ lãi suất vào tháng 9 và dự báo tiếp tục bước đi này thêm 2 lần trong năm nay. Kịch bản này khiến vàng trở nên hấp dẫn hơn so với các khoản đầu tư sinh lãi.

Ngay cả trước khi chính phủ Mỹ đóng cửa, theo AP, giá vàng đã tăng mạnh kể từ đầu năm 2025 khi chính sách thuế quan của Tổng thống Donald Trump khiến triển vọng kinh tế toàn cầu trở nên bất định. Tác động của các mức thuế do Mỹ áp đặt khiến Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) hôm 7-10 hạ dự báo về tăng trưởng khối lượng thương mại hàng hóa toàn cầu năm 2026 xuống còn 0,5%. Trong dự báo đưa ra hồi tháng 8-2025, mức tăng trưởng này là 1,8%.

Dù vậy, Tổng giám đốc WTO Ngozi Okonjo-Iweala cho rằng hệ thống thương mại toàn cầu vẫn đang thể hiện khả năng chống chịu, với cơ chế đa phương dựa trên luật lệ phần nào mang lại ổn định trong bối cảnh thương mại hỗn loạn.

Đối với năm 2025, WTO đã nâng dự báo về tăng trưởng khối lượng thương mại toàn cầu lên 2,4%, so với mức 0,9% trước đó. Sự cải thiện này chủ yếu nhờ Mỹ tăng nhập khẩu trước khi thuế quan mới có hiệu lực và hoạt động mua bán các sản phẩm liên quan công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) gia tăng. Tuy nhiên, mức tăng này vẫn thấp hơn con số 2,8% đạt được trong năm 2024. Ngoài ra, theo dự báo của WTO, châu Á và châu Phi sẽ có tốc độ tăng trưởng xuất khẩu nhanh nhất năm 2025, trong khi tăng trưởng xuất khẩu của châu Âu chậm lại, còn của Bắc Mỹ sẽ sụt giảm.

Tại châu Âu, cuộc khủng hoảng chính trị ở Pháp tiếp tục là nỗi lo lớn. Theo đài CNBC, nền kinh tế lớn thứ hai của khu vực đồng euro này đã nhiều lần vi phạm các quy định của Ủy ban châu Âu về thâm hụt ngân sách và giới hạn nợ công.

Pháp hiện cần thu hẹp mức thâm hụt ngân sách (tương đương 5,8% GDP năm 2024) và tìm giải pháp cho khoản nợ công lên đến 113% GDP vào năm ngoái. Một loạt thủ tướng buộc phải ra đi trong lúc tìm cách giải quyết bài toán khó này thông qua cải cách, cắt giảm chi tiêu và tăng thuế.

Pháp có thời hạn đến năm 2029 để ổn định lại tình hình tài khóa nhưng chưa có dấu hiệu nào cho thấy họ sẽ sớm đáp ứng được các nghĩa vụ đó. Sau khi ông Sébastien Lecornu quyết định từ chức thủ tướng vào đầu tuần này, Tổng thống Emmanuel Macron sẽ phải lựa chọn giữa việc bổ nhiệm một thủ tướng mới, giải tán quốc hội và kêu gọi bầu cử lập pháp mới hoặc từ chức.

Dù kịch bản nào xảy ra, các nhà kinh tế cho rằng bất đồng chính trị sâu sắc, tăng trưởng chậm lại và chi phí vay cao hơn nhiều khả năng cản trở Pháp đạt tiến triển đáng kể trong việc giảm thâm hụt ngân sách hoặc nợ công. Báo cáo mới của Ngân hàng Goldman Sachs (Mỹ) hôm 7-10 dự báo thâm hụt ngân sách của Pháp đạt mức 5,3% GDP trong khi kinh tế chỉ tăng trưởng 0,8% năm 2026.