KỶ NIỆM 80 NĂM NGÀY NAM BỘ KHÁNG CHIẾN (23.9.1945 - 23.9.2025): Mãi trường tồn với lịch sử dân tộc

Nam Bộ kháng chiến đã tạo ra khoảng thời gian vàng để Trung ương và Bác Hồ "ứng vạn biến" thành công trước thực dân Pháp

Cuộc kháng chiến mở đầu cho giai đoạn lịch sử mới của dân tộc ta là niềm tự hào về lòng dũng cảm, ý chí kiên cường, tinh thần quật khởi của nhân dân Nam Bộ. Những câu chuyện về chiến tranh chống thực dân Pháp, đế quốc Mỹ xâm lược được tổng kết ghi chép tận tường dưới nhiều hình thức.

Ý chí là then chốt

Trong ký ức các thế hệ là nhân chứng của thời đoạn lịch sử này vẫn chưa thể cắt nghĩa đầy đủ câu hỏi: Vì sao trong thế tương quan lực lượng địch ta lúc ấy, quân và dân ta có thể làm nên những chiến thắng quan trọng, mang ý nghĩa chiến lược - cản phá thành công, phá sản chiến lược đánh nhanh thắng nhanh của quân xâm lược Pháp.

Một chính quyền cách mạng còn non trẻ; cơ sở vật chất thiếu thốn trăm bề; lực lượng quân sự chỉ là một số đội du kích, lực lượng tự vệ cách mạng với trang bị vũ khí thô sơ, chủ yếu là tầm vông vạt nhọn, giáo mác, cuốc thuổng, gậy gộc... là phương tiện sản xuất của nhà nông, của người thợ trở thành vũ khí chống, đánh địch; ăn đói, mặc chưa lành, sức mạnh vật chất quá chênh lệch so với kẻ thù, lại có thể làm nên cuộc cách mạng "không thể tưởng tượng" trong giai đoạn then chốt mở đầu của cuộc kháng chiến trường kỳ. Đến nay, mọi lý giải cho chiến thắng chỉ nằm vỏn vẹn trong 7 chữ: Ý chí Nam Bộ là then chốt.

Một trong những điều còn mãi với lịch sử là thông qua chiến tranh, Nam Bộ kháng chiến, tính cách người Nam Bộ đã bộc lộ. Lối sống cùng phong cách riêng có là tấm lòng cởi mở, tinh thần khẳng khái, tính tình thẳng thắn, bộc trực, dễ gần, thân thiện, hào sảng, sảng khoái... sống hết mình, sẵn sàng cháy đến tận cùng; biết khiêm nhường, khiêm tốn cần thiết.

Có thể xem đó là đức tính tốt đẹp của người Nam Bộ, quê hương "Thành đồng, đất thép", "Thành đồng Tổ quốc", để liên tiếp làm nên những phong trào "Đồng khởi". Tiếp sau đó là địa đạo Củ Chi... sống dưới lòng đất, chiến đấu kiên cường bằng địa đạo vây, phá quân thù, vận động trong tư thế khom lưng để dân tộc ngẩng cao đầu đón nền hòa bình, độc lập.

Chiến lược quan trọng

Trong tình thế thù trong, giặc ngoài, không vũ khí, quân đội mới thành lập chỉ là đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân, lấy đấu tranh chính trị làm chủ đạo... mà nhân dân Nam Bộ đã dám, đã biết đấu tranh dưới nhiều hình thức, biện pháp sáng tạo, linh hoạt để chuyển hóa lực lượng tinh thần, đấu tranh chính trị... thành lực lượng vật chất, sức mạnh quân sự. 

Nhỏ thắng lớn, yếu vẫn dám đương đầu với mạnh, ít có thể địch được nhiều - nghệ thuật quân sự độc đáo Việt Nam tiếp tục được bồi đắp qua các giai đoạn cách mạng, các cuộc kháng chiến của dân tộc.

Thành quả của phong trào Nam Bộ kháng chiến là tạo ra thời gian vàng - thời gian là lực lượng - điều kiện thời gian, không gian ấy đủ cho Trung ương chuẩn bị lực lượng kháng chiến lâu dài, giữ vững nền độc lập còn non trẻ. Sự kết hợp giữa quân dân miền Nam và miền Bắc, hậu phương và tiền tuyến, Bắc Nam một nhà - Bắc Nam ruột thịt, miền Nam trở thành tiền tuyến lớn, miền Bắc trở thành hậu phương lớn, vừa kháng chiến vừa kiến quốc,...

Bài học đó là về xây dựng Đảng, hình thành tổ chức Đảng thống nhất để kịp thời chỉ đạo tại chỗ và trong cả nước một cách nhịp nhàng các phong trào kháng chiến, các cuộc biểu tình, đấu tranh chính trị có hậu thuẫn của lực lượng quân sự còn khiêm nhường... Qua đó, đã đạt mục tiêu chiến lược rất quan trọng làm phá sản chiến lược "đánh nhanh, giải quyết nhanh" của thực dân Pháp xâm lược.

Khởi nguồn cho những kinh nghiệm đấu tranh, chiến tranh cách mạng bắt nguồn từ năm tháng đầu bằng Nam Bộ kháng chiến, khởi đầu cuộc trường chinh chống Pháp - để 9 năm làm một Điện Biên. Chính nghĩa thắng phi nghĩa; lấy đại nghĩa thắng hung tàn, chí nhân thay cường bạo, nghệ thuật đánh vào lòng người, không đánh mà thắng... được đúc kết qua ngàn năm lịch sử tiếp tục được người dân Nam Bộ hôm nay kể lại thông qua sự kiện đã đi qua 8 thập kỷ nhưng mãi trường tồn với lịch sử dân tộc Việt Nam.