Lưu giữ khoảnh khắc gia đình

Một bức ảnh gia đình dù đơn sơ cũng có thể kích hoạt cảm giác gắn bó và yêu thương

Nó cũng có thể giúp con người vượt qua những khủng hoảng tâm lý,những nốt trầm của cuộc sống.

Trong những lần báo cáo chuyên đề xoay quanh chủ đề gia đình cho người trưởng thành trẻ tuổi, tôi thường nêu lên một câu hỏi nhỏ: Trên tường hay góc nhỏ nhà bạn, có ảnh gia đình không?

Lỡ một bầu trời yêu thương

Câu hỏi giản đơn ấy thường mang đến những cái chớp mắt bối rối, tiếng thở dài khe khẽ hoặc sự lặng thinh đầy khắc khoải. Sau nhiều lần khảo sát nhanh, tôi phát hiện một sự thật đáng suy ngẫm: Dù ngày nay cuộc sống đã đầy đủ và tiện nghi hơn, không ít nhà vẫn còn thiếu một bức ảnh gia đình. Không phải vì điều kiện, mà vì điều đó chưa từng được xem là cần thiết.

Tôi đã lắng nghe rất nhiều tâm sự từ các bạn trẻ, những người đang miệt mài chạy theo học hành, công việc và những hoài bão cá nhân. Lắng nghe những trải lòng, tôi hiểu ra: Chúng ta không cố tình lãng quên, chỉ là vô tình bỏ lỡ. Bởi lẽ, trong guồng quay hối hả của cuộc sống, tình thân đôi khi bị lùi lại phía sau, như một làn mây mỏng lặng lẽ trôi qua mà không kịp níu giữ.

Tôi từng hỏi một sinh viên nếu trên tường nhà bạn không có ảnh gia đình thì trong chiếc điện thoại, vật bất ly thân mỗi ngày, có lưu giữ khoảnh khắc cả nhà quây quần bên nhau không?

Bạn ấy khựng lại, rồi lắc đầu. Giữa hàng ngàn tấm ảnh về những chuyến xê dịch, giải trí hay các khung hình hoàn hảo để "check-in" mạng xã hội thì ảnh gia đình - điều gần gũi và thiêng liêng nhất - lại rất ít, thậm chí thiếu vắng. Phải chăng, giữa nhịp sống vội vã và những cuộc săn đuổi ảo ảnh phù hoa, chúng ta đã quên mất những khoảnh khắc với nơi bắt đầu - tổ ấm yêu thương và những người luôn âm thầm bên ta?

Chúng ta đang sống trong kỷ nguyên số, nơi chỉ cần một cú chạm có thể lưu giữ cả thế giới. Mỗi chiếc điện thoại thông minh là một kho ký ức di động. Thế nhưng, trong kho tàng ấy, ký ức về gia đình là điều đáng trân trọng và thiêng liêng nhất - lại trở nên mờ nhòe và dễ bị lãng quên.

Không chỉ là ký ức

Tôi vẫn nhớ như in một bạn trẻ nghẹn ngào kể chưa kịp chụp tấm ảnh nào với ba thì dịch COVID-19 đã cướp mất ba em… Đâu đó trong ký ức, một câu hát chợt vọng về: Đâu ai biết được lần gặp ấy có phải là lần cuối cùng... Cuộc đời vốn là những cuộc chia ly không báo trước. Và ta chỉ thật sự nhận ra giá trị của một khoảnh khắc khi nó đã trở thành điều không thể lặp lại.

Tôi từng chứng kiến nhiều người sau khi mất người thân đã phải nhờ đến công nghệ AI hay phần mềm để "tái tạo" một bức ảnh gia đình chưa kịp chụp. Nhưng công nghệ dù tinh vi đến đâu cũng không thể thay thế hơi ấm của vòng tay thật, tiếng cười rộn rã hay ánh nhìn chan chứa yêu thương của người thân.

Ngược lại, tôi cũng từng bắt gặp một câu chuyện khiến tim mình ấm lên giữa những ngày bình đạm. Đó là một gia đình 3 thế hệ, mỗi dịp Tết đến hay ngày đặc biệt, họ cùng nhau chụp ảnh gia đình. Những bức ảnh ấy được in ra, đóng khung, treo lên tường như một biên niên sử bằng hình ảnh, lưu giữ từng mùa yêu thương. Đó không chỉ là ký ức, mà là cách họ nhắc nhau: Gia đình là nơi để trở về, dù ngoài kia có bao lần bão giông.

Từ góc nhìn tâm lý học gia đình, tôi hiểu rằng những khoảnh khắc bên người thân là tài sản tinh thần quý giá nhất mà con người có thể sở hữu. Theo thuyết gắn bó, con người có nhu cầu bẩm sinh tìm kiếm sự an toàn và kết nối với những người thân yêu. Một bức ảnh gia đình dù đơn sơ cũng có thể kích hoạt cảm giác gắn bó và yêu thương, giúp con người vượt qua những khủng hoảng tâm lý, những nốt trầm của cuộc sống.

Tôi thường thăm dò các bạn trẻ: Khi mỏi mệt và bế tắc, bạn sẽ tìm về đâu? Hầu hết câu trả lời tôi nhận được đều là: Về nhà, về với gia đình. Nếu vậy, tại sao khi vẫn còn đầy đủ yêu thương, chúng ta lại không giữ lấy những khoảnh khắc ấy như cách ta giữ gìn một phần kỷ niệm?

Hãy thử tưởng tượng một ngày nào đó, bạn ngồi lặng trong căn phòng quen thuộc, nhìn lên bức tường trống và chợt nhận ra không có nổi một bức ảnh gia đình để tìm về những ngày yêu thương đã qua. Liệu bạn có cảm thấy một khoảng trống nào đó trong tim mình?

Nếu câu trả lời là "có" thì xin bạn đừng chờ đợi. Không cần đến một dịp đặc biệt, một chuyến du lịch xa hay một ngày lễ quan trọng. Chỉ cần là một buổi cơm chiều đơn sơ, một ánh mắt dịu dàng, một cái ôm thật chặt sau ngày dài, tất cả đều xứng đáng được lưu giữ. Chỉ một chiếc điện thoại, một cú chạm, bạn đã có thể ghi lại một khoảnh khắc yêu thương của đời mình.

Bởi vì ảnh gia đình không đắt nhưng giá trị của nó thì vĩnh cửu. Bức ảnh gia đình tưởng chừng chỉ là tấm hình vô tri hóa ra lại là chiếc "bản đồ" cảm xúc dẫn đường cho ta tìm về khi lạc lối giữa muôn ngả đường đời.