Mô hình trung tâm công nghiệp xanh mới

Khánh Hòa có đầy đủ điều kiện để đi đầu trong việc phát triển bền vững nhờ chiến lược phát triển công nghiệp xanh

Tại một hội thảo mới đây, ThS Huỳnh Hồ Đại Nghĩa, Trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn - ĐHQG TP HCM, nhìn nhận Khánh Hòa hoàn toàn có thể đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2045 nếu kiên định với 3 trụ cột: tài chính xanh, công nghệ xanh và nhân lực xanh.

Thời cơ của công nghệ sạch

Để đạt mục tiêu, Khánh Hòa phải huy động mạnh mẽ nguồn vốn cho các dự án bền vững, thúc đẩy ứng dụng công nghệ sạch, đào tạo đội ngũ nhân lực chất lượng cao am hiểu tiêu chuẩn ESG (môi trường - xã hội - quản trị). Ngoài ra, tỉnh cũng phải đạt một loạt chỉ tiêu như: tỉ lệ năng lượng tái tạo khoảng 30% tổng công suất điện, 50% chất thải rắn đô thị được tái chế, 50% cơ sở lưu trú du lịch đạt chứng nhận xanh...

Ông Lê Thành, Chủ tịch Hội đồng Quản lý Viện Kinh tế xanh, dẫn bài học từ các quốc gia đi trước cho thấy việc phát triển công nghiệp và dịch vụ gắn liền với bảo tồn thiên nhiên sẽ giúp địa phương gia tăng sức hút đầu tư mà vẫn bảo đảm tăng trưởng bền vững. Trong đó, các ngành mũi nhọn có thể tập trung là du lịch bền vững, công nghệ chế biến và công nghệ thông tin.

Ngoài ra, cần phát triển hạ tầng chiến lược - gồm đường cao tốc, đường ven biển, cảng biển, sân bay, hạ tầng số - để hỗ trợ cho lĩnh vực logistics, du lịch và công nghiệp. "Nhanh chóng thu hút các nhà đầu tư lớn, nhất là trong lĩnh vực công nghệ xanh, sẽ giúp tận dụng lợi thế liên kết vùng và đa dạng hóa nguồn vốn nước ngoài" - ông Thành khuyến nghị.

Riêng về năng lượng xanh, Tỉnh ủy Khánh Hòa đã ban hành Nghị quyết 01/2025 với mục tiêu đưa Khánh Hòa trở thành trung tâm năng lượng điện quốc gia vào năm 2030. Địa phương phấn đấu giai đoạn 2025-2030 đưa vào khai thác 8.200 MW điện, bao gồm 2.300 MW điện mặt trời tập trung, 1.800 MW điện năng lượng gió trên bờ, 1.500 MW điện khí LNG, 2.400 MW thủy điện tích năng và các loại điện khác.

Đáng chú ý, dự án điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và 2 dự kiến vận hành từ năm 2031 sẽ bổ sung 4.800 MW năng lượng sạch, khẳng định vai trò tiên phong của Khánh Hòa trong việc chuyển dịch năng lượng.

Theo giới chuyên gia, các dự án điện sạch không chỉ tạo nguồn thu ngân sách lớn mà còn góp phần giảm phát thải khí nhà kính tới gần 98% so với điện than, tạo nền tảng cho công nghiệp xanh, bền vững trên cơ sở tận dụng tối đa lợi thế thiên nhiên.

Hàng loạt khu công nghiệp xanh

Việc hình thành các cụm công nghiệp xanh được xem là bước đi chiến lược để Khánh Hòa tạo đột phá.

Cụm công nghiệp Diên Thọ VCN - với quy mô hơn 50 ha, định hướng mở rộng lên 70 ha - đang ưu tiên thu hút các doanh nghiệp công nghệ cao, sản xuất sạch, thân thiện với môi trường, cam kết tiêu chuẩn ESG. Dự án được đầu tư đồng bộ hệ thống xử lý nước thải và hạ tầng hiện đại, cây xanh phân bổ khắp cụm, hướng đến mô hình "xanh - sạch - hiện đại".

Đang xây dựng nhưng Khu Công nghiệp Dốc Đá Trắng với tổng diện tích 288 ha trong Khu Kinh tế Vân Phong cũng được định hướng là khu công nghiệp công nghệ cao. Tại đây sẽ tập trung thu hút các ngành nghề: công nghệ cao, công nghiệp sạch, chế biến, cơ khí chế tạo máy, gia công kim loại, cơ khí nặng, thiết bị điện, điện tử, viễn thông, máy tính, logistics, công nghiệp phụ trợ... Mục tiêu là tạo việc làm cho khoảng 16.000 người lao động, đóng góp vào phát triển công nghiệp của Khánh Hòa.

Ông Nguyễn Long Biên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa, nhấn mạnh phát triển xanh không phải khẩu hiệu mà là định hướng chiến lược xuyên suốt của tỉnh. Địa phương này đã ban hành nhiều đề án, kế hoạch cụ thể, như: Đề án "Chuyển đổi xanh tỉnh Khánh Hòa giai đoạn 2024-2030", kế hoạch "Phát triển du lịch xanh và bền vững trên địa bàn đến năm 2030", Bộ tiêu chuẩn du lịch xanh; đồng thời thúc đẩy giao thông xanh, đô thị sinh thái và kinh tế tuần hoàn.

Làm rõ thêm, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa cho rằng "xanh toàn diện" không chỉ là trồng thêm cây hay giảm rác nhựa. Đó là một hệ tiêu chuẩn vận hành cho toàn bộ hệ sinh thái điểm đến, bao gồm lưu trú - dịch vụ, giao thông - logistics, bảo tồn - phục hồi hệ sinh thái biển, năng lượng tái tạo, quản trị dữ liệu - minh bạch chỉ số môi trường.

Khánh Hòa cũng sẽ xây dựng bộ tiêu chí chấm điểm dự án dựa trên công nghệ, mức phát thải và tác động xã hội, từ đó làm căn cứ ưu đãi đầu tư. Cùng với đó, tỉnh hợp tác với các tổ chức tài chính trong và ngoài nước để thí điểm tín dụng xanh, tạo điều kiện cho doanh nghiệp tiếp cận vốn rẻ. Khánh Hòa còn tiếp tục đầu tư hạ tầng chiến lược với các dự án đường cao tốc Bắc - Nam, Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột, đường ven biển, cao tốc Nha Trang - Đà Lạt; hạ tầng phục vụ logistics ở khu vực Bắc - Nam Khu Kinh tế Vân Phong, hạ tầng số và hệ thống truyền tải điện...