Đi chợ cùng công nhân

Ngoài tiền ăn, thuê nhà, điện nước, quà cưới cho bạn bè..., công nhân còn dành dụm để gởi về quê giúp gia đình l Tiền lương thấp khiến bữa ăn của công nhân ngày càng đạm bạc...

Sau giờ tan ca chiều, Mai Thị Lý, công nhân (CN) Công ty Kollan và nhóm bạn rủ chúng tôi ra khu chợ chồm hổm đối diện Khu Chế xuất Linh Trung I, kiếm vài thứ cho buổi ăn chiều. Đi tới đi lui hồi lâu, cả nhóm dừng chân tại hàng... rau muống. “Tháng trước, một bó rau muống giá chỉ 1.000 đồng, nay đã lên 1.500 đồng. Giá lên kiểu này, tụi em chịu hết xiết”- Lý than. Để bữa cơm có thêm chất tươi, nhóm bấm bụng mua thêm một con cá điêu hồng be bé giá 12.000 đồng. Tổng cộng nhóm chi hết 13.500 đồng, trong khi tháng trước chỉ cần 10.000 đồng là đủ.

Đau đầu tính toán bữa cơm

Nhiều CN tâm sự: Lương tăng được chút ít, nhưng chẳng bù cho tiền chợ cứ tăng lên mỗi ngày. Cầm hai lạng thịt tươi trên tay, Hà, CN Công ty Freetrend, lắc đầu: “Hết 8.000 đồng, đắt quá. Tại thằng nhỏ bệnh nên hôm nay mới ăn sang một chút”. Theo nhóm CN trên ra chợ, chúng tôi không khỏi chạnh lòng: Quanh đi quẩn lại vẫn là rau muống, đậu hũ. “Đồng lương eo hẹp, nên tụi em phải chi tiêu dè sẻn để còn có dư chút đỉnh gởi về gia đình”- Nguyễn Thị Hoa, CN Công ty Sung Shin nói.

Tương tự là vợ chồng anh Nguyễn Văn Hòa, CN một công ty gỗ ở Bình Dương. Gần nửa giờ lùng sục ở chợ, họ chỉ chọn được vài cái trứng vịt. “Cả tuần nay, tụi em ăn hột vịt muốn... vàng con mắt luôn”- Hòa cười méo mặt. Hai vợ chồng cho biết hằng tháng họ còn phải gởi tiền về quê để trị bệnh cho một người chị. Nhìn hai vợ chồng trẻ đèo nhau trên chiếc xe đạp cũ kỹ về khu nhà trọ, chúng tôi băn khoăn: Bữa cơm quá đạm bạc, liệu họ có đủ sức làm việc lâu dài?

“Ngày nào đi chợ, em cũng đau đầu. Hôm qua, đi chợ cho cả phòng, em chỉ dám mua 3 con cá hấp, 4 miếng đậu hũ và 3 bó rau muống cho 7 đứa. Vậy mà còn sợ không đủ xài đến cuối tháng vì tháng này mỗi đứa phải đi mấy cái đám cưới của bạn bè”- CN Đoàn Hồng Dũng, ở Công ty Viba (Hóc Môn), than thở. Dũng cho biết hai tháng nay, dù đã chắt bóp chi tiêu, anh cũng không có dư gởi về quê. Những chầu bù khú cuối tuần giờ trở thành là thứ xa xỉ.

Gánh nặng chồng gánh nặng

Lương của Diệu Ngọc ở Công ty K&K tròm trèm 1 triệu đồng. Tiếp chúng tôi trong căn phòng trọ chật chội hẻm Hoàng Thành gần KCX Tân Thuận, Ngọc và nhóm bạn không giấu lo âu. Mới đây, bà chủ nhà trọ thông báo, tháng này tiền nhà của cả nhóm sẽ tăng thêm 100.000 đồng: “Mấy đứa thông cảm nghen, tại vật giá cái gì cũng lên”.

Gần một tuần rong ruổi ở các khu nhà trọ của CN tại các xã Tân Xuân, Tân Thới Nhì (huyện Hóc Môn), Linh Trung và Bình Chiểu (quận Thủ Đức), theo ghi nhận của chúng tôi, giá thuê nhà đã nhích lên khá nhiều: Chẳng hạn, một phòng 4 người (khoảng 16 m2) trước đây chỉ 250.000 đồng, nay đã lên 300.000 đồng (điện, nước CN tự lo).

“Dù miệt mài tăng ca, mỗi tháng tụi tôi chỉ kiếm thêm vài chục ngàn”. Trò chuyện với chúng tôi, nỗi lo của chị Hòa Thanh (Công ty KTC), được dịp tuôn trào. Lương của Thanh, kể cả tiền tăng ca, không vượt quá 1,6 triệu đồng. Ngoài khoản tiền ăn uống, nhà cửa, điện nước, quà cưới cho bạn bè..., hai vợ chồng phải dành dụm để chuẩn bị cho đứa con sắp chào đời. Mấy tháng nay, hai vợ chồng phát sinh thêm một khoản chi không dưới 300.000 đồng/tháng cho thuốc thang, bồi dưỡng vì sức khỏe của chị vốn không tốt. “Trước chỉ có hai vợ chồng nên cơm chỉ cầu no là được. Nay, vì đứa nhỏ trong bụng, tôi đâu dám hà tiện quá mức. Lương hai vợ chồng tăng mỗi tháng vài chục ngàn thấm vào đâu. Nói thiệt, tụi tôi sợ hai tiếng “tăng lương” lắm rồi vì đây là dịp để mấy bà ngoài chợ tha hồ đẩy giá lên”- Thanh bộc bạch.

CN khổ vì DN bớt xén

Sau khi lương tối thiểu được điều chỉnh, các DN đã dùng nhiều thủ thuật khác nhau để “siết” thu nhập CN. Một DN ở quận Bình Tân lý giải: “Lương tăng 28,6%, có nghĩa là các khoản trích nộp BHXH, BHYT cũng phải tăng. Giờ nghe giá điện sản xuất sắp sửa tăng, buộc lòng chúng tôi phải... linh hoạt”. Ông Phạm Ngọc Đoàn, Chủ tịch LĐLĐ quận Gò Vấp-TPHCM, phân tích: “Khi điều chỉnh tăng lương tối thiểu, để né gánh nặng BHXH, BHYT, nhiều DN tìm cách lách bằng cắt giảm các khoản phụ cấp của CN. Đây cũng là nguyên nhân dẫn đến tranh chấp”. Thực trạng này diễn ra ở hầu hết các DN ngoài quốc doanh.

Ông Mai Đức Chính, Trưởng Ban Chính sách Kinh tế - Xã hội Tổng LĐLĐ VN, cho biết: “DN không thể tùy tiện cắt các khoản phụ cấp được pháp luật quy định. Với các khoản phụ cấp khác (như phụ cấp tay nghề), nếu hai bên đã có thỏa thuận, muốn điều chỉnh DN phải thương lượng lại với NLĐ”.