Ông Võ Quang Huệ và “dặm đường” từ BMW đến VinFast

(NLĐO) - Ông Võ Quang Huệ tự nhận mình là “start-up thuê” nhưng mấy ai có được hành trình như ông: 24 năm làm việc ở BMW, 10 năm ở Bosch và 1.000 ngày tham gia đề án sản xuất ô tô VinFast.

Phóng viên Báo Người Lao Động có cuộc trò chuyện với ông Võ Quang Huệ trong thời điểm cuốn hồi ký "Dặm đường tôi đi" của ông chuẩn bị tái bản lần thứ 3 chỉ sau chưa đầy 2 tháng phát hành với hơn 5.500 bản in đã được bán hết.

Đề nghị gây choáng!

Phóng viên: Những ngày này, VinFast tiếp tục gây sốt với xe VinFast VF3. Ông tham gia đề án sản xuất ô tô "made in Vietnam" nhờ cơ duyên nào?

Ông VÕ QUANG HUỆ: Có thể nói là "duyên kỳ ngộ" đối với tôi khi đã ở tuổi 65. Lần đầu tiên gặp tôi, ông Phạm Nhật Vượng, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Vingroup, đặt thẳng vấn đề: "Chúng tôi muốn làm ô tô và mời anh về tham gia kế hoạch đó".

Tôi thật sự bất ngờ và phản ứng nhanh một cách tự nhiên: "Làm ô tô bây giờ trễ rồi!". Theo tôi, ở thời điểm tháng 9-2017, ngành ô tô Việt Nam không có gì, thiếu cả ngành công nghiệp phụ trợ. Thế nhưng, ông Vượng đã thuyết phục được tôi bởi cách nói rất nhanh gọn, tỏa ra tinh thần mạnh mẽ về việc muốn tạo ra sự thay đổi cho Việt Nam cùng quan điểm đầu tư thật, làm thật.

Tôi đã choáng khi Chủ tịch Vingroup nói: "Hai năm là ra được xe". Tập đoàn BMW danh tiếng cũng cần tối thiểu 4-5 năm mới cho ra đời một dòng xe mới. Họ có các trung tâm nghiên cứu chuyên ngành đặt ở nhiều nơi với đội ngũ hàng chục ngàn người làm việc - bao gồm các chuyên gia dày dặn kinh nghiệm, nổi tiếng trên thế giới. Họ còn có hệ thống nhà máy hiện đại, có sẵn guồng máy các nhà công nghiệp phụ trợ đi cùng trong cả quá trình từ nghiên cứu, phát triển sản phẩm tới sản xuất.

Tham gia điều hành đề án "Khát vọng Việt Nam", tôi hạnh phúc khi có cơ hội được sử dụng những kiến thức, kinh nghiệm thu được sau bao năm học và làm việc trong ngành công nghệ - kỹ thuật ô tô tại Đức và một số nơi trên thế giới, góp phần kiến tạo và sản xuất những dòng xe đầu tiên mang thương hiệu Việt.

Sớm hơn cả 2 năm, cuối cùng chiếc xe VinFast đầu tiên ra mắt chỉ sau vỏn vẹn 21 tháng với những vụ thương thảo "tỉ USD" gay cấn như phim?

Với ô tô chạy xăng, khó nhất, tốn thời gian nghiên cứu và phát triển nhất là động cơ và sàn xe - nơi tập trung những bộ phận phức tạp nhất như hộp số, trục truyền lực, bộ giảm xóc, trục mang bánh xe... Có được cụm các linh kiện này thì xem như hoàn thành khoảng 60%-70% chiếc xe. Đồng thời, khi đó mới có thể kéo hàng loạt nhà cung cấp linh kiện ô tô khác đi theo, mới có cơ sở để nhanh chóng ra mắt xe.

Công thức cho dòng xe đầu tiên của VinFast là: Dáng xe với thiết kế Ý, công nghệ Đức, chất lượng cao "made in Vietnam".

Ở Munich (Đức), cuộc thương thảo bắt đầu với loạt câu hỏi mà BMW yêu cầu VinFast giải trình, từ các kế hoạch cụ thể đến dự định tương lai, thị trường mà VinFast nhắm đến. Phía BMW tỏ vẻ ngờ vực do họ có ít thông tin về Vingroup, còn VinFast lúc đó vẫn đang là một đề án.

Cuộc thương thảo kéo dài gần 3 tiếng đồng hồ mà không đi đến đâu, tôi cảm nhận "không xong rồi"... Sau đó, tôi tiếp tục dẫn chứng những doanh nhân sáng tạo ra những mô hình kinh doanh mới như AirBnB với mô hình cho thuê phòng hàng đầu nhưng không làm chủ khách sạn nào, Uber cho thuê xe mà không hề có chiếc xe nào... để thuyết phục họ. Cuối cùng, việc thương thảo kích hoạt đề án hợp tác với BMW thành công.

Nếu dễ, không tới phiên mình

Và còn những cuộc đàm phán khác cũng hồi hộp không kém, thưa ông?

Đúng vậy! Ở Vingroup, ông Vượng thường nói "nếu dễ thì không tới phiên mình" và luôn thúc đẩy các cộng sự vượt qua giới hạn của bản thân.

Trong đề án VinFast, có nhiều việc cần tiến hành song song mới có thể đạt tiến độ. Khi nhóm đề án thương thảo hợp đồng hợp tác với BMW, các bộ phận mua hàng thương thảo với các công ty sản xuất máy móc, thiết bị và dây chuyền cho 5 cơ xưởng thân xe, sản xuất động cơ, sơn, lắp ráp và hoàn thiện.

Chỉ sau hơn 3 tháng với 3-4 vòng thương thảo, nhóm đề án và các nhóm mua hàng đã chốt được kịch bản kỹ thuật cũng như nhà cung cấp trọn gói cho 5 cơ xưởng thân xe, sản xuất động cơ, sơn, lắp ráp và hoàn thiện xe. Tốc độ thần tốc! Có thể nói các công ty cung cấp ở châu Âu chưa bao giờ phải thực hiện những gói thầu với tốc độ nhanh như vậy, lại cung cấp thiết bị cho một công ty ô tô mới thành lập tại một nước ở Đông Nam Á.

Cuối tháng 12-2017, tại cuộc họp báo cáo kết quả thương thảo của 5 trưởng nhóm mua hàng, ông Phạm Nhật Vượng yêu cầu tiếp tục thương thảo để "tất cả cùng giảm thời gian xuống " và "chúng ta có thể bắt đầu sản xuất xe sớm hơn một tháng". Như vậy là vào phút chót, chúng tôi phải "xóa bài, làm lại".

Sau hai tháng "vật lộn" với các nhà cung cấp, tất cả đều đồng ý giảm thời gian thực hiện thêm một tháng, qua đó giúp tiết kiệm hàng trăm triệu USD cho công ty.

Các thương vụ đàm phán, thương thảo khi tham gia đề án VinFast có thể nói là khó khăn nhất nhưng cũng thú vị nhất trong cuộc đời làm việc của tôi.

Với hành trình từ BMW đến Bosch rồi VinFast, ông chắc hẳn cũng thấy mình rất có duyên với ngành ô tô?

Tôi tốt nghiệp chuyên ngành ô tô và động cơ ô tô tại Đức. Làm việc tại BMW ở bộ phận nghiên cứu, phát triển động cơ và các dòng ô tô mới, tôi từng đảm nhiệm các đề án sản xuất - kinh doanh tại các thị trường. Nhưng với tôi, mỗi lần đảm nhiệm đề án thực chất là một lần làm "start-up thuê".

Năm 1993, sau 14 năm làm cho BMW, lần đầu tôi về nước trong vai trò trưởng đề án đưa xe BMW vào thị trường Việt Nam thông qua hợp tác với một công ty cơ khí ô tô trong nước. Giây phút lần đầu tiên được lái chiếc xe BMW lắp ráp tại Việt Nam và chạy trên con đường Việt Nam là thời khắc vô cùng đặc biệt.

Còn tại Bosch Việt Nam, từ khi thành lập với hơn 10 cộng sự cho đến năm 2017 khi tôi rời nhiệm vụ tổng giám đốc, bộ máy đã phát triển lên gần 4.000 người. Từ một văn phòng đại diện không có doanh thu trở thành một trong những công ty châu Âu có vốn đầu tư lớn tại Việt Nam, hoạt động trong cả ba lĩnh vực sản xuất, nghiên cứu - phát triển và kinh doanh.

Trong những lần trò chuyện, luôn thấy ở ông nhiệt huyết muốn đóng góp cho quê hương, dù ông đã sống và làm việc ở nước ngoài hàng chục năm?

Mỗi người đều có khát vọng nhưng quan trọng nhất vẫn là cống hiến hết lòng cho công việc đang làm và rèn luyện, hoàn thiện bản thân không ngừng nghỉ. 

Trên đường đời vạn nẻo, không có sự chuẩn bị nào là vô nghĩa. Khi cờ đến tay, bạn có năng lực mới có thể phất. Từ thời thanh niên cho đến tận bây giờ, tôi luôn khắc sâu hai chữ phụng sự đất nước và xã hội. Tôi quyết định không trở lại Đức mà ở lại Việt Nam.