“Quả bóng" AI đang chờ vỡ?

(NLĐO) - Sự phát triển nóng của trí tuệ nhân tạo (AI) đẩy giá cổ phiếu của nhiều công ty công nghệ tăng vọt, từ đó làm dấy lên nỗi lo nguy cơ vỡ "bong bóng AI”.

Thị trường trí tuệ nhân tạo (AI) toàn cầu được ước tính trị giá hàng trăm tỉ USD và dự báo cho thấy con số này còn tiếp tục tăng.

Sự bùng nổ của AI

Công nghệ AI đang phát triển với tốc độ chưa từng có. Thế giới đã chứng kiến một bước nhảy vọt từ các trợ lý giọng nói như Siri và Alexa đến những ứng dụng phức tạp hơn như xe tự lái và chăm sóc sức khỏe cá nhân hóa. AI đang thay đổi cách con người sống, làm việc và tương tác.

Sự bùng nổ nói trên đang thu hút khoản đầu tư lớn khi các công ty đua nhau đổi mới sáng tạo và ai cũng hy vọng dẫn đầu trong bước đột phá AI tiếp theo.

Xe điện Tesla được trưng bày tại hội chợ quốc tế Trung Quốc. Ảnh: Tân Hoa Xã

Chỉ trong thập kỷ vừa qua, các quỹ đầu tư mạo hiểm đã đổ hàng tỉ USD vào các công ty khởi nghiệp AI, trong đó những cái tên được quan tâm hàng đầu là OpenAI và DeepMind. Các tập đoàn lớn, từ những gã công nghệ khổng lồ như Google và Microsoft đến các hãng ô tô hàng đầu như Tesla đều đang đầu tư mạnh tay vào AI.

Tuy nhiên, mọi phát triển nhanh chóng của một công nghệ mới đều đi kèm với rủi ro. Sự phấn khích về AI đã đẩy giá trị của nó lên cao ngất ngưởng khi giới đầu tư kỳ vọng vào tương lai của AI hơn là lợi nhuận hiện tại mà công nghệ này có thể mang lại.

Doanh thu chưa tương xứng kỳ vọng

Theo đài CNN, kể từ khi công cụ ChatGPT ra mắt và khởi động cuộc chạy đua về AI, các gã công nghệ khổng lồ đã làm dấy lên kỳ vọng về việc công nghệ này sẽ cách mạng hóa mọi ngành công nghiệp và sử dụng nó làm đòn bẩy nhằm chi hàng chục tỉ USD cho các trung tâm dữ liệu và chất bán dẫn cần thiết để vận hành các mô hình AI lớn.

Tuy nhiên, dù đã chi hàng tỉ USD, các tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới vẫn chưa thu được nhiều thành quả cụ thể. Họ chưa có được doanh thu đáng kể từ AI, cũng như cho ra đời các sản phẩm mới sinh lợi. Điều này khiến các nhà đầu tư bắt đầu cảm thấy lo lắng và thiếu kiên nhẫn.

Nỗi lo sợ của các nhà đầu tư giờ đây xoay quanh câu hỏi liệu tất cả nỗ lực nói trên có thực sự xứng đáng? Hay đó chỉ là một thứ hào nhoáng mà ngành công nghệ đang theo đuổi nhằm đạt được giấc mơ tăng trưởng vô tận, trước khi từ bỏ nó và chuyển sang một mục tiêu lớn tiếp theo?

Nhà phân tích Keith Weiss tại Ngân hàng Morgan Stanley (Mỹ) cho rằng các cuộc tranh luận nổi lên xoay quanh yêu cầu chi phí vốn đầu tư vào AI và khả năng tạo ra lợi nhuận từ nó. Nhà phân tích Steven Ju tại Ngân hàng UBS (Thuỵ Sĩ) cũng thắc mắc sẽ mất bao lâu thì AI mới có thể giúp tạo ra doanh thu và tạo ra giá trị lớn hơn theo thời gian, thay vì chỉ giúp cắt giảm chi phí.

Trong khi giới công nghệ Mỹ liên tục rót vốn tỉ USD để nghiên cứu các mô hình AI tiên tiến thì sự xuất hiện của công cụ DeepSeek như "giọt nước tràn ly", buộc thị trường phải xem xét lại cuộc cách mạng AI đã đẩy giá cổ phiếu công nghệ lên mức cao.

Trung Quốc châm ngòi cuộc đua AI giá rẻ

Công ty khởi nghiệp Trung Quốc DeepSeek mới đây cho ra mắt các mô hình AI mới được cho là ngang hàng, thậm chí tốt hơn so với các mô hình AI hàng đầu tại Mỹ với chi phí rẻ hơn, đang đe dọa làm đảo lộn trật tự thế giới công nghệ. 

Deepseek đã thu hút sự chú ý trong giới AI toàn cầu sau khi hồi tháng trước khi tuyên bố việc đào tạo mô hình AI Deepseek-V3 chỉ tốn chi phí chưa đến 6 triệu USD từ những con chip H800 của hãng Nvidia.

Trợ lý AI của DeepSeek đã vượt qua đối thủ ChatGPT trở thành ứng dụng được tải nhiều nhất trên kho ứng dụng App Store tại Mỹ. Trong những ngày gần đây, công ty khởi nghiệp DeepSeek liên tục tung ra các phiên bản nâng cấp cho mô hình AI vận hành không cần đến nhiều chi phí cũng như năng lượng, trong đó DeepSeek-V3 ra mắt ngày 10-1 và nối tiếp là DeepSeek-R1 trình làng ngày 20-1.

Tác động từ DeepSeek nhanh chóng khiến giá cổ phiếu công nghệ Mỹ "đỏ lửa" và làm bốc hơi gần 600 tỉ USD vốn hóa của Nvidia trong ngày 27-1. Sự chú ý dành cho Deepseek chưa kịp hạ nhiệt thì Công ty công nghệ Alibaba (Trung Quốc) công bố phiên bản mới của mô hình AI Qwen 2.5 với khả năng được nhà sản xuất khẳng định rằng vượt trội hơn cả mô hình AI đang làm mưa làm gió trên thị trường là DeepSeek V-3.

Chatbot AI DeepSeek. Ảnh: Tân Hoa Xã

Thời điểm ra mắt Qwen 2.5-Max cho thấy sự trỗi dậy mạnh mẽ của DeepSeek không chỉ gây áp lực lên các đối thủ nước ngoài mà còn thúc đẩy cạnh tranh trong nước. 

Hôm 22-1, chỉ 2 ngày sau khi DeepSeek-R1 ra mắt, Công ty Bytedance (Trung Quốc) lập tức phát hành bản nâng cấp cho mô hình AI của mình, đồng thời tuyên bố rằng nó vượt trội hơn GPT-o1 của OpenAI sau khi so sánh và đánh giá khả năng dựa trên bài kiểm tra AIME, một tiêu chuẩn đánh giá khả năng hiểu và phản hồi các hướng dẫn phức tạp của AI.

Chuyên gia hoài nghi

Ông Rodrigo Catril tại Ngân hàng National Australia Bank (Úc) nhận định tin tức về DeepSeek đã khiến thị trường xem xét lại cuộc cách mạng AI và đây có thể là một trong những yếu tố làm suy yếu sự vượt trội của Mỹ hiện tại. 

Ông cũng nói thêm nếu mô hình R1 của DeepSeek thực sự tốt như ấn tượng ban đầu, nhu cầu về chip, cơ sở hạ tầng như trung tâm dữ liệu và năng lượng có thể không lớn như dự kiến ban đầu.

Nhà kinh tế trưởng Brian Jacobsen tại Công ty Annex Wealth Management (Úc) nhận định DeepSeek có khả năng gây đảo lộn câu chuyện AI vốn là động lực của thị trường trong 2 năm qua. Điều đó có thể đồng nghĩa nhu cầu chip ít hơn, nhu cầu năng lượng để phục vụ các mô hình AI sẽ không lớn như ước tính ban đầu và nhu cầu đối với các trung tâm dữ liệu lớn cũng giảm bớt.

Cơn sốt AI đã hút một lượng vốn khổng lồ vào thị trường chứng khoán ở Mỹ và nhiều quốc gia khác trong 18 tháng qua, đẩy định giá cổ phiếu lên cao và đưa các chỉ số thiết lập kỷ lục mới. 

Hôm 21-1, cổ phiếu AI ở Mỹ tăng mạnh sau khi Tổng thống Donald Trump công bố kế hoạch đầu tư của liên doanh Stargate mà ông nói sẽ là vụ đầu tư 500 tỉ USD vào hạ tầng AI ở Mỹ. Sau đó, SoftBank đưa ra cam kết đầu tư 19 tỉ USD vào Stargate - liên doanh còn có sự tham gia của các công ty nổi tiếng về AI hiện nay như OpenAI và Oracle.

Tổng giám đốc điều hành (CEO) OpenAI Sam Altman, CEO SoftBank Masayoshi Son và Chủ tịch Oracle Larry Ellison có mặt tại Nhà Trắng hôm 21-1. Ảnh: CNN

"Bong bóng AI" chờ nổ?

TS VK Vijayakumar, chiến lược gia trưởng về đầu tư tại Công ty Geojit Financial Services (Ấn Độ), thẳng thắn: "Tác động của DeepSeek đối với thị trường chứng khoán Mỹ, đặc biệt là cổ phiếu công nghệ, là một phép thử thực tế đối với thị trường vốn đã được định giá quá cao. Điều này có thể là lời cảnh tỉnh đối với các thị trường toàn cầu".

Tuy nhiên, nhà quản lý danh mục cấp cao Daniel Morgan tại Công ty Synovus Trust (Mỹ) cho rằng đợt bán tháo hôm 27-1 là phản ứng thái quá của thị trường. 

Ông Morgan chỉ ra mô hình AI của DeepSeek được sử dụng trên điện thoại di động, máy tính để bàn và laptop chứ không phải dịch vụ trung tâm dữ liệu lớn như các nền tảng đám mây AWS của Amazon, Azure của Microsoft và Google Cloud của Alphabet.

Ông Morgan lý giải nguồn tiền thực sự đầu tư vào AI chính là cung cấp chip cho các trung tâm dữ liệu từ các công ty như Nvidia, Advanced Micro Devices và Broadcom. Chuyên gia này đánh giá đợt bán tháo cổ phiếu nói trên là cơ hội để mua thêm cổ phiếu công nghệ chất lượng cao với giá rẻ. 

Dù vậy, có một điều rõ ràng là các mô hình AI mới của DeepSeek đã làm tăng nhiệt cuộc đua AI. Chúng đã đặt ra những câu hỏi khó về việc liệu các công ty công nghệ Mỹ có thể duy trì được lợi thế trước những diễn biến thay đổi nhanh chóng hiện tại hay không.