Tại sao vẫn còn nhiều doanh nghiệp không đóng BHXH?

Trong hai ngày 3 và 4-4, Bộ LĐ-TB-XH đã tổ chức hội thảo đánh giá tình hình thực hiện bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc. Đồng thời, lấy ý kiến các cơ quan BHXH, Sở LĐ-TB-XH và LĐLĐ các tỉnh phía Nam để xây dựng nghị định điều chỉnh tiền lương, tiền công đã đóng BHXH theo chỉ số giá tiêu dùng

Vấn đề trăn trở nhất được đặt ra là làm sao tìm biện pháp nâng cao tỉ lệ đối tượng được tham gia BHXH. Trong năm 2007, số lao động tham gia BHXH trên cả nước đạt trên 8,2 triệu người, chiếm khoảng 70% đối tượng phải tham gia BHXH bắt buộc. 30% còn lại là vấn đề rất lớn, nó liên quan đến quyền lợi thiết thân của hơn 3 triệu người lao động.

Ông Phạm Đỗ Nhật Tân, Vụ trưởng Vụ BHXH, Bộ LĐ-TB-XH, cho biết: Số lao động chưa tham gia BHXH phần lớn nằm ở các doanh nghiệp ngoài quốc doanh. Đây là lĩnh vực khá khó khăn, cần phải đổi mới cách tuyên truyền, cách tiếp cận và cần sự phối hợp đồng bộ của các cơ quan chức năng để có biện pháp kiên quyết buộc doanh nghiệp thực hiện nghĩa vụ.

Đáng nói là đến hiện thời, các chính sách pháp luật liên quan đã có, biện pháp chế tài đủ mạnh: xử phạt hành chính, khởi kiện ra tòa, trích tài khoản, thậm chí là rút giấy phép hoạt động... nhưng tại sao vẫn còn nhiều doanh nghiệp không đóng BHXH? Một bất cập khác là đối với doanh nghiệp đã tham gia BHXH thì mức tiền lương làm căn cứ đóng BHXH còn quá thấp. Nguyên do là doanh nghiệp cố tình ký hợp đồng lao động với mức lương thấp, không đúng với thu nhập thực tế để giảm thiểu mức đóng.

Lý giải cho tình trạng trên, nhiều đại biểu có cùng nhận định: Có biện pháp nhưng thực hiện không triệt để nên các doanh nghiệp “lờn”. Thậm chí tại nhiều địa phương, UBND tỉnh vì ưu ái đầu tư mà không cho cơ quan chức năng xử lý doanh nghiệp vi phạm. Tại nhiều địa phương, cơ quan chức năng còn tư tưởng thu được đồng nào hay đồng đó nên không phối hợp cùng nhau để thu đủ, thu đúng với mức thu nhập của người lao động.

Khi chúng ta chưa có cái nhìn toàn diện về trách nhiệm: trách nhiệm đối với quyền lợi của người lao động, trách nhiệm với mục tiêu an sinh xã hội thì sau mười, mười lăm năm nữa, chúng ta có hàng chục triệu người hết tuổi lao động không có thu nhập hoặc có mức lương hưu quá lạc hậu. Và thật đau xót sau bao nhiêu năm cống hiến sức lực, họ lại trở thành gánh nặng của xã hội.