Sầu riêng gặp mưa, nhiều người "nát ruột"

Tây Nguyên đang vào chính vụ thu hoạch sầu riêng, thời tiết bất lợi đang khiến nông dân, doanh nghiệp xuất khẩu đứng ngồi không yên

Ông Nguyễn Công Lịch (ngụ xã Ea Knuếc, tỉnh Đắk Lắk) cho biết gia đình có gần 2 ha sầu riêng, dự tính năm nay thu được khoảng 20 tấn. Vậy mà, mọi tính toán gần như đổ bể.

Tỉ lệ đạt chuẩn xuất khẩu thấp

Theo ông Lịch, thời gian qua, trên địa bàn thường xuyên có mưa lớn và đúng vào mùa thu hoạch nên cơm sầu riêng bị sượng nước, thối trái... "Ước tính sản lượng giảm đến 60%-70% so với năm ngoái" - ông Nguyễn Công Lịch nói.

Tương tự, gia đình ông Nguyễn Văn Ba (ngụ xã Krông Pắk, tỉnh Đắk Lắk) cũng đang "ngồi trên đống lửa" khi 1 ha sầu riêng của gia đình vào vụ thu hoạch đúng thời điểm mưa dầm.

Theo ông Ba, thời tiết năm nay vô cùng bất lợi, mưa nhiều kéo dài đã khiến quá trình chăm sóc sầu riêng gặp nhiều khó khăn. Dù gia đình ông đã áp dụng nhiều biện pháp để chăm sóc nhưng sản lượng chỉ đạt hơn 20 tấn, giảm khoảng 1/3 so với năm 2024. Bên cạnh đó, sầu riêng bị sượng nước nhiều nên tỉ lệ trái đạt tiêu chuẩn xuất khẩu giảm.

Bà Nguyễn Thị Hường, Giám đốc Công ty CP Nông sản N&H (tỉnh Đắk Lắk), cho hay từ giai đoạn ra hoa đã liên tục gặp mưa lớn khiến trái sầu riêng không đẹp. Đến thời điểm thu hoạch, lại mưa tiếp dẫn đến tình trạng trái sầu riêng bị sượng nước. Vì vậy, sầu riêng loại A, đạt chuẩn xuất khẩu, rất ít, trong khi hàng lột múi và hàng dạt lại chiếm số lượng lớn.

"Đây là bài toán khó, gia tăng rủi ro cho các doanh nghiệp thu mua sầu riêng xuất khẩu. Chúng tôi đang siết chặt đầu vào và chỉ đến khi thu hoạch, kiểm tra cơm sầu riêng đạt yêu cầu, doanh nghiệp mới chốt vườn, không chốt sớm như trước. Ngoài ra, thay vì trực tiếp thu mua tại vườn, nhiều doanh nghiệp lựa chọn thu mua qua thương lái và tổ chức kiểm tra chất lượng chặt chẽ trước khi nhập hàng" - bà Hường nói.

Trong chuyến tham quan vùng trồng, cơ sở đóng gói tại tỉnh Đắk Lắk mới đây, bà Cui Xiaoxia, Giám đốc Công ty HH Thương mại quốc tế Xiaoxiang Nana Bắc Kinh, cho biết nhu cầu tiêu thụ sầu riêng tại Trung Quốc rất lớn. "Doanh nghiệp của chúng tôi vẫn đang nhập khẩu liên tục sầu riêng của Việt Nam. Tuy nhiên, khi đến đây thấy mưa liên tiếp nên chúng tôi cũng hơi lo ngại về chất lượng sầu riêng. Việc thu hái vào những ngày mưa, sầu riêng khi đưa sang Trung Quốc sẽ dễ bị mốc hoặc cơm bị xơ cứng" - bà Cui Xiaoxia thông tin.

Nâng cao quy trình sản xuất, tính cạnh tranh

Ông Nông Đức Lai, Tham tán Thương mại Đại sứ quán Việt Nam tại Trung Quốc, cho hay Trung Quốc là thị trường xuất khẩu đầy tiềm năng đối với các mặt hàng nông sản của Việt Nam nói chung và sầu riêng nói riêng. Nhiều địa bàn ở Trung Quốc hiện chưa có sầu riêng bày bán trong siêu thị. Tuy nhiên, bây giờ Trung Quốc không còn là thị trường dễ tính mà tiêu chuẩn về chất lượng các sản phẩm rất cao. Các cơ quan hải quan Trung Quốc luôn thắt chặt công tác quản lý, khắt khe đối với các mặt hàng nông sản, đặc biệt là mặt hàng tươi sống.

Cũng theo ông Lai, ngoài Thái Lan, Việt Nam, từ đầu năm đến nay, Trung Quốc đã mở cửa thị trường sầu riêng cho Campuchia, Philippines, tới đây có thể cả Lào, Indonesia... Do đó, sự cạnh tranh của sầu riêng Việt Nam tại Trung Quốc không hề nhỏ. "Nhà vườn, các doanh nghiệp, cơ quan quản lý phải tập trung nâng cao chất lượng và quản lý chặt chẽ quy trình, an toàn vệ sinh thực phẩm. Đồng thời, cần đa dạng hóa sản phẩm, đẩy mạnh xúc tiến thương mại" - ông Lai khuyến cáo.

Ông Ma Hongjun, Tổng Giám đốc Công ty HH Thương mại Yueyazhuang Guangxi, đánh giá sầu riêng của Việt Nam ngon, giá cả phải chăng, nguồn cung dồi dào, mang lại "sự tự do thưởng thức sầu riêng". Tuy nhiên, để tạo được sự tin tưởng tuyệt đối với người tiêu dùng Trung Quốc, sầu riêng Việt Nam cần cải thiện một số điểm như giống cây, tiêu chuẩn hóa quy trình thu hoạch, tăng cường kiểm soát chất lượng trên toàn bộ chuỗi cung ứng, đầu tư thêm công nghệ bảo quản lạnh và xây dựng thương hiệu.

Những cải thiện này không thể đạt được trong một sớm một chiều nhưng nếu được thực hiện, khả năng cạnh tranh của sầu riêng Việt Nam sẽ tăng đáng kể. "Tôi tin rằng với những gì nhà nước, doanh nghiệp và các nhà vườn đang tiến hành, sầu riêng Việt Nam sẽ từng bước có chỗ đứng vững chắc ở thị trường Trung Quốc" - ông Ma Hongjun nói.