Tăng vốn xanh cho doanh nghiệp

Thúc đẩy phát hành trái phiếu xanh, tín dụng xanh là một trong những giải pháp tăng cường nguồn vốn cho doanh nghiệp chuyển đổi xanh

Tại Diễn đàn Kinh tế Mùa thu 2025 do UBND TP HCM tổ chức dưới sự chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ vừa diễn ra, nhiều doanh nghiệp (DN) trong nước và DN có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) phản ánh việc tiếp cận tín dụng xanh còn vướng nhiều rào cản.

Vẫn khó vay vốn xanh

Theo ông Thiều Phương Nam, Tổng Giám đốc Qualcomm Việt Nam, Thái Lan, Lào và Campuchia, DN đặt mục tiêu đạt lượng phát thải bằng 0 vào năm 2040. Là nhà sản xuất chip - ngành tiêu thụ năng lượng lớn, Qualcomm cam kết mỗi thế hệ chip mới giảm thêm 10% điện năng tiêu thụ. "Tuy nhiên, thách thức vẫn nằm ở nguồn vốn đầu tư, nhân lực chất lượng cao và chính sách hỗ trợ" - ông Nam bày tỏ.

Trao đổi với phóng viên Báo Người Lao Động, ông Phan Ngọc Ánh, Giám đốc Công ty TNHH Công nghệ Năng lượng Alena, cho biết khó khăn lớn nhất khi tiếp cận vốn vay xanh là khâu thẩm định cho vay, còn các khâu hồ sơ, thủ tục không quá phức tạp. Theo ông Ánh, để được xét duyệt vốn vay xanh, DN xuất khẩu phải chứng minh hàng loạt tiêu chí, dẫn đến khó tiếp cận nguồn vốn này.

"Khó khăn càng lớn hơn đối với DN sản xuất nội địa do đối tác mua hàng trong nước không yêu cầu bắt buộc chuyển đổi xanh từ đối tác xuất khẩu, nên khó cung cấp được giấy tờ chứng minh. Trong khi đó, tổ chức tín dụng thường lo ngại DN vay vốn xanh sử dụng sai mục đích, do đó thẩm định, giải ngân rất thận trọng" - ông Ánh nêu thực tế.

Tương tự, đại diện một công ty sản xuất năng lượng tại TP HCM cho hay vẫn chưa tiếp cận được vốn xanh do thiếu thông tin và chưa rõ cách thức vay. Vì vậy, DN buộc phải chọn hình thức vay thế chấp tài sản.

Về mặt quản lý nhà nước, Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Thành Trung cho biết từ năm 2023 đến nay, Bộ Tài chính và Ngân hàng (NH) Nhà nước đã thúc đẩy tăng trưởng tín dụng xanh, trái phiếu xanh. Đến cuối năm 2024, thị trường tài chính xanh tại Việt Nam đã có bước chuyển đáng kể khi hàng loạt DN, tổ chức tài chính lớn như Vingroup, BIM Group, BIDV... phát hành khoảng 1,2 tỉ USD trái phiếu xanh. Bên cạnh đó, dư nợ tín dụng xanh đạt gần 700.000 tỉ đồng, cho thấy nhu cầu vốn cho các dự án thân thiện với môi trường ngày càng tăng.

Để tạo thuận lợi cho DN chuyển đổi xanh, Bộ Tài chính đã tham mưu ban hành bộ tiêu chí gồm 72 chỉ số, phản ánh mức độ "xanh" của từng lĩnh vực. Bộ tiêu chí này bám sát chuẩn mực quốc tế và là căn cứ để đánh giá các hoạt động phát triển bền vững. Tuy nhiên, theo lãnh đạo Bộ Tài chính, DN cần có bộ tiêu chí đánh giá mức độ xanh riêng, phù hợp với khả năng của từng mô hình kinh doanh. "Thách thức lớn nhất hiện nay là tìm điểm cân bằng giữa mục tiêu tăng trưởng xanh và khả năng đáp ứng của DN, nhất là khối DN nhỏ và vừa vốn hạn chế về công nghệ và chi phí để triển khai đầy đủ bộ tiêu chí ESG (môi trường - xã hội - quản trị)" - Thứ trưởng Đỗ Thành Trung nêu.

Đẩy mạnh tín dụng xanh

Riêng tại TP HCM, theo báo cáo đề án chuyển đổi xanh giai đoạn 2026-2035, tầm nhìn đến năm 2050 do Viện Nghiên cứu Phát triển TP HCM phối hợp với Trường ĐH VinUni thực hiện, TP HCM cần khoảng 900.000 tỉ đồng trong vòng 10 năm tới để chuyển đổi thành đô thị xanh thành công, tương đương 4 tỉ USD/năm.

Theo Thứ trưởng Đỗ Thành Trung, Bộ Tài chính đang xây dựng kế hoạch đầu tư công giai đoạn 2026-2030. Trong đó, TP HCM sẽ nhận được nguồn lực hỗ trợ cho các chương trình phát triển giao thông xanh, bảo vệ môi trường và thích ứng biến đổi khí hậu. Ngoài ra, Bộ Tài chính cũng đang hoàn thiện thị trường trái phiếu Chính phủ, sửa đổi nhiều quy định để thúc đẩy niêm yết và tăng tính minh bạch. Qua đó, kỳ vọng thị trường trái phiếu DN, đặc biệt là trái phiếu xanh, sẽ phát triển mạnh hơn để đáp ứng nhu cầu vốn của các địa phương.

Về lãi suất cho vay vốn thực hiện dự án xanh, tuần hoàn, áp dụng khung tiêu chuẩn ESG, mới đây, Thủ tướng đã yêu cầu NH Nhà nước trong tháng 11-2025 trình Chính phủ nghị định hướng dẫn chính sách hỗ trợ lãi suất 2% cho DN nhóm này.

Theo ghi nhận, nhiều NH thương mại đang đẩy mạnh cho vay tín dụng xanh. Tại NH Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV), tính đến hết quý III/2025, dư nợ tín dụng xanh đạt hơn 81.000 tỉ đồng, tài trợ cho 1.623 khách hàng và 2.143 dự án/phương án kinh doanh, chiếm 3,7% tổng dư nợ tín dụng.

NH Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam (Agribank) cũng cho biết tính đến hết quý III/2025, tổng dư nợ tín dụng xanh đạt hơn 28.300 tỉ đồng.

Thống kê của NH Nhà nước cho thấy tính đến ngày 30-9, dư nợ tín dụng xanh toàn hệ thống đạt 744.000 tỉ đồng, tăng 9,4% so với cuối năm ngoái và chiếm gần 4,2% tổng dư nợ nền kinh tế. Dư nợ tín dụng xanh tập trung chủ yếu vào các ngành năng lượng tái tạo, năng lượng sạch và nông nghiệp xanh...