Thể chế hóa vai trò của trí thức để phát triển

Đội ngũ trí thức và văn nghệ sĩ là tài sản quý, đóng vai trò nòng cốt đưa TP HCM vươn mình trong kỷ nguyên mới

Ngày 29-8, Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy TP HCM tổ chức Hội thảo "Phát huy vai trò đội ngũ trí thức, văn nghệ sĩ đáp ứng yêu cầu phát triển TP HCM nhanh và bền vững trong thời kỳ mới".

Hình mẫu đô thị sáng tạo

Tham dự Hội thảo có ông Dương Anh Đức - Ủy viên Ban Thường vụ, Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy TP HCM, ông Nguyễn Mạnh Cường - Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Phó Chủ tịch UBND TP HCM và hơn 100 nhà khoa học, nhà nghiên cứu, đội ngũ văn nghệ sĩ tiêu biểu của TP HCM.

Tính đến cuối năm 2023, TP HCM có khoảng 500.000 người có trình độ từ đại học trở lên, hàng chục ngàn tiến sĩ, thạc sĩ đang làm việc trong nhiều lĩnh vực. Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật TP hiện có 9 hội chuyên ngành với gần 6.000 hội viên. Đây là lực lượng nòng cốt góp phần làm nên diện mạo đa sắc của đời sống văn hóa nghệ thuật đô thị.

Phát biểu tại hội thảo, bà Đinh Thị Thanh Thủy - Phó trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy TP HCM, cho biết sau 50 năm xây dựng và phát triển, TP HCM đã trở thành đô thị đặc biệt, trung tâm lớn về kinh tế, văn hóa, khoa học công nghệ, đóng góp quan trọng vào thành tựu chung của cả nước. Trong hành trình ấy, đội ngũ trí thức, nhà khoa học, văn nghệ sĩ luôn đồng hành, có nhiều đóng góp quý báu, tạo dấu ấn đậm nét ở nhiều lĩnh vực, được xã hội ghi nhận, quốc tế vinh danh.

Năm 2025 mang ý nghĩa đặc biệt quan trọng, là năm "tăng tốc, bứt phá" để TP HCM thực hiện thắng lợi kế hoạch 5 năm, đồng thời chuẩn bị cho Đại hội Đảng bộ TP lần thứ XIII và Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV. Trong bối cảnh thành phố đang vận hành chính quyền 2 cấp, việc phát huy trí tuệ, sáng tạo của giới trí thức và văn nghệ sĩ càng có ý nghĩa then chốt, góp phần xây dựng TP HCM trở thành đô thị thông minh, hiện đại, giàu bản sắc.

Tại hội thảo, những ý kiến hiến kế của đội ngũ trí thức, văn nghệ sĩ sẽ là cơ sở quan trọng để Thành ủy nghiên cứu, ban hành cơ chế, chính sách phù hợp, đưa thành phố phát triển nhanh và bền vững trong thời kỳ mới.

Việc thể chế hóa vai trò của trí thức, văn nghệ sĩ không chỉ góp phần lan tỏa giá trị văn hóa, nâng tầm hình ảnh thành phố mà còn tạo nền tảng để TP HCM trở thành hình mẫu đô thị sáng tạo, nhân văn và giàu bản sắc trong kỷ nguyên mới.

Giải pháp để đột phá

Bên cạnh thành tựu, hội thảo cũng chỉ ra những hạn chế: chính sách thu hút, đãi ngộ nhân tài chưa thật sự cạnh tranh; cơ chế quản lý, thủ tục còn cứng nhắc; hạ tầng nghiên cứu, sáng tạo còn thiếu thốn. Một bộ phận trí thức, văn nghệ sĩ gặp khó về ngoại ngữ, kỹ năng hội nhập quốc tế.

Ngoài ra, cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 và quá trình hội nhập toàn cầu đặt ra yêu cầu mới về năng lực làm chủ công nghệ, giữ gìn bản sắc, đồng thời đối diện những thách thức về đạo đức nghề nghiệp, lối sống trong bối cảnh xã hội hiện đại.

TS Nguyễn Minh Nhựt, Phó trưởng Ban Văn hóa - Xã hội HĐND TP HCM, đề xuất: "Cần có các chính sách đột phá và cơ chế giám sát hiệu quả để thúc đẩy hội nhập văn hóa nghệ thuật một cách bền vững. Theo đó, có thể thực hiện một số giải pháp như: Thành lập Quỹ Hỗ trợ Nghệ thuật quốc tế TP HCM (phối hợp giữa Sở Văn hóa và Thể thao TP HCM và các tổ chức tư nhân tài trợ cho nghệ sĩ tham gia giao lưu quốc tế); đơn giản hóa thủ tục cấp phép hợp tác quốc tế (rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ); phát triển hạ tầng văn hóa (xây dựng Trung tâm Giao lưu Văn hóa quốc tế TP HCM, liên kết với Hội đồng Anh, Viện Goethe, Quỹ Giao lưu quốc tế Hàn Quốc); Phát triển chợ nghệ thuật số giúp nghệ sĩ bán tác phẩm ra thị trường quốc tế.

Bên cạnh đó, nâng cao năng lực hội nhập, như giúp nghệ sĩ tham gia các khóa học ngoại ngữ chuyên sâu do Viện Văn hóa Nghệ thuật quốc gia tổ chức; tổ chức chương trình "Nghệ sĩ hội nhập quốc tế"; học hỏi kinh nghiệm quốc tế (áp dụng mô hình Quỹ Hỗ trợ Nghệ thuật của Hàn Quốc đề tài trợ nghệ sĩ tham gia sự kiện quốc tế); học hỏi mô hình bảo vệ bản quyền nghệ thuật của Pháp (giúp nghệ sĩ tránh tranh chấp sở hữu trí tuệ)...".

Hội thảo cũng thống nhất một số định hướng: Hoàn thiện chính sách, cơ chế đột phá: xây dựng chế độ đãi ngộ cạnh tranh, cơ chế đặc thù về lương thưởng, nhà ở, hỗ trợ nghiên cứu và sáng tạo; đầu tư phát triển nguồn nhân lực: chú trọng đào tạo liên ngành, nâng cao ngoại ngữ, kỹ năng công nghệ số, xây dựng môi trường sáng tạo mở, hiện đại; phát huy vai trò các tổ chức xã hội và truyền thông: tăng cường kết nối, lan tỏa gương trí thức, văn nghệ sĩ tiêu biểu, tạo diễn đàn đối thoại định kỳ giữa lãnh đạo TP HCM và giới trí thức, văn nghệ sĩ; chăm lo đời sống vật chất, tinh thần: bảo đảm chế độ đãi ngộ công bằng, tôn vinh kịp thời những đóng góp xuất sắc; xây dựng hình ảnh người trí thức, văn nghệ sĩ TP HCM không chỉ giỏi nghề mà còn giàu đạo đức, trách nhiệm cộng đồng.