Bò... tân trang!

Cắc ca cắc củm dành dụm mấy năm trời mới được 5 triệu đồng mua con bò về cày ruộng, kéo xe, ông Huỳnh Quang Chín, một nông dân ở thị trấn Thuận Nam, huyện Hàm Thuận Nam (Bình Thuận) lựa tới lựa lui được một con bò tơ lông vàng tuyền sắc. Ông rất ưng ý, o bế, tắm rửa cho con bò hằng ngày, chăm chút kỹ lưỡng như mẹ chăm con thế nhưng hơn một tháng sau, cái đuôi con bò màu vàng tươi lại biến ra màu trắng nhợt! Cái ngữ bò đốm đuôi thì chỉ có ăn thịt (!?). Ông Chín phải năn nỉ khô nước miếng mới bán tống bán tháo con bò này cho một lò mổ lỗ đứt cả triệu bạc.

Nhuộm lông, tạo xoáy

Bảy Lực, một tay lái bò có tiếng ở Hàm Tân, giảng giải cho tôi nghe về những thủ thuật, mánh lới trong nghề. Thợ tân trang có thể làm cho bò xấu thành bò đẹp, "nâng cấp", mông má để che giấu khiếm khuyết của con bò mình muốn bán. Theo lời Bảy Lực, từ xa xưa trong dân gian có câu "Đốm đầu thì bán, đốm trán thì nuôi, đốm đuôi ăn thịt" để chỉ cách lựa bò qua đốm lông. Thương lái thời nay khắc phục chuyện đốm ấy dễ như trở bàn tay. Chỉ cần một lọ Ogiko (dùng để nhuộm tóc) của một cơ sở ở quận 1 - TPHCM sản xuất giá 3.000 đồng, lái bò trở thành thợ nhuộm chính hiệu. Khoảng gần hai tháng sau khi nhuộm thuốc mới bay màu. Người mua biết được bò bị đốm cũng coi như... huề tiền!

"Thẩm mỹ viện" làm đẹp cho bò mà tôi được đến xem nằm sau vườn cây um tùm vắng vẻ ở một xã miền núi. Ông B., chủ khu vườn và cũng là lái bò, tháng trước mua được gần chục con bò với giá hời về nuôi "thúc", tẩm bổ bằng đủ loại thức ăn như cám, mật đường, cỏ tươi... Đến nay, bò đã mập tròn, các "kỹ thuật viên" sẽ tân trang số bò trên theo đúng yêu cầu đặt hàng mà các lái đã hứa hẹn với khách.

Ca đầu tiên là một con bò khướu sừng dài, tướng tá coi ngon lành nhưng lại "đóng" cái đốm trắng bằng cả bàn tay ở giữa đầu. Nếu để nguyên đốm chỉ bán cho lò mổ được chừng 2,5 triệu - 2,7 triệu đồng, nếu nhuộm giấu đốm đi có thể bán xấp xỉ tới 4 triệu đồng! Chàng bò đực rống lên như còi tàu khi bị dắt mũi, cột chặt chân vào bốn cây cột bự chảng, không thể cựa quậy. Một kỹ thuật viên của ông B. thành thục pha lọ Ogiko màu vàng với lọ keo (bán kèm chung trong hộp), dùng vải thấm phết lên chỗ đốm trắng. Chờ khoảng một phút cho thuốc nhuộm khô, anh ta tạt lên chỗ vừa nhuộm một ly nước rồi hốt nắm cát và mẩu... phân bò trét lên. Thật là kỳ diệu. Chỗ nhuộm giờ đã mốc và cũ y chang như toàn thân con bò, đố ai có thể phát hiện!

Ca thứ hai là con bò đực tơ đốm đuôi, loáng cái "kỹ thuật viên" đã nhuộm xong. Do còn tơ nên con bò này sẽ được ưu tiên "tạo" cho một cái "xoáy lướt". Theo dân gian, bò có "xoáy lướt" rất khỏe mạnh, có thể lội qua sông suối, lướt qua cả bệnh tật (?) nên nông dân mua bò rất chuộng. Lò than đỏ hừng hực được đem ra, ông B. cẩn thận cắt đôi trái cau ăn trầu còn tươi rồi bỏ hết ruột bên trong, dùng kìm kẹp chặt vào mõm đầu của nửa trái cau, nhúng vào chén dầu ăn, đưa lên bếp lò nướng. Khi độ nóng đã đạt, ông ấn trái cau nóng lên lưng bò, cổ tay lắc một vòng trông điệu nghệ chẳng khác gì động tác của vận động viên bóng bàn thi đấu ở SEA Games. "Xoáy lướt" họ vừa tạo ra quá đẹp: Toàn bộ lông ở điểm "xoáy" bóng nhẫy xoay theo hướng kim đồng hồ, uốn đều tăm tắp... Bảy Lực thì thầm: "Cái xoáy coi đẹp vậy chớ chỉ chừng một tháng là mất tiêu...".

Đánh răng... bò trẻ lên bảy tuổi!

Suốt từ sáng đến trưa, thầy trò ông B. đã "mông má" cho gần chục con bò với nhiều kiểu khó có thể tưởng tượng nổi. Nhưng ấn tượng nhất vẫn là cái cách họ biến một con bò phèn già... trẻ lại cả sáu, bảy tuổi!

Thông thường bò trưởng thành có đủ bốn đôi răng (tám cái) ở hàm dưới, ba năm thay răng một lần cho đến 12 tuổi, sau đó răng lão hóa rồi rụng dần. Răng bò mới thay có màu trắng sữa, còn răng thay lâu thì ngả màu nâu, mòn vẹt.

Ông B. ghìm đầu con bò vào hai chạng cây và... đánh răng cho con bò phèn! Dụng cụ dùng đánh răng bò gồm có bàn chải, giấy nhám và chai thuốc tẩy hiệu Duck (loại thuốc tẩy "Con vịt" dùng để tẩy bồn cầu". Mồm há hốc vì bị gài cây và buộc dây cứng ngắc, con bò tội nghiệp chỉ còn biết thở phì phì, nước mắt nước mũi chảy ròng ròng, lắc đầu bất lực trước các "nha sĩ" đang cật lực tẩy trắng răng. Ông B. kéo môi dưới con bò cho chúng tôi xem hai đôi răng mới cáu cạnh. Nếu tính tuổi theo răng thì con bò này mới lên sáu, trong khi tuổi thiệt của nó phải... gấp đôi. Đúng là "cưa sừng làm nghé"!

Ông B. khoe "viện thẩm mỹ" của ông còn có thể làm cho mắt bò bị hỏng, tròng trắng đã kéo đục thành trong veo (tất nhiên vẫn còn mù). Khách hàng mua bò đừng hòng phát hiện! Theo kinh nghiệm của Bảy Lực, khi mua phải dùng ngón tay đưa qua đưa lại trước mắt bò, nếu không nhấp nháy thì dù mắt có trong veo, chắc chắn con bò ấy đã đứt "bóng đèn".