2008: Năm của Trung Quốc

Trong bức tranh toàn cảnh châu Á năm 2008, Trung Quốc nổi lên với nhiều sự kiện tốt lẫn xấu hơn bất cứ nước nào trong khu vực. Trong khi đó Ấn Độ, Pakistan, Thái Lan và Nepal cũng trải qua nhiều biến cố chính trị-xã hội mang tính lịch sử

Với sự kiện Olympic Bắc Kinh, trận động đất lớn nhất trong vòng 30 năm qua ở Tứ Xuyên, tình hình bất ổn ở Tây Tạng, phi hành gia Trại Chí Cường đi bộ trong không gian, cơn ác mộng sữa trẻ em có melamine với hàm lượng cao, Trung Quốc (TQ) đã thu hút mạnh sự chú ý của thế giới từ tháng 5 đến cuối năm.

Ngoài TQ, cuộc chiến ở Afghanistan (và Iraq) vẫn tiếp tục theo chiều hướng phức tạp cho Mỹ và đồng minh của nước này. Tình hình chính trị ở Pakistan và Thái Lan vẫn bất ổn. Mumbai, thủ đô tài chính của Ấn Độ, đã trải qua 3 ngày chết chóc và tàn phá nặng gợi nhớ sự kiện 11-9-2001 ở Mỹ. Trong khi đó, tại Nepal, chế độ quân chủ đã bị xóa sổ, để thế giới còn lại 27 nước có vua.

Thành tựu, tai ương và tai tiếng

TQ đã biến sự kiện thể thao Olympic Bắc Kinh 2008 thành một thông điệp chính trị - kinh tế mạnh mẽ. Cả thế giới ngưỡng mộ buổi lễ khai mạc ngoạn mục và hoành tráng Olympic Bắc Kinh ngày 8-8 tại sân vận động mới mang tính đột phá về kiến trúc mang tên Tổ Chim. Nó cho thấy khát vọng và tiềm lực kinh tế - chính trị của nước đông dân nhất thế giới này. Bản thân đại hội thể thao cũng cho thấy các vận động viên TQ rất đáng nể. Lần đầu tiên, TQ vươn lên đứng đầu bảng tổng sắp huy chương. Việc tổ chức trơn tru đại hội khẳng định danh tiếng của một thế lực mới nổi.

Trước đó, ngày 12-5, TQ đã trải qua một trận động đất kinh hoàng. Tỉnh Tứ Xuyên và các vùng lân cận đã bị tàn phá nặng nề bởi một cơn địa chấn mạnh đến 7,9 độ trên thang Richter khiến gần 80.000 người thiệt mạng. Đây là thiên tai đẫm máu nhất ở TQ trong vòng 30 năm qua.

Chính quyền TQ đã được các nước phương Tây khen ngợi là phản ứng nhanh và hiệu quả, không ngại kêu gọi sự trợ giúp của quốc tế ngay từ đầu, một động thái khác hẳn mấy mươi năm trước. Tuy nhiên, việc hàng ngàn trẻ em chết do sập trường (lỗi tại xây dựng cẩu thả, nhà thầu chạy theo lợi nhuận) đã làm người dân nổi giận và chính quyền đau đầu trong việc tìm thủ phạm và cách sửa sai.

Tai tiếng vụ sữa bột trẻ em có melamine, một lần nữa tác động mạnh đến hàng hóa TQ vốn có vấn đề về quản lý chất lượng và an toàn vệ sinh thực phẩm.

Khủng hoảng chính trị và khủng bố

Trong khi chiến trường Afghanistan và Iraq vẫn sôi động với sự trỗi dậy nguy hiểm của lực lượng nổi dậy Taliban trong những tháng cuối năm và làn sóng phụ nữ đánh bom liều chết mới ở Iraq, thì hai nước láng giềng vốn có nhiều mâu thuẫn với nhau là Pakistan và Ấn Độ đã trải qua nhiều biến cố chính trị nghiêm trọng.

Hai tháng sau khi cựu thủ tướng Benazir Bhutto bị ám sát, Đảng Nhân dân Pakistan (PPP) của bà và các đảng đối lập đã đánh bại chính phủ tổng thống Pervez Musharraf trong cuộc bầu cử quốc hội. Đến tháng 8, Musharraf buộc phải từ chức sau 9 năm cầm quyền, nhường ghế lại cho chồng bà Bhutto.

Tại Ấn Độ, ngày 26-11 trở thành một ngày không thể nào quên đối với người dân nước này giống như ngày 11-9-2001 đối với người Mỹ. Nỗi lo sợ khủng bố từ Iraq, Afghanistan đã lan đến Mumbai, thủ đô tài chính của Ấn Độ, sau khi khoảng một chục tay súng Hồi giáo cực đoan đến từ Pakistan tấn công một lúc 10 mục tiêu dân sự, trong đó có hai khách sạn 5 sao, giết chết hơn 170 thường dân. Các lực lượng an ninh phải chiến đấu ba ngày mới kiểm soát được tình hình. Vụ khủng bố này khiến quan hệ Pakistan-Ấn Độ lại nóng lên tột đỉnh.

Tình hình chính trị ở Thái Lan cũng tồi tệ không kém khi thủ đô Bangkok rơi vào cảnh hỗn loạn với những cuộc biểu tình gần như hằng ngày của phe đối lập do Đảng Dân chủ cầm đầu chống lại chính quyền thân cựu thủ tướng Thaksin Shinawatra. Đỉnh điểm cuộc chống đối này là hai sân bay quốc tế Suvarnabhumi và sân bay quốc nội Don Muang bị tê liệt do phe đối lập chiếm đóng. Kết quả, thắng lợi nghiêng về phe Dân chủ đối lập. Đảng PPP cầm quyền bị tòa án hiến pháp giải tán cùng với hai đảng liên minh khác vì gian lận bầu cử. Tại cuộc họp quốc hội ngày 15-12, các đảng nhỏ liên minh với chính phủ trước đã quay sang ủng hộ Đảng Dân chủ tạo điều kiện cho thủ lĩnh Đảng Dân chủ Abhisit Vejjajiva được bầu làm thủ tướng, tạm thời chấm dứt cuộc khủng hoảng chính trị kéo dài từ năm 2005 đến nay.