“Du lịch ghép tạng” ở Thượng Hải

Khi hai quả thận của ông Kenichiro Hokamura không còn hoạt động được, ông đối mặt với hai lựa chọn: chờ được ghép thận hay lên mạng tìm hiểu chuyện mua bán nội tạng. Ở Nhật Bản, nơi mỗi năm chỉ có chừng 5 quả thận được hiến tặng, doanh nhân 62 tuổi này không thể chờ đợi. Ông bèn làm một chuyến “du lịch ghép tạng” sang Trung Quốc

“Giá đó rẻ!”

“Tôi đã điều trị bằng cách lọc thận suốt bốn năm bốn tháng ròng rã và quá mệt mỏi vì chờ đợi rồi. Cả trăm người cũng đang mòn mỏi như tôi. Chắc chưa nhận được thận thì tôi đã chết rồi”, ông Hokamura kể lại quãng thời gian trước khi được ghép thận. Ông Hokamura không ngờ là trên internet việc rao bán thận lại hết sức phổ biến. Chỉ 10 ngày sau khi tiếp xúc với một người Nhật làm môi giới ở Trung Quốc, ông Hokamura đã nằm trên bàn mổ trong một bệnh viện ở Thượng Hải để được ghép thận.

Theo ông Hokamura, gia đình ông hài lòng về chuyến “du lịch” này đến nỗi con gái ông đã viết về chuyện thay thận của ông trên blog. Cô con gái bày tỏ lòng thương xót với những ai phải đợi chờ nhiều năm để được ghép thận và cung cấp đường link dẫn tới website của bệnh viện đã ghép tạng cho cha cô. Theo cô thì “những người khác cần biết chuyện này”.

Có nhiều mức giá cho một chuyến ghép tạng ở Trung Quốc: từ 75.000 USD cho ghép thận đến 175.000 USD cho ghép gan, bao trọn gói. Trong trường hợp của Hokamura, ngoài 65.000 USD chi cho việc mua và ghép thận, ông phải chi thêm khoảng 10.000 USD nữa cho chi phí đi lại. Khi quay lại Nhật, Hokamura nói với phóng viên báo Independent: “Giá đó rẻ. Tôi có thể kiếm tiền nhiều hơn thế”.

“Ba tuần sẽ có gan!”

Việc đưa người Nhật sang Trung Quốc ghép tạng đã phát triển mạnh từ năm 2004. Chỉ riêng người môi giới cho ông Hokamura trong một năm đã đưa hơn 100 người Nhật sang Thượng Hải ghép tạng. Trước việc phong trào du lịch ghép tạng tăng mạnh, bộ Y tế Nhật Bản đã cố gắng kiểm soát dịch vụ này. Nhưng chính quyền đành bất lực trước những bệnh nhân tuyệt vọng nhưng có tiền của. Vả lại, Trung Quốc chỉ cách Nhật Bản một đường bay ngắn.

Trung Quốc không tiết lộ số tù nhân bị tử hình, nhưng các điều tra cho thấy con số này là khoảng từ 2.000 đến 8.000 người mỗi năm. Chuyện giới chức Trung Quốc lấy nội tạng của các tử tù để bán đã lan truyền từ giữa thập niên 1980.

Năm 2006, trong vai một người con nỗ lực tìm cách thay gan cho người cha bệnh tật, nhà báo Rupert Wingfield-Hayes của đài phát thanh truyền hình BBC của Anh từng lần đến bệnh viện Trung ương số 1 ở Thiên Tân. Các quan chức ở bệnh viện này cho biết: “Trong vòng ba tuần sẽ có gan!”. Lá gan có giá 95.000 USD, và bác sĩ giải phẫu chính ở đây cam đoan lá gan mới sẽ hoàn toàn phù hợp với cha anh. Chỉ riêng bệnh viện này trong năm 2005 đã thực hiện 600 cuộc phẫu thuật ghép gan.

Chữ “shen” và những số điện thoại

Dòng chữ rao bán thận thường thấy trên tường bệnh viện ở Trung Quốc. Ảnh: TL

Chính phủ Trung Quốc vẫn khẳng định đang nỗ lực tiêu trừ những thị trường ngầm mua bán nội tạng. Theo các quy định pháp lý của Trung Quốc, ngay cả trong trường hợp hiến tạng cho người thân, cả người nhận lẫn người hiến tạng đều phải cung cấp bằng chứng về quan hệ huyết thống và hôn nhân, hay phải xét nghiệm ADN.

Trên những bức tường quanh các bệnh viện và phòng khám chuyên khoa ở nhiều vùng của Trung Quốc chi chít những dòng chữ sơn nguệch ngoạc chữ “mài shen” (bán thận) và số điện thoại. Đó là phương thức đơn giản và trực tiếp nhất mà bọn buôn nội tạng sử dụng để tiếp thị. Không chỉ ở các bệnh viện nhỏ khắp Trung Quốc, mà ngay cả những bệnh viện lớn ở Bắc Kinh và Thượng Hải cũng đầy quảng cáo bán thận trong các phòng vệ sinh và trên các bức tường.

Giáo sư Ding Qiang, trưởng khoa Niệu học bệnh viện Hoa Sơn, thuộc đại học Phục Đán, Thượng Hải, nói: “Chúng tôi tẩy xoá mãi mà họ vẫn cứ quảng cáo. Họ thậm chí còn gặp gỡ các bác sĩ, gọi điện thoại hay viết thư chào mời”. Tuy nhiên, với một đất nước mênh mông như Trung Quốc, luật cấm chỉ có hiệu lực ở những bệnh viện công lớn. Với các bệnh viện tư và bệnh viện nhỏ chạy theo lợi nhuận, luật của chính quyền trung ương không thể quản lý được. Những nơi này góp phần tạo thành một thị trường nội tạng đầy lợi nhuận, sẵn sàng phục vụ cho du lịch ghép tạng.