Quốc tế

Hãng Lockheed đền bù 3,4 tỉ USD vẫn thấy vui!

Tạp chí US News and World Report (Mỹ) trong số đề ngày 13-5 phơi bày sự thật về những hợp đồng kinh tế được xem là lớn nhất của thế kỷ giữa Bộ Quốc phòng Mỹ với những ông chủ sản xuất vũ khí khổng lồ của nước Mỹ.

Hầu hết đều có nhiều vấn đề về pháp lý và quản lý nhưng lớn nhất vẫn là tham nhũng. Những năm 70, tên tuổi Lockheed Aircraft Corp. đi liền với những vụ tham nhũng lớn chưa từng thấy. Công ty đã chi hàng triệu USD bí mật lót tay cho nhiều viên chức chính phủ và các đảng chính trị để ký được nhiều hợp đồng béo bở. Hai mươi năm sau, Lockheed nổi danh trở lại với vụ án chi hàng triệu USD cho một viên chức cao cấp Ai Cập để trúng hợp đồng cung cấp phi cơ vận tải C-130.

Trong vòng mười năm qua, Lockheed dính líu trực tiếp vào 33 vụ bê bối từ việc nâng giá trị hợp đồng khống, chuyển giao công nghệ trái phép cho Trung Quốc cho đến chỉnh sửa kết quả thử nghiệm an toàn hạt nhân, phân biệt lao động, ô nhiễm môi trường và nhiều kiểu gian dối khác. Tất cả số tiền phạt, bồi thường và đền bù lên đến 145,3 triệu USD. Hiện nay có 13 vụ đang được điều tra làm rõ để quy kết tội danh. Cho dù mọi việc xấu đến đâu điều lấy làm lạ là Lockheed vẫn tiếp tục trúng thầu. Đáng kinh ngạc nhất là Lầu Năm Góc giao cho Lockheed sản xuất loại máy bay chiến đấu hỗn hợp F-35 với tổng trị giá 200 tỉ USD trong thời hạn 30 năm. Tính đến nay, 30 hợp đồng trong số 43 hợp đồng kinh tế của Lockheed  có vi phạm với 400 trường hợp phải xử lý, trong đó có ít nhất 28 trường hợp hình sự, 286 dân sự và 88 hành chính. Nhóm điều tra Project on Government Oversight cho biết hầu hết số hợp đồng này được Lockheed ký với Chính phủ Mỹ và số tiền phạt lên đến 3,4 tỉ USD liên quan đến môi trường, lao động và an ninh.

Lockheed vi phạm nghiêm trọng về kìm giá, thử nghiệm giả, ô nhiễm, kê giá, che giấu khuyết điểm sản phẩm, vi phạm quy định xuất khẩu và bưng bít các số liệu tài chính với chính phủ. Có những vụ rất nghiêm trọng như công nhân của hãng đã bị tử vong hoặc thương vong trong lúc sản xuất. Tạp chí này cho biết những viên chức đặc trách kinh doanh của Lầu Năm Góc vẫn ký tiếp hợp đồng và bỏ qua việc kiểm tra những vụ việc xảy ra trong quá khứ. Trưởng Ban Pháp lý kinh doanh của Lầu Năm Góc Robert Meunier cho biết: “Chúng tôi điều tra và kết luận vi phạm xảy ra để không cho phép các công ty vi phạm không được phép ký tiếp những hợp đồng mới trong tương lai, nhưng các hợp đồng đang do họ thực hiện đã lên tới hàng tỉ USD”. Các cơ quan thẩm quyền Mỹ muốn xử lý các công ty vi phạm nhưng thường không làm nổi. “Nhà nội trợ” lớn nhất hành tinh chính là Chính phủ Mỹ với 225 tỉ USD bỏ ra trong năm ngoái mua sắm hàng hóa và dịch vụ từ quân trang, điều hành phòng thí nghiệm nguyên tử cho đến thực phẩm trong các bữa ăn của tân binh. Một điều lạ lùng là không thấy các ban ngành quốc phòng Mỹ theo dõi việc thực hiện hợp đồng để xử lý sai phạm để ngăn chặn trong các hợp đồng kế tiếp. Luật sư Charles Portz, chuyên về các vụ án kinh tế, cho biết các công ty lớn thường khó bị kết án vì nếu họ bị phanh phui thì lấy ai thực hiện những chương trình bí mật quân sự và không gian. Chưa kể những nhà thầu kếch sù đó sẵn sàng tung tiền thuê mướn những chuyên gia giỏi nhất soạn thảo những điều lệ hợp đồng thật tinh xảo hoặc nếu xảy ra vi phạm, “chất xám tuyệt hảo” này cũng được dùng đến để đối phó.

Kỳ tới: Vụ án General Electric và Litton Industries