Hồ Cẩm Đào - Người của thách thức

Ông Hồ Cẩm Đào sinh tháng 12-1942 là người Tích Khê, tỉnh An Huy. Song thực ra họ Hồ cách đây 5 đời đã dời đến Thái Châu, tỉnh Giang Tô và lập đồn điền chè tại Khương Yến (cách Thái Châu 20 km). Hồi nhỏ, Hồ Cẩm Đào khai lý lịch là người Thái Châu, về nhà bị cha mắng, bắt sửa là Tích Khê, nhằm để con luôn nhớ gốc gác tổ tiên

Thân phụ Hồ Cẩm Đào có một tòa nhà ở số 3 ngõ Đa Nhi trên đường Thanh Niên, thành phố Thái Châu. Gần đấy là nhà cụ bà Lưu Bỉnh Hạ ngót 90 tuổi. Vì chị chồng cụ Lưu là bà nội của ông Hồ Cẩm Đào nên cụ rất quen biết gia đình họ Hồ.

Cụ Lưu kể: “Hồ Cẩm Đào thuở bé rất ngoan. Cậu học tiểu học rồi trung học đều ở những trường tốt nhất Thái Châu. Ngày ấy do cha mẹ có cửa hiệu nên cậu bị liệt vào loại thành phần không tốt, nhưng cậu luôn phấn đấu, lên lớp 7 được kết nạp vào Đoàn Thanh niên Cộng sản. Trong mấy năm lớp cuối trung học, Hồ Cẩm Đào tỏ ra chín chắn về chính trị hơn các bạn, được bầu làm lớp trưởng. Năm 1958, lớp cậu về nông thôn lao động”.

TRƯỞNG THÀNH TỪ GIAN KHỔ

Hồi ấy Trung Quốc (TQ) thiếu lương thực, học sinh đang tuổi lớn, đến bữa ăn, ai nấy cầm bát chạy thật nhanh đến chỗ xúc cơm. Riêng Hồ Cẩm Đào bao giờ cũng đi sau cùng. Do đói, các bạn cùng lớp hái trộm những củ lạc còn xanh của nông dân ăn; hiệu trưởng biết, phê bình thầy chủ nhiệm lớp. Hồ Cẩm Đào đã đứng ra nhận lỗi về mình. Thấy cậu còn nhỏ tuổi mà xử sự dũng cảm như vậy, ông hiệu trưởng rất khen ngợi.

Năm 1959, Hồ Cẩm Đào, 17 tuổi, tốt nghiệp trung học rồi thi đỗ vào khoa công trình thủy lợi Trường Đại học Thanh Hoa - một trong mấy trường đại học tốt nhất TQ. Trong 6 năm học ở đây, trừ một môn từng bị điểm 4, còn tất cả các môn khác anh đều được điểm 5 (cao nhất). Anh hăng hái hoạt động văn nghệ, từng làm bí thư chi đoàn thanh niên của đội múa sinh viên.

Hồ Cẩm Đào nhảy giao tế vũ hoặc đơn vũ đều giỏi. Anh thường biểu diễn đơn vũ trên sân khấu. Rồi anh quen Lưu Vĩnh Thanh, một nữ sinh cùng lớp. Cô gái dịu dàng mảnh mai ấy sau này tình nguyện từ bỏ cuộc sống ở Bắc Kinh, theo anh lên vùng Tây Bắc xa xôi gian khổ rồi trở thành vợ anh. Họ có với nhau hai con, một trai và một gái. Năm 1964, Hồ Cẩm Đào được kết nạp vào Đảng Cộng sản TQ.

Thời gian 1968-1982, Hồ Cẩm Đào làm việc tại nhà máy thủy điện Lưu Gia Hiệp, tỉnh Cam Túc, miền Tây Bắc. Cam Túc hẻo lánh xa xôi từng đào tạo ra nhiều nhà lãnh đạo TQ, như Hồ Kiều Thạch, Vạn Lý (Chủ tịch Quốc hội), Ôn Gia Bảo (Thủ tướng), Ngô Nghi (nữ Phó Thủ tướng). Thời gian 1968-1974, Hồ Cẩm Đào công tác tại phân cục 813 Cục Công trình số 4 Bộ Thủy lợi, làm kỹ thuật viên, thư ký rồi phó bí thư đảng bộ cơ quan phân cục.

Năm 1985, Hồ Cẩm Đào được cử làm bí thư Tỉnh ủy tỉnh Quý Châu, một tỉnh miền núi xa xôi hẻo lánh lạc hậu vào loại nhất TQ. Ngay năm đó, ông chỉ đạo tỉnh ra “quyết định cải cách cơ chế giáo dục”, coi nâng cao dân trí là phương châm căn bản để làm cho dân giàu nước mạnh. Trong tình hình kinh phí hạn hẹp, ông cắt các khoản chi chưa cần lắm để tăng 40 triệu nhân dân tệ (NDT) chi phí cho giáo dục; sau đó lại đề ra kế hoạch 3 năm đầu tư 240 triệu NDT giải quyết xong nạn nhà cấp 4 cho 2.207 trường học trong toàn tỉnh.

Sau Đại hội XII (cuối 1988), Hồ Cẩm Đào đẩy mạnh cải cách thể chế chính trị, trước hết tách rời Đảng với chính quyền từ cấp tỉnh và doanh nghiệp, bỏ các tổ đảng của 11 cơ quan cấp tỉnh, thi hành chế độ thủ trưởng hành chính chịu trách nhiệm trong hệ thống chính trị toàn tỉnh.

CUỘC CHUYỂN GIAO QUYỀN LỰC ÊM THẮM NHẤT

Cuối năm 1988, Hồ Cẩm Đào được cử làm bí thư Khu ủy Khu Tự trị Tây Tạng, nơi có điều kiện sống gian khổ nhất TQ, tình hình chính trị rất phức tạp vì một số dân địa phương đòi Tây Tạng độc lập. Ông hòa mình với người Tạng, dùng biện pháp cứng rắn đối phó bọn gây rối, mặt khác ra sức cải thiện đời sống nhân dân và cải cách thể chế chính trị. Đường lối này được lãnh đạo cấp cao Trung ương Đảng khen ngợi.

Tại Đại hội Đảng lần thứ XIV (1992), Hồ Cẩm Đào được bầu làm ủy viên Thường vụ Bộ Chính trị, bí thư Ban Bí thư Trung ương Đảng. Sau đấy ông làm hiệu trưởng Trường Đảng Trung ương (1993) rồi phó chủ tịch nước (1998). Đại hội Đảng lần thứ XVI (tháng 11-2002) bầu Hồ Cẩm Đào làm tổng bí thư Trung ương Đảng Cộng sản TQ. Tiếp đó ông được Quốc hội bầu làm chủ tịch nước CHND Trung Hoa. Đây là cuộc chuyển giao quyền lực êm thấm và trật tự nhất trong lịch sử TQ.

Nguyên tổng bí thư kiêm chủ tịch nước Giang Trạch Dân nói trước 2.000 đại biểu Đại hội XVI Đảng Cộng sản TQ niềm tin của ông đối với người kế nhiệm: “Dưới sự lãnh đạo của Trung ương Đảng do đồng chí Hồ Cẩm Đào làm tổng bí thư, sự nghiệp xây dựng CHXH có màu sắc TQ nhất định sẽ mở ra một cục diện mới. Triển vọng phát triển của Đảng và Nhà nước ta sẽ càng thêm tốt đẹp”.

Ông Hồ Cẩm Đào bao năm qua lăn lộn tại những nơi hẻo lánh gian khổ nhất, nay bỗng nhiên đứng trong hàng ngũ ban lãnh đạo TQ khiến nhiều người bàn tán về ông. Giáo sư Vương Quý Tú ở Trường Đảng Trung ương nhận xét: “Hồ Cẩm Đào từng được tiếp nhận sự giáo dục chuyên nghiệp tốt, lại có nhiều kinh nghiệm làm việc ở các đơn vị cơ sở, thời gian công tác tại cơ quan Trung ương Đảng xử lý công việc đâu ra đấy. Việc bầu đồng chí ấy vào chức vụ cao nhất là hợp ý đảng lòng dân”. Có thể coi đây là đánh giá chung của người TQ.