Leo thang đối đầu Madrid - Catalonia

Chính phủ Tây Ban Nha hôm 19-10 cho biết sẽ xúc tiến quá trình giành quyền kiểm soát trực tiếp đối với vùng Catalonia sau khi thống đốc địa phương này, ông Carles Puigdemont, từ chối rút lại tuyên bố độc lập.

Tuyên bố của chính quyền Thủ tướng Mariano Rajoy cho biết sẽ viện dẫn điều khoản 155 của Hiến pháp 1978, cho phép chính phủ trung ương đình chỉ quyền tự trị của Catalonia. Tuy nhiên, tuyên bố không nói rõ Madrid sẽ có những bước đi cụ thể nào. Thượng viện Tây Ban Nha, hiện do Đảng Nhân dân của ông Rajoy kiểm soát, sẽ phải bỏ phiếu thông qua điều khoản 155 trước khi nó có thể được thực thi ở Catalonia.

Trong bước đi chưa từng có kể từ khi Tây Ban Nha khôi phục nền dân chủ vào những năm 1970, ông Rajoy cho biết sẽ triệu tập cuộc họp nội các đặc biệt ngày 21-10 để nhất trí những biện pháp nhằm "khôi phục trật tự hiến pháp" ở Catalonia. Kế hoạch này sau đó được trình thượng viện xem xét.

Phản ứng trên được đưa ra không lâu sau khi ông Puigdemont cảnh báo Catalonia có thể chính thức tuyên bố độc lập nếu Madrid không chịu đối thoại về vấn đề này. Ông Puigdemont cũng yêu cầu chính phủ Tây Ban Nha chấm dứt "đàn áp" phe ủng hộ độc lập trong lá thư gửi đến Thủ tướng Rajoy ngay trước thời hạn chót mà Madrid áp đặt.

Hai thủ lĩnh của phong trào ủng hộ độc lập của người Catalan, Jordi Sanchez và Jordi Cuixart, đã bị bắt giữ trong tuần này vì cáo buộc nổi loạn. Ông Josep Lluís Trapero, chỉ huy lực lượng cảnh sát Catalonia, cũng đối mặt cuộc điều tra với cáo buộc tương tự.

Một cuộc biểu tình phản đối việc giam giữ 2 thủ lĩnh phong trào đòi độc lập cho Catalonia ở TP Barcelona hôm 17-10 Ảnh: REUTERS

Theo trang Bloomberg, giá cổ phiếu và trái phiếu của nền kinh tế lớn thứ 4 khu vực đồng euro đã sụt giảm sau những động thái mới nhất của 2 bên nói trên. "Dường như phe nào cũng tìm cách đổ trách nhiệm cho phe kia về những gì xảy ra tiếp theo" - ông Antonio Barroso, nhà phân tích về rủi ro chính trị tại Công ty Teneo Intelligence (Anh), nhận định và dự báo "mọi con đường đều dẫn đến bầu cử mới ở Catalonia".

Một số chuyên gia cho rằng vẫn còn quá sớm để biết những hậu quả có thể xảy ra nếu chính phủ ông Rajoy có bước đi mà về lý thuyết cho phép họ sa thải chính quyền Catalonia và bổ nhiệm đội ngũ lãnh đạo mới, kiểm soát lực lượng cảnh sát, hệ thống tài chính tại đó và kêu gọi bầu cử sớm, theo Reuters.

Trước mắt, nỗ lực ly khai khỏi Tây Ban Nha của Catalonia khiến đất nước rơi vào khủng hoảng hơn 1 tháng qua, dẫn đến các cuộc biểu tình ủng hộ và phản đối độc lập trên đường phố TP Barcelona (thủ phủ Catalonia) và khiến một số công ty dời trụ sở khỏi khu vực. Chính phủ Tây Ban Nha vào đầu tuần này thừa nhận cái giá kinh tế phải trả của cuộc đối đầu khi cắt giảm dự báo tăng trưởng kinh tế dành cho năm 2018.