Một sáng kiến giảm nghèo ở Lào

Kết hợp từ nghề truyền thống dệt tay hoàn hảo với nghệ thuật chế tác thảm của Trung Á, vợ chồng Ismet và Souvita Paseuth đã đi tiên phong trong công nghiệp thủ công mới này tại đất nước mà hầu hết người dân phải vật lộn với mức thu nhập bình quân chỉ 2,8 triệu kip/năm (gần 5,5 triệu đồng VN). Ismet nhớ lại lúc đầu có người rất ngạc nhiên khi nhìn chiếc thảm sản xuất từ Lào nhưng sau đó 5 năm, thảm thủ công Magic của Lào được triển lãm tại châu Âu và được các nhà buôn bán thảm khó tính  từ những nước sản xuất thảm lâu đời như Iran ngợi khen pha chút ghen tị.

Gần 40 cô gái trẻ đến từ các gia đình nông dân Lào nghèo khó sản xuất 30 –40 tấm thảm mỗi năm. Mỗi tấm thảm bằng lụa dệt tay phải mất từ 3 – 4 tháng và được bán với giá từ 600 USD – 1.200 USD. Không giống như điều kiện làm việc kém cỏi tại nhiều nhà máy may mặc xuất khẩu ở Vientiane, các cô thợ dệt làm việc trong phòng có máy điều hòa nhiệt độ và trong không khí gia đình. Chị Souvita thường khuyên các cô gái về những cạm bẫy tại thủ đô Vientiane như các băng đảng ma cô quyến rũ các cô gái vào con đường mại dâm. Các cô thợ dệt được cho ăn ở, khám chữa bệnh miễn phí và tập aerobic 2 lần mỗi tuần. Các cô hưởng lương 400.000 kip (khoảng 785.000 đồng VN) mỗi tháng so với lương của công chức cấp thấp ở Lào chỉ khoảng 160.000 kip (khoảng 314.000 đồng VN). Chị Souvita nói: “Mục đích chính của chúng tôi là muốn giúp đỡ các cô gái ở nông thôn”. Chị có dự án đào tạo đội ngũ thợ dệt trẻ để sau đó  cung cấp nguyên liệu và dụng cụ để họ về làm việc tại nhà. Chị hy vọng các làng có nghề dệt khác cũng tham gia vào công việc này, nhằm tạo thêm thu nhập cho ngành công nghiệp thủ công.

Chị Souvita trưởng thành trong một gia đình tương đối sung túc ở Vientiane. Người phụ nữ góa chồng và xinh đẹp này trông trẻ hơn tuổi 50 của chị. Hồi năm 1990, chị gặp anh Ismet khi anh đi du lịch đến Lào và ngụ ngay tại nhà khách của chị. Họ yêu nhau và anh Ismet ở lại Lào. Ở Turkmenistan có câu tục ngữ: “Nước là cuộc sống của người Turkmenistan, con ngựa là đôi cánh và tấm thảm là tâm hồn”. Là người trước đây từng buôn thảm, anh Ismet nghĩ rằng Lào có lụa và màu nhuộm tự nhiên tốt cùng với những cô gái có đôi bàn tay hết sức thành thạo trong nghề dệt lụa nhưng chưa có ai dệt  thảm. Ismet trở về Turkmenistan và dẫn đến Lào hai nữ chuyên gia dệt thảm nhằm đào tạo cho lớp thợ đầu. Nhiều học viên Lào học việc còn nhanh hơn các cô thợ dệt thảm ở Turkmenistan. Chị Sok Somchai, một phụ nữ Lào 31 tuổi, hiện phụ trách dạy nghề cho các cô thợ trẻ với thu nhập mỗi tháng 975.000 kip (khoảng 1,88 triệu đồng VN), nói: “Hầu hết các cô gái Lào đều không thấy khó khăn khi học nghề này vì chúng tôi đã học nghề dệt với các bà mẹ từ lúc nhỏ”.