Tầng lớp “trung sản” mới
Gần 30 năm sau cuộc “cách mạng văn hóa” (1966-1976) mà người Trung Quốc (TQ) gọi là “10 năm đại họa”, giờ đây đất nước có 1,3 tỉ dân này đang làm cuộc cách mạng mới, “cách mạng làm giàu”
Cuộc cách mạng mới cải cách, mở cửa bắt đầu từ năm 1978 đã làm biến đổi cơ bản đất nước mà cố Chủ tịch Mao Trạch Đông mô tả bằng 4 chữ “một nghèo, hai trắng”. Nhận xét về sự thay đổi này, tạp chí Mỹ Time viết: “Ngày nay, mọi người dân TQ đang tiến về phía trước. Cả một thế hệ mới ra đời làm chủ đất nước. Có thể nói một cuộc “cách mạng văn hóa mới” đang làm thay đổi TQ thành một trong những xã hội năng động nhất thế giới. Sự thay đổi diễn ra từng ngày. Ngay cả những Hoa kiều và người TQ làm ăn ở nước ngoài sau 5 năm mới trở về thăm đất nước, cũng khó nhận ra thành phố của mình. Nhiều thành phố mới mọc lên trên những cánh đồng lúa”.
Một trong những sự thay đổi lớn nhất là xuất hiện tầng lớp trung lưu, mà người TQ gọi là “trung sản” để phân biệt với tầng lớp tư sản và vô sản. Họ là ai? Đó là các nhà doanh nghiệp, thương gia, lớp công chức “cổ trắng” có chức quyền, các nhà quản lý doanh nghiệp. Tầng lớp này muốn đạt được ước mơ làm giàu với cuộc sống có biệt thự, xe ô tô, điện thoại di động và đầy đủ các loại tiện nghi trong nhà. Viện Khoa học Xã hội TQ (CASS) vừa công bố kết quả nghiên cứu rất công phu trong 3 năm về sự ra đời và phát triển của tầng lớp “trung sản”. Ước tính số lượng tầng lớp này mới chỉ có khoảng 65 triệu người, chiếm chưa đến 5% dân số. Trong số này có cả các giám đốc xí nghiệp, chuyên gia kỹ thuật, công nhân lành nghề kỹ thuật cao. Thu nhập của họ từ 2.500 USD đến 10.000 USD/năm (37,5 triệu - 150 triệu đồng VN).
Viện Khoa học Xã hội TQ cho rằng số lượng người thuộc tầng lớp “trung sản” mới chỉ là thiểu số, nhưng đạt được con số đó chỉ trong 20 năm là nhanh, nhờ kết quả cải cách. Nhưng điều quan trọng là cái “thiểu số” này lại “tác động lớn” đến xã hội và nền văn hóa TQ, không thể coi nhẹ. Nghiên cứu của CASS viết: “Cơ cấu giai tầng xã hội đang dần dần thay đổi. Tầng lớp “trung sản” sẽ tăng lên không ngừng và cuối cùng trở thành thành phần quan trọng nhất và lực lượng ổn định nhất trong cơ cấu xã hội hiện đại của TQ”.
Lực lượng “trung sản” phát triển nhanh nhất tại Thượng Hải, đặc khu Thâm Quyến, Bắc Kinh và Quảng Châu. Một trong những nhà “trung sản” là Charley Tiền, 36 tuổi, quản lý nhà hàng ăn uống Tân Thiên Địa thuộc loại nổi tiếng nhất Thượng Hải. Theo tiêu chuẩn TQ thì lương của Tiền thuộc loại cao, năm nay khoảng 9.000 USD (137 triệu đồng VN). Trong khi đó, thu nhập bình quân của nông dân (chiếm 60% dân số) chỉ khoảng có 300 USD/năm, còn dân thành phố mức bình quân 850 USD/năm. Từ một nhân viên phục vụ khách sạn cách đây 18 năm, có ngày phải làm việc tới 16 giờ, giờ đây Charley Tiền đã có thể mua cổ phiếu ở thị trường chứng khóan và có tài khoản ở ngân hàng.
Kỳ tới: Thành tựu và những vấn đề tồn tại