Thời sự

Báo động phong trào nuôi cá sấu xuất khẩu

BẢO VỆ ĐỘNG VẬT HOANG DÃ.- Đã có hàng ngàn hộ gia đình nuôi cá sấu nhưng đến nay cả nước chỉ có 5 trại nuôi cá sấu được phép xuất khẩu. Bà Hà Thị Tuyết Nga, chuyên viên Văn phòng Công ước quốc tế về buôn bán các loài động và thực vật có nguy cơ tuyệt chủng (CITES) VN, trả lời phỏng vấn Báo Người Lao Động

Phóng viên: Thưa bà, gần đây có tin (kể cả thông tin trên báo chí) cho biết, VN đã được CITES cho phép xuất khẩu cá sấu. Từ đó, nhiều người dân đã đổ xô vào nuôi cá sấu. Đây là một tín hiệu đáng mừng?

- Bà Hà Thị Tuyết Nga: Trái lại, tôi rất áy náy trước những thông tin nói trên. Thực tế, vào cuối tháng 10-2001, CITES VN đã mời và cùng với một chuyên gia người Úc là ông J. Jenkins (nguyên Chủ tịch Ủy ban Động vật của CITES và hiện là Phó Chủ tịch Hiệp hội Cá sấu Thế giới) đi khảo sát 5 trại nuôi cá sấu ở phía Nam. Trên cơ sở đó, vào ngày 15-3-2002, tại Thụy Sĩ, CITES VN đã chính thức đề xuất với Ban Thư ký CITES đăng ký 5 trại nuôi cá sấu theo đúng các quy định của CITES. Đến ngày 9-8-2002, Ban Thư ký CITES thông báo cho các nước thành viên công ước CITES về đề xuất đăng ký 5 trại nuôi cá sấu nước ngọt của VN (Crocodylus siamensis). Theo quy định, nếu không có nước thành viên nào phản đối hoặc có ý kiến khác, sau 90 ngày kể từ ngày Ban Thư ký ra thông báo, thì 5 trại nuôi cá sấu của VN chính thức được đăng ký. Như vậy, nếu không có gì thay đổi, phải đến 9-11, 5 trại nuôi cá sấu VN mới được phép làm các thủ tục tiếp theo để xuất khẩu.

Thế còn số cá sấu ở các trại nuôi khác hoặc các hộ gia đình được giải quyết như thế nào?

- Tính đến ngày 1-10-2002, đã có 125 trại hoặc hộ gia đình nuôi cá sấu đã đăng ký với chi cục kiểm lâm các địa phương. Còn số hộ gia đình nuôi cá sấu nhưng chưa đăng ký có thể lên đến hàng ngàn. Như đã nói ở trên, nếu không có gì thay đổi, chỉ có 5 trại nuôi đã đăng ký và được sự chấp thuận của CITES mới được phép xuất khẩu cá sấu.

Thế nhưng 5 trại nuôi nói trên có thể thu mua cá sấu từ các nguồn khác để xuất khẩu?

- Không phải các trại nuôi được phép xuất khẩu cá sấu muốn xuất bao nhiêu thì xuất. Các trại chỉ được phép xuất khẩu cá sấu căn cứ vào “quota” của từng trại (tức năng lực sản xuất của trại). Ví dụ, một trại có 300 cá sấu mẹ. Trên cơ sở tính toán tỉ lệ ấp nở, nuôi sống và phát triển thì sau hai năm, trại đó mới có khoảng 5.500 cá sấu thành phẩm được xuất khẩu. CITES VN kiểm tra số cá sấu (hoặc da cá sấu) được phép xuất khẩu căn cứ theo biểu mẫu quy định và đã được các trại khai báo. Đồng thời, mỗi cá sấu (hoặc da cá sấu) khi xuất khẩu đều được cặp thẻ. Thẻ kẹp được mua thông qua Ban Thư ký Công ước CITES.

Nhưng nhiều hộ gia đình đã hoặc đang “lỡ” nuôi cá sấu?

- Chúng tôi đã đề nghị chi cục kiểm lâm các địa phương khuyến cáo người dân không đầu tư vào nuôi cá sấu. Do chưa nhận được thông tin đầy đủ nên có nhiều người, nhiều hộ gia đình đã lao vào nuôi cá sấu. Từ đó, giá cá sấu giống từ vài ba trăm ngàn đồng/con đã bị đẩy lên đến 700.000 - 800.000 đồng/con, tức vượt qua cả giá trị thực của cá sấu! Nếu người dân còn tiếp tục nuôi cá sấu manh mún như hiện nay sẽ đi vào vòng luẩn quẩn! Cá sấu do các hộ tự nuôi không xuất khẩu được. Còn thị trường tiêu thụ trong nước thì không đáng kể...

Nhưng các hộ gia đình có thể bán cá sấu cho thương lái để xuất qua Trung Quốc?

- Trung Quốc cũng là một thành viên của CITES. Sắp tới, CITES VN tổ chức các khóa đào tạo cho hải quan các cửa khẩu để thực hiện đúng theo các quy định của CITES về buôn bán động vật hoang dã.

Xin cảm ơn bà!

Kiểm soát chặt chẽ việc buôn bán quốc tế động vật hoang dã

Hiện có 5 trại nuôi cá sấu (TPHCM: 4; An Giang: 1) đang chờ CITES công nhận đạt điều kiện để xuất khẩu cá sấu. Đó là các trại nuôi thuộc Công ty TNHH Suối Tiên, Công ty TNHH Cá sấu Hoa Cà, Công ty Lâm sản TP, trại “Tồn Phát” (Củ Chi) và trại nuôi cá sấu của bà Nguyễn Thị Phi ở Long Xuyên, An Giang. Theo số liệu khảo sát của Thảo Cầm Viên Sài Gòn và Công ty TNHH Cá sấu Hoa Cà, đến tháng 10-1999, cả nước có khoảng 5.300 – 5.800 cá sấu nuôi (chủ yếu ở phía Nam). Nhưng theo những số liệu được loan tải trên báo chí từ đầu 2002 đến nay, chỉ riêng tỉnh An Giang đã có khoảng 20.000 cá sấu nuôi.

Việt Nam đã tham gia Công ước quốc tế về buôn bán các loài động và thực vật có nguy cơ tuyệt chủng (The Convention on International Trade in Endangered Species Of Wild Fauna And Flora) vào ngày 20-4-1994. Công ước này có mục tiêu là thiết lập sự quản lý, kiểm soát chặt chẽ việc buôn bán quốc tế về các loài động, thực vật hoang dã nguy cấp.