Không thể chia nhỏ dự án bauxite

Bộ trưởng Bộ Công Thương Vũ Huy Hoàng là người nhận được nhiều chất vấn nhất (27 ý kiến) với các vấn đề nóng bỏng liên quan đến khai thác bauxite, giá điện, xuất khẩu gạo...

Đại biểu (ĐB) Nguyễn Đăng Trừng (TPHCM) mở đầu cuộc chất vấn Bộ trưởng Bộ Công Thương Vũ Huy Hoàng: “Theo quy định, dự án có quy mô vốn đầu tư từ 20.000 tỉ đồng trở lên phải trình Quốc hội (QH) thông qua chủ trương đầu tư. Dự án bauxite Tây Nguyên có quy mô hơn 20.000 tỉ đồng, vì sao Bộ Công Thương không đề nghị Chính phủ trình QH?”.

Chưa lường hết hậu quả ô nhiễm

Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng giải thích rằng quy hoạch ngành công nghiệp bauxite gồm nhiều dự án. Tất cả đều là dự án độc lập, có thể vận hành không liên quan đến nhau. Nếu tách riêng dự án Tân Rai và Nhân Cơ, vốn đầu tư chỉ đạt 12.000 tỉ đồng, không thuộc loại công trình quan trọng phải trình QH thông qua. ĐB Nguyễn Đăng Trừng không đồng tình: “Tôi không đồng ý với giải thích của bộ trưởng. Dự án bauxite Tây Nguyên gồm 3 giai đoạn và có 12 dự án thành phần gắn bó hệ thống với nhau, chỉ độc lập khi Bộ Công Thương tách ra cho giảm vốn đầu tư xuống dưới 20.000 tỉ đồng. Toàn bộ dự án phải trình trước QH cho chủ trương đầu tư”.

ĐB Nguyễn Văn Ba (Khánh Hòa) cũng tán đồng khi cho rằng không thể tách rời, chia nhỏ các dự án bauxite để giảm bớt vốn đầu tư. Đó là chưa tính đến khả năng tăng vốn đầu tư để đáp ứng các tiêu chuẩn về bảo vệ môi trường vì báo cáo của Bộ Tài nguyên - Môi trường và cảnh báo của Hội nghị Tư vấn các nhà tài trợ giữa kỳ tại Đắk Lắk mới đây cho thấy dự án chưa lường hết hậu quả ô nhiễm. Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng thanh minh: “Chia nhỏ dự án không phải là ý kiến, thẩm quyền của Bộ Công Thương mà thuộc quy hoạch phát triển ngành công nghiệp bauxite do Chính phủ phê duyệt”.

Về tính hiệu quả của dự án, ĐB Phạm Thị Loan (Hà Nội) chất vấn báo cáo của Chính phủ chỉ sản xuất alumin để xuất khẩu có đi ngược với chủ trương hạn chế xuất khẩu nguyên liệu thô hay không. Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng khẳng định không tài liệu nào nói alumin là nguyên liệu thô, quá trình phát triển công nghiệp bauxite Tây Nguyên gồm 3 giai đoạn: khai thác bauxite, chế biến alumin và luyện nhôm. Do đó, xuất khẩu alumin là dừng ở giai đoạn trung gian, phù hợp với lộ trình. ĐB Loan không nhất trí vì cho rằng alumin không phải nguyên liệu thô nhưng là sản phẩm bán thành phẩm. Nếu so sánh với sản phẩm gỗ thì mới dừng ở công đoạn xuất khẩu gỗ xẻ nên xuất khẩu vẫn thiệt cho đất nước.

Gay gắt chuyện tăng giá điện

Một lần nữa, vấn đề tăng giá điện và áp dụng giá điện giờ cao điểm sáng lại được đặt ra gay gắt trong phiên chất vấn Bộ trưởng Bộ Công Thương. Phần diễn giải của người đứng đầu bộ này khá chi tiết, mất khá nhiều thời gian nhưng không bị chủ tọa ngắt lời vì đây là vấn đề có ảnh hưởng lớn đến đời sống xã hội.

ĐB Đàm Thị Mỹ Hương (Ninh Thuận) cho biết đã nhận được nhiều ý kiến của cử tri và doanh nghiệp phản ảnh về tình hình khó khăn của họ khi bị tăng giá điện. “Sinh viên, người lao động phải thuê nhà trọ bị chủ nhà tăng giá điện rất cao. Vậy bộ trưởng có ứng xử thế nào với các đối tượng này?” - ĐB Hương chất vấn. Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng cho rằng cơ chế giá điện hiện đã có bù lỗ cho đối tượng nghèo và cận nghèo ở bậc thang đầu tiên.

Về giá điện cao điểm sáng, Bộ trưởng Bộ Công Thương khẳng định cách tính này không phải do bất cứ ai nghĩ ra mà là diễn biến tự nhiên của hệ thống điện. Việc điều chỉnh này đã ít nhiều làm tăng chi phí sản xuất của doanh nghiệp, Bộ Công Thương sẽ chờ thêm số liệu thống kê tiền điện 3 tháng đầu và chi phí lắp đặt đồng hồ. Nếu nhận thấy việc tăng giá có những bất hợp lý, bộ sẽ đề xuất Chính phủ điều chỉnh theo hướng tạo điều kiện tốt nhất cho người sử dụng điện.