Những “ông thiên lôi” mặc đồng phục

Kể từ năm 1995, khi Công ty Long Hải và Công ty Liên doanh Yuki Sepre 24 – Thăng Long bắt đầu được phép hoạt động loại dịch vụ bảo vệ – vệ sĩ, đến nay, riêng TPHCM đã có khoảng 80 công ty với hàng chục ngàn lao động đang hoạt động trên lĩnh vực này. Sự có mặt của các nhân viên bảo vệ – vệ sĩ đã góp phần làm cho các cơ quan, đơn vị yên tâm hơn về an ninh, trật tự. Thế nhưng, cũng có không ít trường hợp, họ đã hành xử không phù hợp trong quan hệ dân sự thường ngày, trở thành những ông Thiên lôi chỉ đâu đánh đó... và thậm chí hành xử theo luật giang hồ

Trong vai người đi xin làm vệ sĩ, chúng tôi đã đến một số công ty bảo vệ – vệ sĩ và thực sự ngỡ ngàng trước cách tuyển dụng nhân viên. Hầu hết các công ty đều gấp gáp nhận người mà bỏ qua những tiêu chuẩn tối thiểu của nghề nghiệp.

Khỏi học luật, chỉ cần học võ

Điểm đầu tiên chúng tôi đến là công ty Đ.T (quận Tân Phú-TPHCM). Tại đây, tôi được anh nhân viên tư vấn nhiệt tình giải đáp mọi thắc mắc về tiền lương, đồng phục, công việc... Tôi tỏ ý tiếc rằng mình có đủ chiều cao nhưng cân nặng thì thiếu (53 kg/58 kg theo yêu cầu), anh nhân viên tư vấn xua tay: “Em đừng lo, công ty anh chỉ ưu tiên chiều cao chứ không cần cân nặng. Cỡ như em thiếu năm, ba ký ăn thua gì! Có người gầy hơn em, anh còn bố trí được việc làm nữa là”. Không thấy chương trình đào tạo, tôi thắc mắc thì được người tư vấn giải thích: “Công ty này linh hoạt hơn những công ty khác. Sau khi đã đóng đủ tiền, những người đi xin việc sẽ được học nghiệp vụ ít ngày, rồi được bố trí chỗ làm ngay và tiếp tục vừa làm, vừa học”. Tôi thầm nghĩ: “Không biết gì thì sao đi làm được, mà đã đi làm rồi thì ai dạy cho mà học”. Tôi buột miệng: “Có phải học luật lao động, hoặc luật hình sự, luật dân sự không?”, lập tức anh này cau mày: “Học luật làm gì? Làm vệ sĩ thì cần gì học luật, chỉ cần học võ là đủ!”. Cũng vấn đề trên, được Công ty H.K “quên” nhắc trong buổi tham vấn cho tôi mà chỉ “ào ào” nói về những khoản tiền phải đóng, tiền lương khi làm việc...

Ở công ty K.L (quận 1 - TPHCM), khi được hỏi lỡ đóng tiền ký quỹ 1 triệu đồng, nếu vào học không đạt yêu cầu thì có được hoàn trả không, anh tư vấn tên T. luôn miệng khẳng định: “Chắc chắn là học xong phải đạt yêu cầu”, dù không hề biết học lực của tôi đến đâu và sức khỏe, đạo đức của người xin tuyển như thế nào! Với cách tuyển dụng, đào tạo vệ sĩ chỉ chú ý đến cơ bắp hơn những điều được làm, những việc phải tránh này nên chuyện đánh người, thậm chí đánh cả đồng nghiệp, đã xảy ra không có gì khó hiểu.

Đào tạo miễn phí, nhưng phải có tiền thế chân

Người lao động tại Công ty Bảo vệ - Vệ sĩ Phước Long phản ánh với phóng viên Báo NLĐ về việc thu tiền thế chân nhưng không bố trí việc làm

Điều dễ nhận thấy là các công ty này có khá nhiều “chiêu” để thu hút người đi xin việc. Tại Công ty N&Đ (quận Tân Bình - TPHCM), những người ghi danh sẽ được huấn luyện miễn phí trong một tháng nhưng vẫn phải đóng 500.000 đồng thế chân. Số tiền này sẽ được trả lại, nếu sau 3 năm người lao động (NLĐ) nghỉ việc mà có lý do chính đáng. Nếu ai đã từng có kinh nghiệm trong nghề, hoặc biết chút ít võ thuật sẽ được bố trí làm việc ngay. Đối với công ty H.K (Tân Bình), sau khi đóng 400.000 đồng, NLĐ sẽ được học nghề trong thời gian từ 15-20 ngày. Còn Công ty Đ.T thì chỉ cần... vài ba ngày, sau đó sẽ tiếp tục “vừa làm, vừa học”.

Tiền đồng phục ở mỗi nơi cũng khác. Công ty H.K thì miễn phí tiền đồng phục, chỉ việc đóng học phí 600.000 đồng (đóng trước 400.000 đồng, còn lại sẽ trừ vào lương), NLĐ sau khi nghỉ việc phải hoàn trả đồng phục. Còn ở Công ty N&Đ, người ghi danh phải đóng tiền thế chân đồng phục là 500.000 đồng, sau 3 năm nếu NLĐ không vi phạm nội quy, khi trả lại đồng phục sẽ được hoàn lại tiền. Tôi tự hỏi: Ba năm sau thì ngay cả hạt nút áo cũng không còn chứ nói gì đến đồng phục. Mức lương chung mà các công ty hứa trả cho vệ sĩ trong 2 tháng thử việc dao động từ 800.000 đồng tới 850.000 đồng/tháng, và từ 1.200.000 đồng tới 1.250.000 đồng/tháng khi ký HĐLĐ chính thức. Các nhân viên tư vấn đều khẳng định công ty mình luôn trả lương đúng theo luật lao động. Thế nhưng, khi được hỏi nếu phải làm việc trong ngày lễ thì được trả lương bao nhiêu, hầu hết họ đều ậm ừ, có người nói 150%, có người nói 200%. Tôi giả ngơ: “Hình như 300% lận”, chị tư vấn ở Công ty H.K: “Ừ, 200% - 300% gì đó. Khi nào vào làm, công ty sẽ thông báo cụ thể”. Cũng cần nói thêm, tiền thế chân đã nộp thì miễn trả lại, nếu NLĐ không chấp nhận với những quy định về tiền lương mà nghỉ việc thì coi như mất trắng khoản tiền này.

Không có giấy phép cũng... tuyển người

Đầu tháng 6-2006, hơn 10 lao động thuộc Công ty Bảo vệ - vệ sĩ Phước Long tiếp tục khiếu nại đến các cơ quan chức năng, yêu cầu giám đốc công ty trả lại tiền thế chân đã nộp khi họ vào làm việc. Những nhân viên trên cho biết, họ gồm một số nhân viên văn phòng và học viên bảo vệ, đã đóng cho công ty từ 1 triệu đến 1,5 triệu đồng thế chân với lời hứa sẽ được đào tạo và bố trí việc làm và hưởng lương từ 1 triệu đến 2 triệu đồng/tháng. Nhưng khi vào công ty họ không được ai đào tạo. Một học viên vốn xuất thân là bộ đội, phải tự huấn luyện các thế võ căn bản cho các học viên khác. Thế nhưng khi những lao động trên chưa được bố trí việc làm thì cơ quan chức năng kiểm tra, phát hiện công ty hoạt động không có giấy phép nên yêu cầu phải tháo bảng hiệu. Đến nay, giám đốc công ty cũng không trả lại tiền thế chân mà các học viên đã đóng.

Với cách tuyển dụng, đào tạo bát nháo, không chú trọng đến giáo dục nhận thức, đạo đức... các công ty đã tự bôi nhọ uy tín của mình và từ đây cũng “cho ra lò” những vệ sĩ đậm chất “giang hồ”.