Sai phạm hàng loạt tại Ngân hàng Nhà nước

Đó là một trong những nội dung được khẳng định trong thông báo cuối cùng của Thanh tra Chính phủ về kết quả thanh tra Ngân hàng Nhà nước. Thủ tướng Chính phủ yêu cầu thống đốc và các phó thống đốc Ngân hàng Nhà nước tổ chức kiểm điểm, báo cáo kết quả lên Thủ tướng ngay trong tháng 6-2007

Căn cứ vào ý kiến kết luận và chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Thanh tra Chính phủ ngày 5-6 ra thông báo cuối cùng về kết quả thanh tra tại Ngân hàng Nhà nước (NHNN). Theo đó, tuy “chưa phát hiện hành vi tham nhũng” ở NHNN nhưng trong công tác quản lý tại đây đã bộc lộ nhiều sai phạm, yếu kém...

“Qua mặt” Thủ tướng

Trong hồ sơ trình lãnh đạo cấp cao về Đề án Bộ tiền mới, NHNN đề xuất phương án sử dụng kết hợp cả hai loại giấy cotton và polymer cho bộ tiền mới. Nhưng khi trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đề án, NHNN chỉ đề xuất dùng toàn bộ bằng giấy polymer nhưng không báo cáo rõ với Thủ tướng sự khác nhau này để Thủ tướng biết và quyết định hoặc nếu thấy cần thiết thì xin lại ý kiến. Hậu quả là việc sử dụng toàn bộ bằng giấy polymer cho bộ tiền mới lúc đầu thực hiện đã gặp một số khó khăn. (Các lỗi này sau đó đã dần được khắc phục, không gây hậu quả xấu về kinh tế).

Việc xây dựng, trình duyệt và tổ chức thực hiện Đề án Bộ tiền mới, theo nhận xét của Thanh tra Chính phủ, “đây là một công việc hệ trọng nhưng không được Thống đốc - Bí thư Ban Cán sự Đảng đưa ra thảo luận trong tập thể lãnh đạo, Ban Cán sự Đảng NHNN là vi phạm quy chế làm việc”. Kết luận của Thanh tra Chính phủ cũng chỉ rõ, việc thực hiện các quy định về đầu tư xây dựng, mua sắm liên quan đến Đề án bộ tiền mới, Dự án nâng cấp Nhà máy In tiền Quốc gia của NHNN cũng trái với quy định.

Khi được Thủ tướng Chính phủ ủy quyền cho Thống đốc NHNN quyết định đầu tư, lẽ ra NHNN phải lấy ý kiến thẩm định của các cơ quan chức năng về các nội dung khác (ngoài nội dung thiết kế kỹ thuật và tổng dự toán) nhưng không hiểu vì lý do gì mà khâu này đã bị bỏ qua.

Con trai ông thống đốc liên quan đến bộ tiền mới

Liên quan đến cá nhân Thống đốc Lê Đức Thúy, Thanh tra Chính phủ đã chỉ rõ vai trò của con trai ông này. “Anh Lê Đức Minh, con trai đồng chí Lê Đức Thúy, Thống đốc NHNN, có thời gian làm việc hơn 2 tháng (từ tháng 1 đến 3-2002) cho Công ty Banktech (một công ty con của CFTD)” - hai công ty này đã tham gia vào quá trình thực hiện bộ tiền mới và cung cấp vật tư, thiết bị in tiền. Việc làm này “tuy không trái quy định của pháp luật nhưng đã gây nghi ngờ về sự khách quan, minh bạch, làm ảnh hưởng đến uy tín của đồng chí Thống đốc NHNN” - Thanh tra Chính phủ kết luận.

Ngoài tiền polymer, việc sản xuất tiền kim loại cũng có sai phạm. Theo thông báo của Thanh tra Chính phủ, việc lựa chọn chất liệu hợp kim thép mạ đồng thau cho tiền xu mệnh giá 1.000 đồng và 2.000 đồng là không phù hợp với môi trường khí hậu VN dẫn đến tiền bị xỉn màu, không đạt chất lượng đề ra, làm tổn hại đến uy tín của đồng tiền. Hơn nữa, ngay việc lựa chọn nhà cung cấp tiền kim loại cũng không đúng với Quy chế đấu thầu dẫn đến sự nghi ngờ về tính khách quan của NHNN trong lựa chọn nhà cung cấp.

Làm giảm giá trị dự trữ 2.763 tỉ đồng

Kết quả kiểm tra của Bộ Tài chính, Kiểm toán Nhà nước và kết quả thanh tra cho thấy, việc quản lý dự trữ ngoại hối của NHNN năm 2005 còn một số tồn tại và yếu kém. Sự yếu kém này được “cụ thể hóa” bằng việc làm giảm giá trị dự trữ ngoại hối hơn 174,19 triệu USD (tương đương 2.763 tỉ đồng). Nguyên do ngoài sự biến động của tỉ giá thì còn có sự kém hiệu quả trong điều hành việc mua bán ngoại tệ trên thị trường quốc tế và do mua ngoại tệ vượt tỉ lệ cơ cấu dự trữ ngoại hối mà NHNN đã quy định.

Đồng thời, NHNN cũng đã thiếu kiểm tra giám sát đối với hoạt động thị trường ngoại tệ liên ngân hàng nên để xảy ra tình trạng kinh doanh thua lỗ lớn ở Ngân hàng NN&PTNT VN (Agribank), Ngân hàng Công thương VN (Incombank) nhưng chậm được phát hiện. Khi sự việc được phát hiện, lại thiếu khẩn trương, kiên quyết làm rõ và xử lý nghiêm minh những cán bộ sai phạm trong việc kinh doanh thua lỗ nói trên, gây bức xúc, nghi ngờ về sự công tâm của ban lãnh đạo NHNN, đứng đầu là Thống đốc - Bí thư Ban Cán sự Đảng Lê Đức Thúy.