Thời sự

Thất thoát… bùn thải

TPHCM phát sinh khoảng 2.800 - 3.600 m3 bùn thải/ngày. Phân bón, vật liệu xây dựng, vật liệu san lấp… có thể từ đây ra

Ô nhiễm bùn thải kéo dài của Nhà máy Xử lý nước thải Bình Hưng đã tạo nên một mối lo lắng, bất bình cho hơn 3.000 hộ dân khu vực xã Bình Hưng, huyện Bình Chánh. Tuy nhiên, đó chỉ là con số nhỏ so với lượng bùn thải phát sinh mỗi ngày của TP.

Gây ô nhiễm

Theo thống kê sơ bộ của Sở Tài nguyên và Môi trường (TN-MT), toàn TP phát sinh khoảng 2.800-3.600 m3 bùn thải/ngày, được chia theo 6 loại cơ bản: bùn nạo vét hệ thống thoát nước, bùn từ hệ thống xử lý nước thải sinh hoạt tập trung, bùn bể tự hoại, bùn từ hệ thống xử lý nước thải tập trung các KCN, bùn từ hệ thống xử lý nước thải các cơ sở sản xuất ngoài KCN, bùn từ các công trường xây dựng.

Ngoài ra còn có một lượng bùn không thường xuyên xuất phát từ các dự án: nạo vét hệ thống kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè, Tân Hóa - Lò Gốm… khoảng 900 m3/ngày. Thế nhưng hiện nay, chỉ có bùn nạo vét kênh rạch và hệ thống thoát nước được Công ty TNHH MTV Thoát nước đô thị TP (gọi tắt là Công ty Thoát nước) và các công ty công ích quận, huyện thu gom, vận chuyển về các bãi đổ tập trung.

Bùn hầm cầu được đưa về Công ty Xử lý chất thải rắn Hòa Bình (huyện Bình Chánh) để xử lý. Ông Lê Tiến Dũng, Giám đốc Công ty Xử lý chất thải rắn Hòa Bình, cho biết lượng bùn về công ty đã “khởi sắc” sau khi có sự chỉ đạo của TP cũng như những biện pháp quyết liệt của các địa phương trong việc bắt quả tang, xử phạt các trường hợp đổ lén bùn hầm cầu ra môi trường. Tuy nhiên, so với khối lượng phát sinh toàn TP khoảng 250-300 m3/ngày đêm, con số này còn rất khiêm tốn.

Ông Nguyễn Văn Phước, Phó Giám đốc Sở TN-MT, thừa nhận thời gian qua, việc thu gom và xử lý bùn thải trên địa bàn TP chưa đạt hiệu quả, đã gây ra tình trạng ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng đến cuộc sống người dân.

Đầu mối xử lý bùn thải của TPHCM: Trạm tiếp nhận, xử lý bùn Đa Phước (xã Đa Phước, huyện Bình Chánh)! Ảnh: TẤN THẠNH

Thị trường tiềm năng

Theo ông Phước, về lý thuyết, các loại bùn thải hiện nay là các dạng chất thải thông thường, không nhiễm kim loại nặng nên rất thích hợp để tái chế. Ví dụ, các loại bùn thải có chất hữu cơ cao, như bùn nạo vét cống rãnh, bùn hệ thống xử lý nước thải các nhà máy sữa, nhà máy chế biến thực phẩm… có thể tái chế làm phân compost, các loại bùn có tỉ lệ hữu cơ thấp có thể giảm lượng nước, ép thành bánh làm vật liệu xây dựng hoặc dùng để san lấp. Vừa qua, một số sở, ngành, doanh nghiệp đã nghiên cứu nhiều biện pháp tái chế bùn thải, thế nhưng, việc xử lý bùn thải ở TP mới dừng lại ở việc thu gom, lưu chứa chứ chưa thể tái chế như mong muốn.

Trong quy hoạch xử lý chất thải rắn, TP đã dành khoảng 40 ha đất tại xã Đa Phước, huyện Bình Chánh để xây dựng trạm tiếp nhận, chế biến và xử lý bùn, Công ty Thoát nước được chỉ định làm chủ đầu tư. Đây là đầu mối để đưa tất cả các loại bùn thải trên địa bàn TP về xử lý. Thế nhưng dự án được giao đã khá lâu vẫn chưa thực hiện được.

Theo giải trình của chủ đầu tư, vướng mắc lớn nhất là vấn đề vốn. Vừa qua, TP đã chỉ đạo các sở Quy hoạch - Kiến trúc, TN-MT và UBND huyện Bình Chánh hỗ trợ Công ty Thoát nước rà soát quy hoạch, giải phóng mặt bằng, đẩy nhanh tiến độ dự án để khởi công xây dựng trong quý I/2013. Nếu không thực hiện đúng tiến độ nói trên, TP sẽ thu hồi và giao cho chủ đầu tư khác.

Hạn chế đầu tư tràn lan

Hiện Sở TN-MT cũng đang kêu gọi đầu tư, đưa các doanh nghiệp xử lý bùn thải đang hoạt động trong các khu dân cư về khu xử lý, tái chế tập trung, diện tích 17 ha của Khu Liên hiệp Xử lý chất thải rắn Đa Phước (huyện Bình Chánh). Thăm dò sơ bộ cho thấy các doanh nghiệp rất ủng hộ chủ trương này. Ngoài ra, Sở TN-MT cũng tham mưu cho TP quy hoạch thêm một khu xử lý bùn Tây Bắc huyện Củ Chi, diện tích khoảng 32 ha. Tuy nhiên, theo ông Phước, trước mắt phải đẩy nhanh dự án trạm tiếp nhận, xử lý bùn thải Đa Phước để giải quyết cấp bách vấn đề bùn thải và cũng tránh tình trạng đầu tư tràn lan.