Thời sự

Thay mới xe buýt: Nhà đầu tư không mặn mà

Nhiều nhà đầu tư cho rằng nếu Nhà nước không nâng mức hỗ trợ lãi suất vay lên thì sẽ khó tham gia dự án thay mới 1.680 xe buýt ở TPHCM

Sở GTVT vừa trình UBND TPHCM đề án đầu tư mới 1.680 xe buýt trong giai đoạn từ năm 2011-2015. Chính sách hỗ trợ cho nhà đầu tư tham gia thực hiện đề án cũng được đặt ra, tuy nhiên nhiều người vẫn còn băn khoăn hoặc không mặn mà vì cho rằng mức hỗ trợ lãi suất thấp, giá thành xe cao, đầu tư nhiều nhưng hiệu quả thấp…
 
img
Theo dự án, từ nay đến năm 2015, toàn bộ xe buýt cũ
 sẽ được thay thế bằng xe mới hiện đại hơn. Ảnh: TẤN THẠNH
  
Nợ cũ vẫn còn
 
Theo tìm hiểu của chúng tôi, dự án đầu tư 1.318 xe được TPHCM triển khai từ năm 2003 (gọi tắt là dự án 1.318) đến nay hầu hết xã viên có xe trong dự án vẫn đang còn ì ạch trả nợ, dù lãi suất vay cố định chỉ 3%/năm, phần chênh lệch còn lại do Nhà nước hỗ trợ.
 
Ông Phùng Đăng Hải, Giám đốc Liên hiệp HTX Vận tải TPHCM, nhẩm tính: Toàn liên hiệp có 650 xe thuộc dự án 1.318 nhưng đến nay chỉ có 50 xe trả nợ trước thời hạn, còn lại chỉ mới trả được 2/3, có xã viên hằng tháng phải vay tiền bên ngoài để trả nợ.
 
 Giải thích nguyên nhân này, ông Hải cho biết những năm đầu khi triển khai dự án, tình hình khá thuận lợi nhưng từ khi giá xăng dầu liên tục tăng, cộng thêm giá vật tư, phụ tùng, giá nhân công tăng cao khiến hoạt động xe buýt không hiệu quả. Nếu tiếp tục thực hiện dự án 1.680 xe trong thời điểm này, e rằng xã viên khó thực hiện.
 
 Bà Tống Thị Thu Thanh, Phó Chủ nhiệm HTX Quyết Thắng, phân tích thêm: Dự án 1.318 cho nhà đầu tư trả góp trong 10 năm nhưng với dự án mới rút ngắn còn 7 năm, chưa kể số tiền nhà xe phải trả trước từ 20% – 30% (tương đương 500-600 triệu đồng) là một con số không nhỏ.
 
Tương tự, ông Nguyễn Anh Lèo, Giám đốc Công ty Citranco, cũng cho biết công ty có 398 xe thuộc dự án 1.318 nhưng đến nay hầu hết chỉ trả được 60% – 70% nợ vay.
 
“Nếu tiếp tục mua xe mới, lại mắc nợ và trả tiếp thì xã viên sẽ rất khó khăn, thậm chí thanh lý luôn xe cũ cũng chỉ được 150 – 200 triệu đồng, vẫn không trả đủ tiền đặt cọc mua xe mới!”- ông Lèo nói.
 
Đỡ vất vả nếu được nâng mức hỗ trợ
 
Hiện dự án 1.680 xe buýt vẫn đang chờ UBND TP phê duyệt, ghi nhận thực tế từ nhiều HTX, Sở GTVT nhận thấy với phương án TP hỗ trợ lãi suất cố định 6,48%/năm thì nhà đầu tư không mặn mà, nên đã làm lại phương án mới để trình UBND TP.
 
Một lãnh đạo Sở GTVT cho biết sở đã cân nhắc trong các phương án trình UBND TP và mong muốn nhà đầu tư tham gia có hiệu quả bởi chương trình này nếu thực hiện sớm sẽ có nhiều bước tiến cho ngành vận tải hành khách công cộng cũng như góp phần làm đẹp bộ mặt TP.
 
Cần khẳng định rằng chủ trương đầu tư mới 1.680 xe buýt là việc cần làm nhằm cải thiện chất lượng cũng như hình ảnh xe buýt, đặc biệt là nâng cao chất lượng vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt vốn đang bị kêu thán nhiều năm nay.
 
Trong bối cảnh nhiều xe buýt thuộc dự án cũ xuống cấp, đòi hỏi của hành khách cao hơn,  việc đầu tư xe mới luôn được người dân TP ủng hộ. Thế nhưng vấn đề hiện nay là đầu tư làm sao cho hiệu quả.
 
Bà Tống Thị Thu Thanh băn khoăn, toàn bộ số xe cũ sẽ đi về đâu khi được thay mới, việc thanh lý sẽ như thế nào bởi giá trị hiện nay của mỗi xe trung bình chỉ 200-250 triệu đồng, trong khi thời hạn sử dụng còn đến 8-10 năm, nếu thanh lý sớm thì rất lãng phí.
 
Chưa kể hiện nay HTX cũng chưa biết hướng xử lý các xe cũ thế nào, nếu xã viên tự đưa về các tỉnh bán thì cũng không bán được bao nhiêu chiếc.
 
Một vấn đề khác cũng được quan tâm là nếu đầu tư xe mới thì phải mở thêm luồng tuyến nhưng theo các HTX, bản đồ luồng tuyến hiện nay đã chật kín, chỉ còn đại lộ Võ Văn Kiệt và một phần quận 2, 7 là trống.
 
Nhiều HTX cho rằng nên chăng Sở GTVT cũng như TP xem xét nâng mức hỗ trợ lãi suất cũng như giảm tiền mặt mua xe, hoặc lùi thời điểm thực hiện dự án trên lại 1-2 năm, kịp lúc xã viên trả hết nợ dự án cũ để dễ dàng tham gia dự án mới.
 
“Lãi suất ngân hàng hiện nay quá cao,  nếu Nhà nước chỉ hỗ trợ 6,48%/ năm như kế hoạch (tức xã viên phải trả 13,5%/năm) thì rất khó cho nhà đầu tư.
 
Ngoài ra, đầu tư một chiếc xe mới hiện nay phải gấp đôi thời điểm năm 2003, trung bình một xe 80 chỗ (đứng và ngồi) phải từ 1,8 tỉ đồng đến 2,6 tỉ đồng. Giá xe cao, lãi suất cao, tiền nợ phải trả hằng tháng cũng cao sẽ là áp lực không nhỏ  cho xã viên”- ông Hải nói.
 

Vốn đầu tư gần 1.900 tỉ đồng

 
Đề án đầu tư mới 1.680 xe buýt cũng là nhằm thực hiện chủ trương tăng xe nhỏ, giảm xe lớn cho phù hợp với thực trạng giao thông hiện tại của TP, sẽ có 700 xe nhỏ loại 40 chỗ và 409 xe loại 55 chỗ, còn lại là xe loại 80 chỗ. Tổng mức đầu tư gần 1.900 tỉ đồng, trong đó TP hỗ trợ lãi suất vay trong 7 năm là 301,7 tỉ đồng. Toàn bộ số xe đầu tư mới phải đáp ứng 5 tiêu chuẩn của ngành về cửa lên xuống, sàn thấp, kích thước xe, tổng sức chứa, máy điều hòa không khí. Đồng thời xe phải bảo đảm tiêu chuẩn khí thải từ Euro III trở lên hoặc sử dụng nhiên liệu khí nén thiên nhiên CNG.