Tinh, gọn, đa nền tảng

Để phát triển mạnh, bền vững, báo chí phải tự đổi mới mình trong thực hiện nhiệm vụ tuyên truyền lẫn bảo đảm kinh tế báo chí

Nghị quyết 18 của Bộ Chính trị về tiếp tục tinh gọn tổ chức, sáp nhập một số bộ, ngành, tỉnh, thành đã tác động sâu sắc đến báo chí: Nhiều cơ quan giải thể; nhân sự bị xáo trộn, thay đổi; nhiều người nghỉ việc. Đây là lần đầu đời sống người làm báo biến động mạnh.

Kinh tế báo chí: Bài toán khó

Nhiều năm qua, không ít cơ quan báo chí dựa vào ngân sách, cơ sở vật chất nhà nước; tôn chỉ mục đích chồng chéo, trùng lắp nội dung tuyên truyền gây lãng phí. Việc sắp xếp lại là yêu cầu tất yếu.

Vị thế và sức mạnh của báo chí sẽ được thể hiện ra sao trong và sau cuộc cách mạng tinh gọn tổ chức, bộ máy cần có thêm thời gian để kiểm chứng. Tuy nhiên, ở thời điểm hiện tại, mỗi cơ quan báo chí phải tự "cứu mình" bằng cách tái cấu trúc bộ máy theo hướng tinh, gọn, mạnh; áp dụng các mô hình truyền thông hội tụ, đa phương tiện... để đủ sức cạnh tranh với các kênh thông tin khác. Đặc biệt, giải bài toán kinh tế là điều mà tất cả cơ quan báo chí đều hướng đến, bởi nó mang ý nghĩa sống còn.

Báo chí và doanh nghiệp (DN) vốn có mối quan hệ hữu cơ, như bạn đồng hành - "nước lên, thuyền lên". Nếu kinh tế DN khởi sắc, ổn định, phát triển bền vững thì nhất định báo chí có thể hợp tác hiệu quả và ngược lại.

Hậu đại dịch COVID-19, thiên tai, khủng hoảng kinh tế, các cuộc xung đột trên thế giới và gần đây là chính sách thuế quan của chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump… tác động mạnh đến Việt Nam. Nhiều DN cắt giảm hợp tác truyền thông, dẫn tới suy giảm nguồn thu của báo chí.

Báo chí phải tự làm mới

Các DN đã từng bước thay đổi chiến lược quảng bá, phương thức kinh doanh trên sàn thương mại điện tử, nền tảng mạng xã hội (MXH). Thực tế này đòi hỏi cơ quan báo chí phải liên tục chủ động sáng tạo, nắm bắt nhu cầu truyền thông từ các đối tác để xây dựng chiến lược thông tin trong hoạt động kinh tế báo chí.

Dòng tiền lớn vẫn đang chảy về các nền tảng đặt máy chủ ở nước ngoài. Cơ quan quản lý đang tích cực tìm cách thu hút lại nguồn lực này cho báo chí chính thống bằng nhiều phương thức khác nhau - như đánh thức tinh thần sẻ chia với báo chí của các DN trong nước; khuyến cáo mặt lợi - hại, nhất là tiêu cực, hệ lụy khi sử dụng MXH trong kinh doanh, quảng bá, bán sản phẩm trên nền tảng xuyên biên giới…

Tự chủ tài chính hoàn toàn buộc các báo, đài phải "đem sức ta mà xây dựng cho ta". Trong "cái khó ló cái khôn", tuy chưa nhiều song đã xuất hiện một vài mô hình làm kinh tế báo chí hiệu quả.

Hơn ai hết, báo chí phải tìm nhiều cách tự làm mới nhằm đáp ứng và thỏa mãn yêu cầu xây dựng hình ảnh, quảng bá thương hiệu, tiếp thị sản phẩm để các DN, cơ quan, đơn vị hợp tác lâu dài và trở thành đối tác chiến lược tin cậy.

Còn "nghẽn" trong truyền thông chính sách

Chính phủ khuyến khích các bộ, ngành chủ động đặt hàng báo chí tuyên truyền, nhất là truyền thông chính sách... Song, việc này chưa mang lại hiệu quả như mong muốn.

Câu chuyện nhà nước đặt hàng báo chí xem ra cần cởi mở hơn, cụ thể, thông thoáng hơn mới có thể giúp báo chí có nội dung tuyên truyền thiết thực, hiệu quả; kể cả trong đấu tranh phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực.

Thời gian qua, định hướng này còn "nghẽn", chưa thật sự thống nhất về tư duy, thiết chế, văn bản hướng dẫn thực hiện. Cơ quan chức năng cần khuyến khích báo chí thực hiện tốt hơn nữa vai trò dẫn dắt, định hướng dư luận về những chủ trương, quyết sách quan trọng của Đảng và Nhà nước; tạo sự đồng thuận cao trong toàn xã hội khi triển khai các nhiệm vụ kinh tế - xã hội trọng điểm. Bên cạnh đó, cơ quan nhà nước cần hỗ trợ, thúc đẩy báo chí phát huy năng lực giám sát, phản biện chính sách; phát hiện tiêu cực, tham nhũng, lãng phí...

Muốn vậy, việc chủ động cung cấp thông tin và phối hợp với báo chí để tuyên truyền phải được các cơ quan, đơn vị thực hiện tốt hơn. Có "bột mới gột nên hồ". Chỉ khi có nguồn tin dồi dào, tin cậy, chính xác, được cung cấp kịp thời từ cơ quan chức năng thì mới có được nhiều sản phẩm báo chí chất lượng.