Người mẫu khỏa thân: Ngày càng khó tìm

Mỗi sinh viên mỹ thuật ít nhất phải có một lần vẽ khỏa thân. Nhưng có được người mẫu khỏa thân để vẽ không phải chuyện dễ dàng

Dù xuất hiện khá lâu ở Việt Nam nhưng người mẫu khỏa thân cho sinh viên đến nay vẫn rất ít, “cung” vẫn chưa đáp ứng được “cầu”. Vòng quanh các trường ĐH Mỹ thuật, Khoa Mỹ thuật Công nghệ ĐH Bán công Tôn Đức Thắng..., cũng chỉ quen thuộc những gương mặt người mẫu ấy. Họ chấp nhận đến với nghề, vượt lên trên hết những dị nghị, phần vì mưu sinh và còn vì nghệ thuật.

Nhu cầu nhiều, người mẫu ít

Làm mẫu cho sinh viên có thể là những người mẫu chuyên nghiệp, có thể không chuyên. Thực chất, yêu cầu chọn mẫu không tới mức khắt khe, chỉ cần một dáng vóc cân đối. Bởi số lượng không đủ nhiều để có thể chọn lựa. Rất nhiều ngành nghề cần đến mẫu khỏa thân, kể cả những ngành tưởng như không liên quan gì như trang trí nội thất. Thầy Vũ Hiền (Trưởng Khoa Mỹ thuật Công nghệ ĐH Bán công Tôn Đức Thắng) cho biết: “Công việc đầu tiên khi vẽ người thường là phác thảo bộ khung trần. Phải qua thực hành vẽ khỏa thân thì mới có thể vẽ cơ thể người vững chắc. Vẽ ghế, bàn hay nội thất nói chung cũng cần vẽ khỏa thân mới có thể có những định lượng hợp lý tỉ lệ. Suy cho cùng, vẽ ra cái gì, chế tạo ra cái gì đều vì con người và phục vụ con người”.

Hầu hết sinh viên và các giảng viên đều coi việc vẽ khỏa thân là cần thiết và không hề có cảm giác ngại ngùng. Ngay từ năm thứ nhất, sinh viên đã được tiếp xúc làm quen với những tranh vẽ khỏa thân và đến năm thứ ba mới bắt đầu thực hành vẽ. Cách nhìn của họ vì thế mà “thấm nhuần” công việc và nghệ thuật hơn, họ đều hiểu rằng không có chỗ cho con mắt trần tục trong những lao động nghệ thuật. Ngoài ra, cũng có phần khớp với “cảnh báo” của các giảng viên: Bất cứ sinh viên nào có thái độ vô lễ với người mẫu đều bị kỷ luật, nặng thì bị đuổi học.

Những người mẫu luôn giấu mặt

Những người mẫu khỏa thân mới vào nghề đều không khỏi bỡ ngỡ và e ngại khi ngồi làm mẫu trước đám đông cả sinh viên và giảng viên. Những người mới vào nghề bắt đầu từ điểm chung: Vì sự mưu sinh, và phần lớn họ đều mong ổn định thu nhập bằng một công việc khác.

Nghề mẫu khỏa thân cũng như bao nghề chân chính ở việc phải chấp nhận khó khăn, kiếm tiền bằng chính mồ hôi và công sức. Tuy nhiên, không ít người vẫn có những suy nghĩ, cách nhìn không hay về người mẫu khỏa thân khi đánh đồng giữa nhân cách và nghề nghiệp họ theo đuổi. Hầu hết người mẫu theo nghề này phải bí mật công việc của mình. Trong những giờ thực hành vẽ cơ thể người, bất kể trời nóng nực thế nào, mọi cánh cửa đều đóng kín mít. Nhưng như chị Đinh T.N nói: “Chẳng thà cửa đóng kín mít, còn hở ra khoảng trống nào là lo khoảng ấy, ngồi phòng có cửa sổ bằng kính cũng lo nữa... Nhà cao tầng xung quanh nhiều, người ta có thể tình cờ trông thấy từ ban công lắm chứ. Vẫn biết trong trường hợp ấy rất hy hữu xuất hiện người quen nhưng vẫn nơm nớp lo sợ”. Chị chua chát: “Con chị ở quê vẫn tưởng mẹ nó làm ở trường đại học... Biết làm sao khi ở quê không kiếm ra tiền, nghề này một tháng cũng dành dụm được chút đỉnh cho con”. Anh Trần T.S lại có nỗi khổ sở riêng: Chưa lập gia đình, đi làm mẫu khỏa thân ban đầu nghĩ cũng chẳng có gì. Nhưng ngồi cực bằng mấy lần lao động nặng nhọc. Đã thế, mấy cô cậu sinh viên bây giờ ranh mãnh, dù không trêu chọc chỉ cần nhìn xoáy vào thôi cũng đủ nổi “da gà”...

Khỏa thân 45 phút được 20.000 đồng

Không ít buổi vẽ ngoài trời nóng như nung, trong nhà thì hầm hập, quạt máy chạy không đủ mát nhưng người mẫu vẫn nhẫn nại ngồi hàng tiếng đồng hồ. Tuy nhiên, vẫn còn chưa “độc” bằng khí trời miền Bắc vào mùa đông, những hôm nhiệt độ chỉ hơn 10oC, lò sưởi đặt ngay bên cạnh cũng không át nổi cảm giác lạnh cắt thịt. Bình quân thu nhập của họ dao động trên dưới 20.000 đồng mỗi tiết (45 phút), một buổi vẽ thường khoảng 3 tiết, được khoảng 60.000 đồng. Nhưng vì không phải công việc hằng ngày, có chạy đôn đáo vòng quanh các trường khác nhau như ĐH Mỹ thuật, ĐH Kiến trúc, Khoa Mỹ thuật Công nghệ (ĐH Bán công Tôn Đức Thắng)... họ cũng chỉ có thể kiếm số tiền vừa đủ trang trải cho một cuộc sống giản đơn giữa TP đắt đỏ này.

Nghề mẫu khỏa thân thường không bền về tuổi thọ. Bởi công việc đòi hỏi khó khăn về sức khỏe và sự nhẫn nại. Rất khó khi phải ngồi mãi ở một tư thế gần như bất động ba, bốn tiếng đồng hồ mà giữa mỗi tiết chỉ được nghỉ giải lao từ 5-10 phút. Chị T.N cho biết: “Ban đầu chưa quen, cứ ngồi một chút lại có cảm giác như cả khối đá lớn kéo trì vai và tay xuống, mông thì dần tê rần. Về nhà lại lăn ra nằm vì mỏi quá”. Người mẫu nữ có khả năng theo công việc đến trên dưới 50 tuổi, mẫu nam có thể cao hơn. Có trường hợp mẫu là một cụ già 60-70. Vất vả, ít tiền và hơn hết là thiếu cái nhìn đồng cảm của một số người, đó là những lý do ngày càng ít đi người mẫu khỏa thân.

Nếu không có họ, thế giới chắc chắn không có những bức tranh khỏa thân bậc thầy như của Raphael, Picasso... Việt Nam cũng thiếu đi vẻ đẹp hội họa nếu không có những bức khỏa thân của các họa sĩ danh tiếng Nguyễn Gia Trí, Trần Văn Cẩn, Tô Ngọc Vân... Bởi vậy họ cần ở mọi người có cái nhìn đồng cảm hơn.