Nhạc nền góp phần làm tăng giá trị nghệ thuật vở diễn

Âm nhạc trên sân khấu là một không gian trừu tượng, có sức biểu cảm rất lớn. Nhạc sĩ Bảo Phúc, người viết nhạc cho nhiều vở kịch đánh giá: “Trong một vở kịch, khi nhân vật không thể nói được tâm trạng của mình, cũng khó dùng hành động để nói lên điều mình nghĩ, thì lúc đó âm nhạc sẽ lên tiếng. Âm nhạc trên sân khấu có vị trí vô cùng quan trọng, nó là một nguồn sáng tạo đồng hành với các khâu trong một vở diễn. Nếu xem nhẹ yếu tố âm nhạc, vở kịch sẽ đơn điệu, nhạt nhẽo và thiếu cảm xúc”.

Nghề... chọn nhạc cho kịch!

Hiện nay, đã xuất hiện nghề mới: Nghề “chọn nhạc”. Tuy nhiên, có đạo diễn để mặc cho người chọn nhạc xử lý, mà kiến thức của một số người làm nghề chọn nhạc lại rất hạn chế và hậu quả là gây phản cảm. Khi dựng vở Cuộc phiêu lưu của những bức thư tình (Nhà hát Kịch TPHCM), đạo diễn Lê Diễn yêu cầu một đoạn nhạc thể hiện sự trăn trở của nhân vật, người chọn nhạc lại đưa vào một ca khúc có tiết tấu vui tươi (tango) (?!). Chưa kể nhiều trường hợp người chọn nhạc cố tình “ăn cắp” nhạc của người khác để đưa vào vở của mình. Ví dụ như vở Bản chúc thư (Kịch Phú Nhuận) có đoạn nhạc giống vở Bến bờ xa lắc (Nhà hát Kịch TPHCM); vở Bến cũ (Đoàn Hương Tràm) giống phần nhạc của vở Thời con gái đã xa (Nhà hát Kịch TPHCM)...Việc sử dụng chọn nhạc từ nhạc giao hưởng, thính phòng, dân ca đến ca khúc quen thuộc cứ bị trùng lắp, sao chép lẫn nhau, làm mòn đi cảm xúc khán giả.

Cần đầu tư sáng tác nhạc

Giáo sư - nhạc sĩ Ca Lê Thuần - Tổng Thư ký Hội Âm nhạc TPHCM, người từng sáng tác nhạc nền cho tác phẩm Thái hậu Dương Vân Nga, giúp Nhà hát Cải lương Trần Hữu Trang để lại ấn tượng đẹp với khán giả - nói: “Bản thân âm nhạc có tính độc lập rất cao, nó tác động đến người xem, gợi lên một không gian, một kỷ niệm đẹp trong tâm hồn mỗi người. Trong quá trình hình thành và phát triển sân khấu kịch, cải lương cũng như điện ảnh, đã có rất nhiều ca khúc bước ra từ sàn diễn, từ màn bạc, trở thành một ca khúc được công chúng yêu mến”.

 Có một giai đoạn không có sân khấu nào nghĩ đến chuyện sẽ mời nhạc sĩ sáng tác nhạc cho vở diễn. Ngoài việc ngại tốn kém, các sân khấu còn sợ diễn viên không thể hiện được bài hát, nhờ ca sĩ bên ngoài thu thì sẽ “mất bản quyền”, nên nghề chọn nhạc “lên hương” và một thực tế oái oăm đã xảy ra ở nhiều vở diễn nhạc đi đường nhạc, diễn đi đường diễn!

Nhìn thấy sự yếu kém đó, trong năm 2003, Sân khấu IDECAF đã ra mắt vở kịch 12 bà mụ, với phần âm nhạc được sáng tác mới. Kịch Sài Gòn, đã mời nhạc sĩ Bảo Phúc sáng tác nhạc nền và ca khúc chủ đề cho hai vở Ở trọ (đạo diễn Trần Minh Ngọc), Giờ đại kiết (đạo diễn Minh Nhí) Kịch Phú Nhuận cũng ưu tiên cho những vở dùng ca khúc, khí nhạc dành riêng cho các vở diễn như: Cây dùi vàng, Rồi 30 năm sau, Anh chàng Sọ dừa.... NSƯT Hồng Vân – Chủ nhiệm CLB Sân khấu Phú Nhuận - cho biết: “Trong năm 2003, chúng tôi chủ trương mời các nhạc sĩ sáng tác nhạc cho vở diễn, góp phần nâng cao giá trị nghệ thuật”.