Truyền hình đang đi tìm khán giả...

NHẬN ĐỊNH: Phim truyện phần lớn mang nội dung u buồn khiến người xem dễ chùng lòng. Phim ca nhạc còn công thức, ít sáng tạo. Chỉ có phim phóng sự, tài liệu vẫn chứng tỏ là thế mạnh của truyền hình.

Những ngày này thành phố biển Nha Trang trở nên đặc biệt sôi động hơn khi gần 500 đại biểu làm truyền hình toàn quốc tụ hội về đây.

Học hỏi lẫn nhau.- Đa số các đại biểu đến liên hoan với tâm trạng vui vẻ, coi đây như một dịp học hỏi nghề nghiệp lẫn nhau. Vì thế, các phòng xem chương trình lúc nào cũng đều có nhiều khán giả. Ba thể loại phóng sự, phóng sự ngắn và phim tài liệu luôn có số lượng người xem đông nhất. Cũng dễ hiểu vì đây là những chuyên mục “đinh” của truyền hình. Đề tài của hơn 60 phóng sự dự thi đều bám rất sát vào thực tế cuộc sống. Nhiều phóng sự được thực hiện khá công phu, có nhiều hình ảnh rất ấn tượng như Rừng chưa yên tĩnh (Truyền hình Đà Nẵng), Gỗ lậu chạy trên đường (Đài Truyền hình Phú Yên), Khi thảo quả được mùa (Phát thanh - Truyền hình Yên Bái)... Nhưng, theo nhận xét của một số thành viên ban giám khảo thì mảng phóng sự năm nay chưa hẳn đã đạt yêu cầu vì khoảng cách giữa những tác phẩm đoạt giải với không có giải là rất xa. Và những tác phẩm có giải cũng mới chỉ được xem là những điểm “lóe sáng”, “ăn” do đề tài có sức lay gợi và thường là của các đài nhỏ, chứ chưa thực hoàn thiện về phương thức thể hiện tác phẩm. Tính báo chí của thể loại phóng sự chưa cao.

Không nhiều vấn đề gai góc như thời sự, phim tài liệu năm nay hấp dẫn người xem với những đề tài nông thôn, chân dung và số phận con người. Các tác phẩm tham dự đều được trau chuốt, chăm chút cả hình ảnh lẫn lời bình. Song, các tác phẩm đoạt giải cao vẫn rơi vào những đơn vị có truyền thống làm phim tài liệu lâu năm như Đài Truyền hình VN với Nghị lực sống, Dòng sông hoa lửa, Đài Truyền hình Đà Nẵng  với Huyền thoại lá.

Nói như nhạc sĩ Đỗ Hồng Quân, trưởng ban giám khảo thể loại ca nhạc, thì ít có điểm chói sáng trong các  chương trình dự thi. Dòng nhạc truyền thống vẫn là mạnh và “sạch” nhất. Dòng nhạc mới tuy cũng đã được các đơn vị chú trọng hơn mọi năm nhưng vẫn thiếu sự sáng tạo trong cách thể hiện. Đi đầu của dòng nhạc mới với cách thực hiện mỗi ca khúc như một dạng video clip Những bài hát trong phim của Đài Truyền hình TPHCM được đánh giá khá cao. Sự chênh lệch của các chương trình ca nhạc dự thi bao gồm cả yếu tố chủ quan lẫn khách quan. Bên cạnh phương tiện kỹ thuật của một số đài còn “yếu” khiến chương trình kém chất lượng cho việc nghe - nhìn, còn có một thực tế là việc xây dựng kịch bản, dàn dựng của đạo diễn, biên tập vẫn còn khá công thức, ít tính sáng tạo.

Phim truyện: Sàn sàn như nhau.- Trong thể loại phim truyện, bộ phim Người dưng (Đài Phát thanh - Truyền hình Hà Nội) và Những người đã hết thời (Hãng phim Truyền hình VN), Nữ võ sĩ (Hãng phim Truyền hình TPHCM), tuy có nhiều sáng tạo song cũng chỉ có sự chênh lệch một chín một mười so với những bộ phim còn lại. Từng có 12 năm ngồi  ghế giám khảo thể loại phim truyện, đạo diễn - Nghệ sĩ Ưu tú Khải Hưng nhận xét: Năm nay rất khó chọn giải vì mặt bằng các phim đều sàn sàn như nhau, song nếu theo dõi các phim dự thi cũng dễ nhận thấy những bộ phim thiếu hẳn chất vui tươi, tính hài hước. Hầu hết các phim đều khiến người xem dễ chùng xuống với những cảnh ốm  đau, chết chóc, gia cảnh nheo nhóc, bất hạnh. Thậm chí, một vài phim có những kết cục có tính bi kịch (Cái Vừng - Xưởng phim Truyền hình Hải Phòng, Mi nu xinh đẹp - Hãng phim Truyền hình VN).

Đài địa phương có trưởng thành.- Tuy không chiếm được giải cao nhất trong liên hoan nhưng những bộ phim của các đài địa phương đã chứng tỏ sự trưởng thành, thậm chí gây ra những bất ngờ đối với người xem như Chim bìm bịp và Cái Vừng của Xưởng phim Hải Phòng; Bản hợp đồng, Thanh âm cuộc đời của Đài Truyền hình Bình Dương; Vì một ngày mai của Đài Phát thanh - Truyền hình Khánh Hòa là những ví dụ điển hình. Phó Giám đốc đài Bình Dương Nguyễn Đức Trường cho biết, sang năm 2002, Đài Truyền hình Bình Dương có kế hoạch sản xuất trên 10 tập phim. Còn Xưởng phim Truyền hình Hải Phòng cũng sẽ có số đầu phim tương đương với Bình Dương. Đánh dấu bằng sự mở đầu năm 2002 bằng sự hợp tác cùng Đài Phát thanh - Truyền hình TPHCM sản xuất một bộ phim dài 6 tập. Đó là những nỗ lực đáng kể của các đơn vị trong việc làm phim trong thời buổi hiện nay nhằâm nâng cao tỉ lệ phim truyện VN phát sóng trên truyền hình.

Qua liên hoan, có thể nhận thấy các đài truyền hình đang có nhiều nỗ lực nâng cao chất lượng các tác phẩm truyền hình để tìm kiếm khán giả cho mình. Đó là tín hiệu đáng mừng của ngành truyền hình VN.