“Võ lâm ngũ bá” của sân khấu cải lương

Với 5 gương mặt nam diễn viên sân khấu cải lương, họ thường được giao diễn những nhân vật trung tâm và đều ca hay diễn giỏi, để lại nhiều ấn tượng trong năm qua

Không biết lúc khai sinh việc ca ra bộ và đưa nghệ thuật ca diễn vào cải lương, các bậc tiền nhân có suy nghĩ gì về những nam nghệ sĩ – người thủ vai kép nhất định phải có trong một vở tuồng. Thế nhưng cho đến hôm nay, hơn 80 năm hình thành và phát triển sân khấu cải lương, nhắc đến gánh hát, đoàn hát, các đại bang lừng lẫy, người ta không thể không nhắc đến thứ hạng của những nam nghệ sĩ. Bạn đọc Báo Người Lao Động cũng đã quan tâm đến nghệ thuật cải lương, thông qua việc bình chọn để mỗi năm chọn 2 nghệ sĩ nam và nữ xuất sắc trao Giải Mai Vàng.

NSƯT Kim Tử Long chỉn chu hơn cho sự nghiệp diễn viên bằng việc đem kinh nghiệm có được áp dụng cho công tác đạo diễn. Được nhìn vai mình trong tổng thể vở tuồng với con mắt đạo diễn, nên vai của Long đạt đến độ rung cảm nhất định và bao quát chủ đề, tư tưởng của vở. Trong vở Nước mắt thâm tình (kịch bản Hoàng Song Việt, đạo diễn Ca Lê Hồng), Long còn là trợ lý đạo diễn, nên vai người cha lâm vào cảnh trớ trêu của số phận, dẫn đến chuyện vợ bị tai nạn mất đi, con gái điên loạn, người tài xế trung thành bị sát hại đã là một tâm lý phức tạp rộng đường cho Long ứng phó trong mọi tình huống. Năm qua cũng như tình hình chung của nhiều nam nghệ sĩ, Long ít có vai diễn hay, duy nhất là vai người cha tội nghiệp này. Điều đáng khen ở Long là ý thức làm nghề hết sức nghiêm túc.

NSƯT Vũ Linh bật lên với lớp diễn đánh trống thật hấp dẫn trong vở Kim Vân Kiều. Điều này cũng dễ hiểu vì anh có lợi thế trội hơn những nghệ sĩ hát tuồng Hồ Quảng thường múa bộ rất đẹp, vũ đạo, võ thuật tinh thông nhưng lại thiếu hơi ca, trái lại Vũ Linh hội đủ tất cả những yếu tố đó, vừa ca hay (làn hơi rong, trầm ấm, có lúc cao vút mạnh mẽ), múa đẹp (múa đủ các bộ với sự tập luyện hết sức chăm chỉ), vừa biết lắng đọng nội tâm (những cảnh diễn nội tâm bắng ánh mắt, cử chỉ). Linh được giới chuyên môn đánh giá cao nhờ kết hợp hài hòa tất cả những yếu tố đó. Với Từ Hải lớp xử án những kẻ đã hại đời Kiều, Linh và Thoại Mỹ đã tạo ấn tượng đối với công chúng với lớp diễn tuyệt đẹp của trình thức vũ đạo cải lương kết hợp với võ thuật.

Nghệ sĩ Vũ Luân là đàn em của Long và Linh, nhưng bộ ba này thật sự tạo nên những cơn sóng hâm mộ đối với khán giả cải lương tuồng cổ nhiều năm qua. Vũ Luân là diễn viên trẻ có chí, biết tìm hướng đi riêng cho mình khi vừa diễn hay tuồng cổ, vừa đảm đương tốt những vai tuồng xã hội, kể cả vai lão. Từ live show 2002 với vai Tám Khỏe (vai của quái kiệt Ba Vân) trong trích đoạn Người ven đô, đến nay vai Lê Quyết trong trích đoạn Trời Nam (giúp Luân đoạt HCV xuất sắc Trần Hữu Trang, giải A cuộc thi Tài năng trẻ sân khấu cải lương toàn quốc 2007), Luân đã tiến một bước khá xa.

Với nghệ sĩ Hoàng Nhất, năm qua lưu diễn ở Mỹ, rồi chuẩn bị sang Úc, nên hoạt động trong nước không nhiều. Vai Hoàng Nhất được bạn đọc bình chọn là vai em đoạt giải A cuộc thi Tài năng trẻ sân khấu cải lương năm 2004. Vì thế vai Từ Hải trong trích đoạn Ai giết nàng Kiều ở cuộc thi Trần Hữu Trang lần 10 vừa qua, chỉ là một vai Hoàng Nhất tô điểm thêm, hoa lá cành thêm để chuẩn hơn trong việc cảm nhận một Từ Hải tin vào lời hóa giải của Kiều, để mắc mưu Hồ Tôn Hiến. Nếu xét, tôi chọn em trong vai Nam (vở Nước mắt thâm tình) hơn là vai Từ Hải.

NSƯT Minh Vương là một trường hợp đặc biệt của sân khấu cải lương. Anh vẫn luôn ở vị trí của Khôi nguyên vọng cổ với lối ca, cách diễn hết sức mộc mạc, chân phương nhưng luôn tìm được chỗ đứng lâu bền trong trái tim người hâm mộ. Vai Từ Hải lúc chết đứng khi mắc phải mưu kế thâm độc của Hồ Tôn Hiến đã tạo cho anh một trường đoạn dài để ca thật mùi câu vọng cổ, liền lúc đó Kiều (NSƯT Lệ Thủy) hòa điệu theo với niềm hối hận, ăn năn dù đã muộn làm người xem chạnh lòng thương xót. Vai hay thứ hai có thể kể đến của anh là vai người cha trong vở Đêm giao thừa. Mái đầu bạc trắng lần đầu xuất hiện trên sân khấu với Minh Vương tưởng sẽ bị khán giả phản đối nhưng không, người xem càng trìu mến, nâng niu giọng ca của anh hơn. Tôi tin anh sẽ còn là điểm tựa bền bỉ cho các thế hệ nghệ sĩ trẻ, để giúp họ nhìn rõ đâu là cái chuẩn trong ca diễn cải lương thế hệ vàng sân khấu mà anh là một trong số những tài danh vẫn còn được công chúng thương mến.