Cho ăn hay "đánh vật" cùng con?

Ngậm từ đêm tới sáng

Bé Nguyễn Hải Phong khi sinh ra được 3,3kg, đến giờ đã 14 tháng mà chỉ được 7,5kg tính cả quần lẫn áo. Chị Vân kể, không chỉ không chịu ăn thêm sữa ngoài mà ngay đến bột bé cũng lười ăn. Lựa mãi mới bón cho bé được miếng thì phải đi rong mất vài lượt dọc hành lang khu chung cư, quay lại nơi để bột bé vẫn… chưa nuốt.

“Lưng bát con bột mà phải hâm nóng vài lần mới hi vọng hết được non nửa”, chị nói.

Vì con ăn ít, chị cho ăn thêm một bữa bột lúc 9h tối. Nhiều lần, bé không chịu nuốt, rồi đi ngủ luôn. Nếu chị quên không dùng tay lựa lấy ra thì bé vẫn ngậm trong miệng đến tận… khi tỉnh dậy đòi bú mẹ.  

Theo TS Nguyễn Tiến Dũng – Trưởng Khoa Nhi BV Bạch Mai, hiện tượng trẻ ăn ngậm lâu không phải là hiếm. Đây là một thói quen rất xấu của trẻ. Khi ngậm thức ăn lâu trong miệng, men tiêu hoá thức ăn ở tuyến nước bọt đã chuyển hoá thức ăn thành đường tạo nên vị ngọt nên bé càng thích ngậm lâu hơn. Nhất là ở những bé mải chơi, vừa chơi vừa ăn. Chỉ một vài lần do mải chơi không nuốt, nhai thức ăn, dần dần sẽ hình thành thói quen khó bỏ.

Không chỉ khiến người cho ăn cáu giận, mệt mỏi mà thói quen ngậm thức ăn cũng tác động xấu tới trẻ. Vì ngậm thức ăn lâu trong miệng, lượng đường được men tiêu hoá tạo nên sẽ bám vào răng và gây sâu răng từ khi trẻ còn rất nhỏ.

Ở các vùng nông thôn hay có thói quen “nhai cơm” cho trẻ trước khi ăn. Lúc đó, do tuyến nước bọt của người lớn giúp chuyển hoá thức ăn thành đường, có vị ngọt nên trẻ hào hứng ăn. Nhưng ngược lại, nó rất mất vệ sinh. Vi khuẩn và các mầm bệnh từ người bón cơm sẽ lây sang cho trẻ và dễ dàng gây bệnh truyền nhiễm vì sức đề kháng của trẻ còn yếu.

Cách khắc phục

Có nhiều nguyên nhân khiến bé ăn ngậm, nhưng một phần có thể là do cách chế biến thức ăn. Nếu thức ăn được chế biến không phù hợp với độ tuổi, hàm răng, sở thích… thì bé lại càng trở nên lười nuốt hơn. Vì thế, cần rất chú ý nấu ăn theo đúng độ tuổi của bé. Không ít người con đã lớn 2 – 3 tuổi mà vẫn cho ăn cháo xay, cháo hạt nấu kỹ… vô tình càng làm trẻ trở nên lười nhai, lười nuốt.

Ăn thức ăn được xay nhuyễn kéo dài quá lâu vì sẽ hình thành thói quen lười nhai và trẻ sẽ ngậm thức ăn. Khi không chịu nhai, men tiêu hoá không được kích thích bài tiết đủ cũng là lý do khiến trẻ chán ăn, hay ngậm.

Nhưng cũng có người con mới được hơn một năm, đã cho bé ăn cơm nên bé khó nhai nát thức ăn, khiến bé cũng sẽ lười nuốt hơn.

Vì thế, khi trẻ mới bắt đầu ăn sam cần phải nấu thức ăn lỏng, mềm. Còn khi bắt đầu có răng, nên nấu thức ăn cứng hơn để bé tập nhai.

Cha mẹ cũng không nên “ép” trẻ ăn trong một bữa. Với những trẻ hay ăn ngậm, việc chia bữa nhỏ rất có ý nghĩa để trẻ cảm thấy thoải mái và lượng thức ăn cần trong một ngày vẫn được “nạp” đủ dù mất công sức, thời gian nhiều hơn. “Nhiều trẻ khi mới ăn vẫn chịu nuốt. Nhưng khi đã hơi lưng dạ mới bắt đầu lười nhai. Lúc này không nên cố ép trẻ vì dù bón được bé vẫn không chịu nuốt. Sau đó khoảng 1, 2 tiếng hãy bón cho trẻ”, BS Dũng khuyên.

Khi bé ăn ngoan, hãy khen, khuyến khích và động viên trẻ. Đừng để giờ ăn trở thành một cực hình với trẻ mà cần là thú vui. Cho trẻ quanh quẩn trong bếp chế biến thức ăn cùng mẹ cũng là cách để tạo hứng thú cho trẻ được thưởng thức món ăn do mình tham gia chế biến.

Ngoài ra, kết hợp nhiều món trong một bữa cơm, lúc thì miếng cơm, khi thì miếng bún, rồi quả trứng luộc, ít thịt băm rang… cũng có thể khắc phục tình trạng ăn ngậm của trẻ, do mỗi món có một mùi vị khác nhau, sẽ kích thích trẻ ăn hơn.

Cha mẹ cũng nên đổi món thường xuyên cho trẻ, bữa mặn, bữa ngọt, bữa thịt, bữa cá và bổ sung nhiều rau xanh. Khi ăn, nên cho trẻ ăn kèm 1 muỗng nước canh hoặc nước trái cây với 1 muỗng cháo, cơm để trẻ nuốt nhanh hơn.

TS Dũng cũng đưa ra lời khuyên, không nên cho trẻ vừa ăn vừa chơi, lâu dần sẽ thành thói quen. Có thể thời gian đầu, dễ cho trẻ ăn hơn, trẻ ăn nhiều hơn nhưng lâu dần, rất dễ tạo thói quen mải chơi, mải xem mà ngậm thức ăn trong miệng, quên nhai nuốt.