Đông dược dùng không đúng cách sẽ rất nguy hiểm

Nhân sâm không phải tốt với tất cả mọi người.

Trước hết, nói về nguồn gốc, đông dược là thảo mộc (cây cỏ), động vật và khoáng vật, trong đó có nhiều loại bản thân đã là những chất độc với cơ thể con người được dùng làm thuốc như: mã tiền, ba đậu, đại hoàng, phụ tử (thảo mộc), ban miêu, toàn yết, thềm tô (động vật), chu sa, thần sa, hùng hoàng (khoáng vật) nếu những vị thuốc này nếu dùng không đúng liều lượng, không đúng bệnh, không phù hợp với cơ thể người bệnh đều gây ra ngộ độc hoặc tử vong.

Phối hợp nhầm có thể làm chết người

Trong quá trình bào chế và phối ngũ y học cổ truyền đã rút ra quy luật tương phản giữa hai hoặc nhiều vị thuốc với nhau.

Nghĩa là khi phối hợp chúng với nhau sẽ gây ra những phản ứng bất lợi cho cơ thể, tăng thêm độc tính với cơ thể. Ví dụ: ba đậu phản khêu ngư, nếu dùng chung hai vị thuốc này với nhau chẳng khác gì đổ dầu vào lửa; hoặc cam thảo phản cam toại; bôi mẫu, qua lâu nhân phán ô đầu; lê ô phản các loại sâm…

Y học cổ truyền đã quy định cụ thể có 19 vị thuốc phản nhau, không được dùng chung trong một bài thuốc, nếu dùng nhầm có thể dẫn đến chết người.

Thuốc y học cổ truyền mang "tứ tính" đó là hàn (lạnh), lương (mát), ôn (ấm), nhiệt (nóng). Y học cổ truyền chữa bệnh theo nguyên tắc điều hoà, lập lại cân bằng âm dương (hàn nhiệt) do vậy bệnh hàn, người có cơ địa hàn dùng thuốc nhiệt và ngược lại.

Y học cổ truyền dùng bát pháp (tám phương pháp) để chữa bệnh là hãn (ra mồ hôi), thổ (nôn ra), hạ (tống ra qua phân, nước tiểu), ôn (làm ấm lên), hoà (hoà hoãn), thanh (làm mát, làm sạch), bổ (làm bổ lên), tiêu (làm mất).

Trong bát pháp có nói rõ có "phát hãn cấm lệ" và "tả hạ cấm lệ" tức là chỉ ra những chứng bệnh nào không được dùng phép phát hãn (ra mồ hôi) và những chứng bệnh nào không được dùng phép tả hạ, nếu áp dụng sai sẽ rất nguy hiểm có thể dẫn tới chết người.

Phương châm chữa bệnh, dùng thuốc của y học cổ truyền là "nhân thời, nhân địa, nhân bệnh chế nghi". Có nghĩa là đối với các chứng bệnh căn cứ vào sự khác nhau về mùa, thời tiết, khu vực, thể chất, lứa tuổi mà đưa ra phương pháp chữa bệnh, bài thuốc, vị thuốc, liều lượng cũng như cách sử dụng, chứ không có một bài thuốc hay vị thuốc chữa được "bách bệnh" cho tất cả mọi người bất kể già trẻ, gái trai, gầy yếu hay to béo, xuân hạ thu đông đều uống được.

Hay nói cách khác là thuốc y học cổ truyền chữa trị theo phương châm trên một con người cụ thể, ở một địa phương cụ thể, trong điều kiện khí hậu, thời tiết cụ thể. Nếu dùng không đúng, hiệu quả chữa bệnh sẽ không cao, đôi khi còn gây tác hại.

Những lưu ý khi dùng thuốc đông y

Để chữa bệnh, dùng thuốc cổ truyền (đông y) có hiệu quả, tránh trường hợp bị ngộ độc thậm chí dẫn tới tử vong. Xin hãy lưu ý và nghiêm túc thực hiện những điều sau:

Rửa kỹ trước khi sắc uống là rất quan trọng. Ảnh minh họa.

1. Chỉ đến khám, kê đơn, bốc thuốc ở những cơ sở khám chữa bệnh bằng y học cổ truyền có giấy phép hành nghề của các Sở Y tế cấp và còn hạn. Khi khám chữa bệnh mua thuốc yêu cầu phải có đơn và lưu lại.

2. Không uống thuốc theo sự mách bảo hoặc kinh nghiệm của người khác (kể cả người thân).

3. Không mua và uống thuốc đông y đã hoàn (viên), tán (bột) không có nhãn mác ghi rõ thành phần, tác dụng, cách sử dụng, thời hạn…

4. Hiện nay khá nhiều vị thuốc đông dược (cả nam và bắc) thường dùng hoá chất để bảo quản (chống nấm mốc, sâu mọt). Vì vậy thuốc trước khi sắc nên rửa để loại bỏ hoá chất và tạp chất có trong thuốc.