Viêm phổi ở người lớn thường là dạng viêm phổi thùy, còn ở trẻ em hay ở những người già yếu thường là viêm phế quản - phổi. Phát hiện bệnh viêm phổi và điều trị dứt điểm là việc không khó, quan trọng là biết cách phòng bệnh.

Viêm phổi thùy: Bệnh thường gặp ở người già, người suy dinh dưỡng, suy giảm miễn dịch, người hôn mê, nằm lâu, suy kiệt. Bệnh thường xảy ra vào mùa đông xuân, có khi gây thành dịch hoặc xảy ra sau các trường hợp nhiễm virus ở đường hô hấp trên như cúm, sởi…

Bệnh thường khởi đầu với sốt cao, rét run, gây đau tức ở ngực, khó thở nhẹ, mạch nhanh, ho khan, người mệt mỏi, gầy sút, chán ăn, ở môi miệng có chốc mép. Từ ngày thứ ba trở đi, tình trạng nhiễm trùng nặng lên với sốt cao liên tục, mệt mỏi, gầy sút, biếng ăn, khát nước, đau ngực tăng lên, khó thở nặng hơn, ho nhiều, đờm đặc có màu gỉ sắt hay có máu, nước tiểu ít và sẫm màu.

Để phòng bệnh, cần vệ sinh sạch sẽ nơi ở, tốt nhất là sống trong môi trường sạch, ít khói bụi. Nhà ở phải thông thoáng, về mùa lạnh phải được che kín các khe hở. Giữ cơ thể ấm về mùa đông, đặc biệt là giữ ấm cổ, ngực và hai bàn chân. Nằm ngủ nên đắp chăn ấm, giường ngủ nên có đệm. Mùa đông không nên tắm nước lạnh, nơi tắm phải kín, không có gió lùa. Mùa hè không nên để máy điều hòa nhiệt độ ở mức quá lạnh. Không để quạt điện  hướng trực tiếp vào người  lúc nửa đêm về sáng.

Không uống nhiều rượu, không hút thuốc lá. Duy trì chế độ dinh dưỡng đủ năng lượng, cân đối về chất để có sức phòng chống bệnh. Vệ sinh răng miệng kỹ. Điều trị triệt để các ổ nhiễm khuẩn ở tai - mũi - họng để tránh biến chứng viêm phổi. Tập thể dục đều đặn, vừa sức, thở sâu theo phương pháp dưỡng sinh.

Viêm phế quản - phổi (phế quản phế viêm): Hay gặp ở trẻ em, người già yếu. Thường xuất hiện sau sởi, cúm ,viêm họng viêm xoang... Một số yếu tố thuận lợi cho bệnh phát triển là nhiễm lạnh, ho lâu ngày, cơ thể suy mòn (ví dụ ung thư), trẻ em còi xương, suy dinh dưỡng. Khởi phát từ từ, sốt không cao lắm (37,5-38 độ C), kèm theo ho khạc đàm đặc có mủ, thường khó thở nhiều, cánh mũi phập phồng, tím môi (nhất là ở trẻ nhỏ), không đau ngực hoặc đau không rõ rệt.

Để phòng bệnh phế quản phế viêm ở trẻ em, cần lưu ý:

Cho trẻ bú sữa mẹ sớm ngay sau khi sinh. Bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu và kéo dài đến 2 năm để bảo đảm sức đề kháng tốt nhất cho trẻ. Cho ăn bổ sung hợp lý với đủ 4 nhóm thực phẩm: ngũ cốc, đạm động vật hoặc đậu đỗ, dầu mỡ, rau quả.

Mùa hè thời tiết nóng bức khó chịu nhưng không vì thế mà cho trẻ ăn uống đồ lạnh. Việc ăn quá nhiều kem và thực phẩm để lâu trong tủ lạnh càng làm tăng nguy cơ mắc các bệnh đường hô hấp ở trẻ, không loại trừ bệnh  phế quản phế viêm.

Nếu trong phòng có máy điều hòa không khí thì không nên để chế độ lạnh dưới 25 độ C. Để trẻ nằm hoặc chơi ở nơi thoáng mát, không nên để trẻ ra quá nhiều mồ hôi, nếu không kịp lau khô trẻ dễ bị cảm lạnh. Vệ sinh cá nhân và môi trường sạch sẽ, tránh khói thuốc lá và than bụi trong nhà.

Theo dõi lịch tiêm chủng và đưa trẻ đi tiêm chủng đầy đủ, đúng lịch, hoàn thành tiêm chủng trong năm đầu. Nếu trong gia đình có người bị nhiễm khuẩn hô hấp như cúm, lao phổi thì cần cách ly để không lây sang trẻ.

Bác sĩ Ngô Văn Tuấn