Theo Luật BHYT, từ ngày 1-1-2016, người dân có thẻ BHYT đăng ký khám chữa bệnh (KCB) ban đầu tại cơ sở KCB tuyến xã hoặc phòng khám đa khoa, bệnh viện (BV) tuyến huyện được quyền đi KCB ở các cơ sở trong cùng huyện đó, không bị giới hạn bởi một nơi ban đầu. Để không mất bệnh nhân, các BV phải tự nâng cao chất lượng KCB.

Người bệnh được thoải mái lựa chọn

Hơn 2 tháng thực hiện thông tuyến KCB, nhiều bệnh nhân rất mừng khi có nhiều cơ hội lựa chọn nơi KCB hơn. Ông Nguyễn Văn Phan ở huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định cho biết: Trước đây, quy định buộc người dân phải đăng ký BHYT ban đầu ở ngay tại nơi cư trú là tuyến xã. Thế nhưng do cơ sở KCB thiếu thốn nên bệnh nhân cũng không yên tâm lắm. Giờ được lựa chọn nơi khám thì tôi sẽ lên BV đa khoa của huyện để khám. Nơi đó cơ sở vật chất mới, có bác sĩ chuyên khoa, máy móc hiện đại mà thuốc men cũng tốt hơn nhiều.

Với chính sách này, quyền lợi của người bệnh được mở hơn nhiều, thế nhưng cũng có không ít cơ sở y tế lo lắng sẽ rơi vào tình trạng mất bệnh nhân bảo hiểm do người bệnh được thoải mái lựa chọn nơi KCB. Ông Nguyễn Mạnh Nhìn, Trạm Y tế xã Phú Hòa (huyện Lương Tài, tỉnh Bắc Ninh), cũng cho biết cơ sở y tế xã vẫn được đầu tư sơ sài nên chưa thể đủ sức cạnh tranh với các BV tuyến huyện, phòng khám đa khoa, chỉ có mỗi lợi thế là gần nhà. “KCB chỉ là một phần việc của trạm y tế xã. Nên chúng tôi sẽ cố hết sức trong khả năng của mình thôi. Còn việc cạnh tranh để giữ bệnh nhân thì có lo cũng không tới. Vì trạm y tế xã sẽ thua BV huyện rất nhiều điều kiện” - ông Nhìn chia sẻ.

Ông Vũ Bá Cương, nguyên Phó Giám đốc BHXH tỉnh Nam Định, cho biết chính sách thông tuyến KCB BHYT giữa tuyến xã và tuyến huyện trên cùng địa bàn tỉnh sẽ đem lại nhiều lợi ích cho bệnh nhân nếu như các chính sách đầu tư khác cũng phát triển đồng bộ như tăng giá viện phí, đầu tư nâng cao chất lượng cơ sở vật chất, nhân lực cho y tế cơ sở...

Bệnh viện lo giữ bệnh nhân

Theo ông Phạm Lương Sơn, Trưởng Ban Thực hiện chính sách BHYT (BHXH Việt Nam), cơ quan bảo hiểm đã có văn bản yêu cầu BHXH các tỉnh, thành triển khai các nhiệm vụ về BHXH, BHYT, trong đó nhiệm vụ triển khai việc thông tuyến KCB từ ngày 1-1-2016. Theo đó, BHXH các tỉnh lập danh sách các cơ sở y tế tuyến xã, tuyến huyện và các phòng khám tương tương có đăng ký KCB BHYT ban đầu. Theo Luật BHYT, từ ngày 1-1-2016, người dân trong một tỉnh có quyền lựa chọn nơi KCB ban đầu của mình ở bất cứ cơ sở y tế nào ở tuyến xã, huyện hoặc các phòng khám đa khoa khu vực. Đồng thời công khai, minh bạch quyền lợi, mức hưởng của người tham gia BHYT; thống nhất với các sở y tế các giải pháp để tránh trục lợi quỹ BHYT bằng cách ứng dụng công nghệ thông tin vào việc kiểm tra, kiểm soát, quản lý người bệnh, quản lý danh mục kỹ thuật, thuốc... “Mục tiêu cuối cùng là tăng cơ hội lựa chọn cho người bệnh, đồng thời buộc các cơ sở y tế phải nâng cao chất lượng KCB để thu hút bệnh nhân. Tiến tới viện phí tính đúng tính đủ theo giá thị trường, nhà nước không còn bao cấp, nếu không giữ được bệnh nhân thì BV sẽ phải đóng cửa” - ông Sơn phân tích.

Mặc dù được cho là giảm phiền phức đáng kể cho người dân có BHYT nhưng không ít chuyên gia lo ngại tình trạng trục lợi BHYT hoặc đẩy một số cơ sở KCB ban đầu rơi vào khốn đốn. “Nhiều BV tuyến huyện yếu kém sẽ khó khăn do bệnh nhân không lựa chọn, không có bệnh nhân khi thông tuyến kỹ thuật, trong khi để đầu tư về nhân lực, chuyên môn kỹ thuật tốt, đáp ứng nhu cầu KCB ban đầu không phải là dễ đối với một số BV tuyến huyện hiện nay. Bên cạnh đó có thể có tình trạng một ngày một người bệnh có BHYT có thể chạy “sô” khám 3-4 nơi mà rất khó kiểm soát. Điều này có thể tạo thêm sự lãng phí, thậm chí lạm dụng thuốc BHYT để tuồn ra ngoài.

Theo lãnh đạo cơ quan BHXH Việt Nam, tới đây, khi các cơ sở y tế ứng dụng quản lý bệnh nhân BHYT thì tình trạng này sẽ dần được khắc phục. Cùng đó sẽ tăng cường thanh kiểm tra, giám sát trong quá trình thực thi. 

Bài và ảnh: Khánh Anh