Theo kết quả khảo sát tình hình doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) Việt Nam vừa được Nhóm công tác về hỗ trợ DNNVV thuộc khuôn khổ Sáng kiến chung Việt Nhật - giai đoạn VI vừa công bố, khó khăn lớn nhất của các DN này đang phải đối mặt là tiếp cận tín dụng. Nguyên nhân là do ngân hàng đánh giá DNNVV kém minh bạch về thông tin, không có tài sản bảo đảm nên nguy cơ rủi ro cao, ngân hàng không dám cho vay.

Tuân thủ thuế thấp, khó vay vốn ngân hàng

Một nguyên nhân khác khiến DNNVV khó tiếp cận tín dụng là nợ xấu tăng nhanh, hàng tồn kho cao, hầu hết tài sản bảo đảm đã cạn kiệt, doanh thu sụt giảm.

Đói vốn, các DNNVV không có đủ nguồn lực đầu tư cho nghiên cứu phát triển cũng như trang thiết bị để tiếp nhận các đơn hàng lớn, ổn định, từ đó nâng cao năng lực cạnh tranh.

Đề cập đến khó khăn của DNNVV trong công tác thuế, trong khảo sát đánh giá cải cách thủ tục hành chính thuế năm 2016 do Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) phối hợp với Ngân hàng Thế giới (WB) công bố mới đây cho thấy khá nhiều DN Việt Nam lo ngại khả năng tuân thủ chính sách, pháp luật thuế. Theo đó, phần lớn DN Việt Nam hiện nay có quy mô siêu nhỏ, nhỏ và vừa không có thời gian và nguồn lực dành cho bộ phận kế toán làm việc chuyên sâu và bài bản. Trong khi đó, các văn bản pháp luật về thuế ra liên tục, DN hầu như không cập nhật kịp. Các quy định về thủ tục thuế lại tương đối phức tạp, cũng không có danh sách cụ thể về các loại thông báo, báo cáo phải nộp hằng năm gây ra một số khó khăn như không biết phải nộp những thông báo gì khiến DN nộp thuế chậm và bị phạt vi phạm hành chính.

Bà Đinh Thị Quỳnh Vân, đại diện Công ty PwC Việt Nam, cho biết mức độ tuân thủ chính sách thuế của DN nhỏ rất thấp vì các DN này thường hoạt động với bộ máy đơn giản, trình độ cán bộ kế toán còn thấp. Do vậy, chính sách thuế quá phức tạp sẽ làm khó DN vì họ không hiểu được.

Cần tạo điều kiện cho doanh nghiệp nhỏ vay vốn Ảnh: GLO

Hỗ trợ theo từng cấp độ

Theo bà Đinh Thị Quỳnh Vân, Luật thuế hiện nay áp dụng chung cho tất cả đối tượng nên quá phức tạp cho DNNVV nhưng lại chưa đủ rộng để quản lý các DN lớn, DN có hoạt động phức tạp. Rủi ro thuế đối với DNNVV không cao, theo thống kê không chính thức, 95% DN hiện nay có doanh thu dưới 50 tỉ đồng năm nhưng chỉ đóng góp dưới 20% về số thu thuế nên cần xem xét xây dựng chế độ kế toán và chính sách thuế đơn giản hơn cho DNNVV (ví dụ cho các DN có doanh thu dưới 30-50 tỉ đồng/năm), như vậy phù hợp với thông lệ quốc tế.

Chia sẻ về kinh nghiệm hỗ trợ các DNNVV, đặc biệt là hỗ trợ về tài chính, ông Hiroshi Arai - Trưởng Phòng Hỗ trợ kinh doanh nước ngoài thuộc Cục DNNVV, Bộ Kinh tế Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản - cho biết quốc gia này xác định DNNVV là trụ cột của nền kinh tế nên Nhật Bản đã sớm quan tâm, hình thành hệ thống chính sách, cơ chế hỗ trợ khu vực DN này. Theo đó, các DN được chia ra thành các nhóm theo từng cấp độ khác nhau để có chính sách hỗ trợ phù hợp. Đặc biệt là việc xây dựng cơ chế, chính sách tài chính cho DNNVV nhằm hài hòa lợi ích giữa DN, ngân hàng, hay thu hút vốn từ các kênh huy động vốn khác nhau thông qua các kênh tài chính gián tiếp.

Ông Hiroshi Arai đánh giá việc xây dựng một luật riêng về hỗ trợ DNNVV như Việt Nam đang làm là bước tiến chính sách lớn đối với khu vực DNNVV.