Logic của Triều Tiên

Vụ thử tên lửa mới nhất hôm 29-8 tiếp tục báo hiệu một diễn biến đáng lo ngại về năng lực vũ khí của Triều Tiên và cuộc khủng hoảng ở Đông Bắc Á.

Gây rạn nứt chính trị

Theo đánh giá của cộng đồng tình báo Mỹ, Bình Nhưỡng đang trên đường thu nhỏ vũ khí hạt nhân trong lúc dần mở rộng tầm bắn của tên lửa.

Chưa hết, vụ phóng nêu trên còn được xem là hành động khiêu khích nhất của Triều Tiên trong những năm gần đây bởi tên lửa bay ngang qua lãnh thổ Nhật Bản.

Binh sĩ Hàn Quốc tham gia cuộc tập trận Người bảo vệ tự do Ulchi với lực lượng Mỹ ở Yongin hôm 29-8 Ảnh: Reuters

Dù Bình Nhưỡng chưa hiện thực hóa lời đe dọa phóng tên lửa đến đảo Guam - lãnh thổ thuộc Mỹ trên Thái Bình Dương - nhưng hành động mới nhất này cho thấy Tổng thống Donald Trump có lẽ đã quá vội vàng khi đưa ra nhận định Triều Tiên "bắt đầu tôn trọng chúng ta" vào tuần rồi.

Nhiều nhà phân tích cho rằng luôn có thứ logic nào đó đằng sau hành vi của Bình Nhưỡng và vụ thử trên có lẽ cũng không là ngoại lệ.

Viết trên tờ The San Diego Union-Tribune, ông Stephan Haggard, chuyên gia tại Trường ĐH California San Diego (Mỹ), lập luận nhà lãnh đạo Kim Jong-un đã tập trung nhiều cho việc phát triển kinh tế sau khi nắm quyền vào cuối năm 2011. Điều này đòi hỏi Triều Tiên phải theo chân các nước khác ở châu Á trong việc hội nhập thành công vào những thị trường toàn cầu.

Tuy nhiên, đây là điều không thể trong bối cảnh Bình Nhưỡng bị cộng đồng quốc tế trừng phạt, trong đó có cả đồng minh thân cận Bắc Kinh.

Ông Kim Jong-un chắc chắn hiểu rõ điều đó nên hy vọng duy nhất của nhà lãnh đạo này là gây ra rạn nứt chính trị giữa Trung Quốc và Mỹ, Hàn Quốc, Nhật Bản. Phóng tên lửa chính là một trong những cách thức hiệu quả để làm điều này.

Theo lý giải của ông Haggard, những vụ thử như thế buộc Mỹ và các đồng minh châu Á hợp tác chặt chẽ hơn. Đây là điều Trung Quốc không muốn thấy chút nào.

Ít lựa chọn

Tại Nhật Bản, Thủ tướng Shinzo Abe gọi vụ phóng mới nhất là "mối đe dọa nghiêm trọng và chưa từng có tiền lệ". Những hành động khiêu khích như thế có thể giúp ích cho mục tiêu tăng cường sức mạnh quân sự đang được ông Abe theo đuổi.

Trong khi đó, Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in không chỉ lên án vụ phóng mà còn nhanh chóng ra lệnh diễn tập ném bom gần biên giới với Triều Tiên.

Những phản ứng như thế dĩ nhiên khiến Trung Quốc lo ngại và không có gì lạ khi giới chức nước này quay trở lại "lập trường nước đôi" là kêu gọi tất cả các bên kiềm chế.

Phản ứng của Tổng thống Donald Trump trước vụ phóng tên lửa mới nhất của Triều Tiên là "mọi lựa chọn vẫn còn nằm trên bàn". Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là ông chủ Nhà Trắng đang thật sự có bao nhiêu lựa chọn khả dĩ?

Với ông James Clapper, cựu Giám đốc Tình báo quốc gia Mỹ, câu trả lời là "rất ít". Trả lời đài CNN hôm 29-8, ông Clapper cho rằng giải pháp khả dĩ duy nhất lúc này là đàm phán - khá giống với đánh giá "không có giải pháp quân sự nào cho vấn đề Triều Tiên" được ông Steve Bannon đưa ra trước khi rời vị trí chiến lược gia trưởng Nhà Trắng.

Dù vậy, theo tờ The Washington Post, động thái nêu trên cho thấy Triều Tiên không chỉ thách thức lời đe dọa của Washington mà còn bác bỏ đề nghị đối thoại được Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson đưa ra gần đây.

Vụ phóng mới nhất chưa đủ nghiêm trọng để dẫn đến sự đáp trả mạnh mẽ của Washington nhưng vừa đủ khiêu khích để chứng tỏ Bình Nhưỡng sẽ không lùi bước trước sức ép bên ngoài. Nó cũng có thể là lời cảnh báo gửi đến Mỹ rằng Triều Tiên có khả năng tấn công dễ dàng các cơ sở quân sự của Mỹ ở đảo Guam hoặc bất kỳ đâu tại vùng Thái Bình Dương.

Nói thế không có nghĩa là cánh cửa đối thoại đã hoàn toàn đóng sập, một phần vì, theo đài BBC, Triều Tiên vẫn có những thứ muốn đạt được, như: thỏa thuận hòa bình trên bán đảo Triều Tiên, phát triển kinh tế, cam kết không tìm cách thay đổi chế độ của Mỹ…

Ngay cả Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc dù lên án vụ phóng mới nhất cũng không cho thấy dấu hiệu sẵn sàng tăng cường trừng phạt Triều Tiên hơn nữa. Mục tiêu cuối cùng của nỗ lực đàm phán là cần tránh kết cục xấu nhất và ủng hộ giải pháp ít tồi tệ nhất.

Vấn đề còn lại là liệu chính quyền Tổng thống Donald Trump có khả năng xử lý cuộc khủng hoảng này và Triều Tiên có thực sự sẵn lòng thương lượng hay không.