Lao đao với cá nước lạnh

Cá nước lạnh (cá tầm, cá hồi vân) được nuôi thử nghiệm tại Lâm Đồng từ năm 2006 và phát triển khá tốt, mở ra một tương lai đầy triển vọng. Vì thế, tỉnh này đã nhanh chóng xây dựng đề án quy hoạch nuôi cá nước lạnh đến năm 2020. Theo đó, năm 2015, tỉnh Lâm Đồng sẽ có 30 ha mặt nước nuôi cá hồi vân cùng 40-50 ha nuôi cá tầm với khoảng 200 lồng, nhằm đạt sản lượng 600 tấn cá hồi và 900 tấn cá tầm. Thế nhưng, đề án khó có thể thực hiện được.

Thu hoạch cá nước lạnh ở tỉnh Lâm Đồng

Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Lâm Đồng, hiện diện tích nuôi cá nước lạnh toàn tỉnh chỉ còn khoảng 32 ha, chủ yếu nuôi cá tầm, với khoảng 11 doanh nghiệp (DN) tham gia. Năm 2014, toàn tỉnh có khoảng 40 DN đăng ký tham gia nuôi cá tầm và cá hồi nhưng do gặp quá nhiều khó khăn nên nhiều DN dừng lại, tiếp tục thăm dò hoặc bán dự án.

Theo khảo sát của chúng tôi, nhiều DN tham gia nuôi cá nước lạnh từ năm 2006-2007 hiện phải dừng dự án hoặc nuôi cầm chừng với diện tích ít, như: Công ty CP Giang Ly, Thung Lũng Nắng, Trạm Nghiên cứu cá nước lạnh Tây Nguyên, Công ty TNHH MTV Cá tầm Việt Nam… Trong đó, đáng nói nhất là Công ty CP Giang Ly - đơn vị tiên phong tham gia nuôi cá nước lạnh từ năm 2007 - đã bán toàn bộ hơn 2 ha diện tích nuôi cá.

Điều đáng nói là khi xây dựng đề án nuôi cá nước lạnh, UBND tỉnh Lâm Đồng rất chú trọng việc phát triển diện tích cũng như sản lượng của cá hồi vân. Thế nhưng đến nay, hầu như không còn DN nào dám nuôi thương phẩm loài cá này nữa. Ông Trần Văn Hào, Chủ tịch Hiệp hội Phát triển cá nước lạnh Lâm Đồng, cho biết diện tích nuôi cá tầm đang giảm khá mạnh, cá hồi thì hầu như không còn DN nào dám nuôi thương phẩm.

Theo đại diện Trạm Nghiên cứu cá nước lạnh Tây Nguyên, đơn vị đang có khoảng 2 ha mặt nước nhưng chủ yếu là nuôi cá tầm thương phẩm, một ít diện tích dùng để nghiên cứu giống cá hồi vân. Ngay như Công ty TNHH Ngọc Mai Trang - DN có diện tích nuôi cá nước lạnh lớn nhất tỉnh Lầm Đồng với hơn 8 ha mặt nước - hiện cũng chỉ dám nuôi khoảng 3 ha cá tầm, cá hồi thì đơn vị này đã “khai tử” từ lâu.

Hiệp hội Phát triển cá nước lạnh Lâm Đồng cho biết toàn tỉnh này có khoảng 12.000 ha mặt nước ở các hồ chứa, sông suối, ao hồ nhỏ có thể phát triển nuôi trồng thủy sản, trong đó có cá nước lạnh. Tuy nhiên, hiện Lâm Đồng mới chỉ tận dụng được 3% diện tích hồ chứa để nuôi thả cá và một diện tích rất nhỏ để nuôi cá tầm và cá hồi. Ông Hào cho biết thời tiết ngày càng nóng lên, nguồn nước bị ô nhiễm, vốn đầu tư lớn, rủi ro cao, thức ăn chưa chủ động, bị hàng Trung Quốc cạnh tranh… đang là những vấn đề thách thức ngành nuôi cá nước lạnh ở Lâm Đồng.

“Cá tầm và cá hồi rất nhạy cảm với sự thay đổi thời tiết, nguồn nước bị vẩn đục… là cá chết ngay hoặc không đạt chất lượng. Về giống, chúng ta chỉ có công nghệ ấp trứng, còn tự phối giống thì ít làm được. Riêng cá tầm vẫn phải nhập khẩu trứng đã thụ tinh với giá khá cao, khoảng 600-700 triệu đồng/kg. Đầu ra vẫn rất bấp bênh lại bị ảnh hưởng bởi nguồn cá nước lạnh từ Trung Quốc nhập khẩu” - ông Hào băn khoăn.