Mắc kẹt bởi tư duy

Càng gần Tết mật độ kẹt xe càng dày hơn, mức độ nghiêm trọng hơn, dư luận lại dồn dập than phiền.

Thực ra, đây là chuyện cũ tồn đọng nhiều năm. Cái đáng nói là do chúng ta mắc kẹt bởi tư duy, tầm nhìn quy hoạch, thậm chí thiếu một nhạc trưởng để điều tiết tổng thể. Có dư luận cho rằng dường như ở cả hai đô thị lớn này người ta cố tình không nhận ra những hệ lụy khi để phát triển một cách tự phát, thiếu điều chỉnh; hoặc có nhận ra khi đã muộn màng, khi sự vụ đã phình ra, không kiểm soát nổi. Nhiều năm trước, các chuyên gia đã chỉ ra nguy cơ “vỡ trận” giao thông từ những đại công trường xây dựng, những luồng tuyến giao thông bất hợp lý, đến sự gia tăng các phương tiện giao thông cá nhân mà không chú trọng phát triển giao thông công cộng, sự thiếu hụt văn hóa giao thông của cư dân đô thị… Nhưng những cảnh báo không được tiếp thu một cách cầu thị, bởi tư duy “cha chung không ai khóc”, là chuyện của ai đó, không phải của mình. Đến lúc cần phải xắn tay vào cuộc thì cũng làm nhưng đã thiếu đi sự quyết liệt hoặc giải quyết theo kiểu xử lý tình thế, xử lý sự vụ, khắc phục bằng giải pháp đắp vá; thậm chí còn thụ động, thiếu sự phối hợp đồng bộ giữa các cơ quan hữu trách. Bức tranh giao thông đô thị càng trở nên rối rắm.

Còn ở sân bay Tân Sơn Nhất, chuyện quá tải, kẹt xe đã từng được đề cập từ nhiều năm trước, khách đi máy bay từng xuống xe xách va li chạy bộ để kịp chuyến bay khi kẹt xe, mức độ lãng phí thời gian, của cải xã hội đã được xới lên rồi cũng trôi qua, nay tình trạng quá tải trong và ngoài sân bay càng nghiêm trọng. Cũng cần nói rằng không hẳn một người đi - về với 5-10 người đưa - đón mới gây kẹt xe, bức bí nhà ga hàng không. Đó chỉ là chuyện con gà - quả trứng, cái cày và con trâu mà thôi, một cách nói với mong muốn giảm cảnh ngột ngạt, cũng như đề nghị khách ra trước chuyến bay 2 giờ nhằm tránh kẹt xe, giúp chuyến bay thông suốt.

Lúc này là thời điểm phải thay đổi tư duy, mạnh mẽ hành động. Phải chấm dứt tình trạng manh mún, tự phát, mạnh ai nấy làm; thay thế bằng sự chỉ huy nhất quán, đồng bộ các quy hoạch nhà ở, quy hoạch giao thông, xây dựng cầu đường. Phải tính toán điều tiết các phương tiện xe buýt, xe tải, taxi, xe máy trong không gian đô thị, dành ưu tiên cho xe buýt nhanh (BRT), xe điện ngầm, hạn chế xe cá nhân, tăng phương tiện công cộng. Nói phải đi đôi với làm, làm cho dân hiểu và chấp hành, đồng thuận. Chẳng hạn, BRT ở Hà Nội là chủ trương đúng và giải pháp phù hợp, cần được ủng hộ, các phương tiện khác không được lấn chiếm làn đường để tạo ra thói quen lưu thông đúng luật, hành xử văn minh.

Chúng ta sẽ chỉ tiếp tục hô hào nếu không thay đổi phương thức làm việc, nếu người dân không thay đổi tập tính này bằng tập tính khác tốt hơn. Nhanh hay chậm trong các lời giải hiện trạng quá tải, kẹt xe hay các vấn đề khác về quy hoạch, môi trường sống ở các đô thị đều do chính chúng ta. Cơ quan công quyền có trách nhiệm phục vụ tốt nhất cho cuộc sống người dân thì người dân phải có trách nhiệm với cộng đồng, tuân thủ pháp luật, luật lệ giao thông, văn minh đô thị.