Nên coi hợp tác xã là doanh nghiệp tập thể

Xác lập vị trí pháp lý của HTX

Dự thảo Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều Luật HTX đã định nghĩa lại rằng, HTX là doanh nghiệp (DN) tập thể do các cá nhân, hộ gia đình và pháp nhân có nhu cầu và lợi ích chung tự nguyện góp sức, góp vốn lập ra... Theo ĐB Nguyễn Thị Nghĩa (TPHCM), Phó Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam, coi HTX là DN tập thể và hoạt động với tính cách và bình đẳng như DN thuộc các thành phần kinh tế khác là hợp lý. Bà Nghĩa nói: “Hiện nay có nhiều HTX mang lại hiệu quả kinh tế cao như một DN. Hơn nữa, khẳng định việc coi HTX là DN tập thể để nhắc nhở HTX muốn tồn tại trong cơ chế thị trường phải hoạt động theo những quy luật kinh tế thị trường, lấy hiệu quả kinh tế làm trọng, phải nhanh chóng đoạn tuyệt với cơ chế tổ chức và phương thức hoạt động thời bao cấp. Đấy là điều kiện quyết định cho sự phát triển của HTX, đồng thời xác lập được vị trí pháp lý của HTX trong quan hệ với các DN khác, với cơ quan Nhà nước cũng như trong quản lý điều hành nội bộ. Mặt khác, trong tình hình hội nhập kinh tế đang đến gần, HTX ngày càng phải đối mặt với thách thức nghiệt ngã của thị trường. Vì vậy, HTX kinh doanh không hiệu quả thì không thể hiện được tính xã hội, không thể chăm lo cho thành viên, đặc biệt là không thể tồn tại với tính cách một thành phần kinh tế”.

Cũng có một số ý kiến không đồng ý với định nghĩa về HTX của Ban Soạn thảo đưa ra. ĐB Dương Trung Quốc (Đồng Nai) cho rằng, nếu coi HTX là DN thì như vậy sẽ mất đi tính chất xã hội của HTX. Đồng quan điểm này, ĐB Nguyễn Đình Lộc (TPHCM) đề nghị không nên vì một yếu tố nào đó mà phải thay HTX bằng DN, mà phải tìm cách phát huy những ưu điểm của mô hình HTX cũ. Đáp lại 2 ý kiến này, ĐB Nguyễn Ngọc Đào (Hà Nội) khẳng định, không nên “níu kéo những cái cũ” và tán thành với đề xuất của Ban Soạn thảo.

Chỉ có 30-40% HTX làm ăn có lãi

ĐB Nguyễn Văn Phán (Ninh Bình) băn khoăn với con số thống kê trên toàn quốc: Hiện có hơn 11.000 HTX, nhưng số làm ăn có lãi chỉ đạt tỉ lệ thấp (30-40%), còn lại (60- 70%) là trung bình và yếu kém. Nguyên nhân chủ yếu là do vốn nhỏ, trình độ quản lý, ứng dụng khoa học công nghệ thấp, thị trường hạn hẹp. Bởi vậy, ông Phán và nhiều ĐB khác như Lê Thị Kim Thanh (Hà Tĩnh), Nguyễn Thị Thường (Hà Tây), Trần Kim Mai (Trà Vinh)... đề nghị Nhà nước tiếp tục dành nhiều ưu đãi, hỗ trợ cho HTX như cơ chế vay vốn, chính sách đào tạo cán bộ, chuyển giao khoa học công nghệ, tạo điều kiện phát triển công nghiệp chế biến và tiêu thụ sản phẩm...

Về cơ cấu ban quản trị HTX, ĐB Nguyễn Văn Phán cũng đề nghị đồng nhất hai chức danh chủ nhiệm và trưởng ban quản trị HTX thành giám đốc HTX cho phù hợp với thông lệ quốc tế. Bởi hiện nay, nhiều HTX có liên doanh với nước ngoài nên cần tạo cho đối tác sự tin cẩn về chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền của trưởng ban quản trị hay chủ nhiệm HTX. Mặt khác để HTX ngày càng phát triển, đạt hiệu quả trong hoạt động và bình đẳng với các thành phần kinh tế khác, nên cho phép HTX dùng con dấu tròn thay vì con dấu hình bầu dục như hiện nay.

Hôm nay, 16-6, QH thảo luận tại hội trường về dự thảo Luật Xây dựng.