Thề không tham nhũng !

Đây là lễ hội hằng năm tái dựng nghi lễ những người làm quan thề “không tham nhũng” và những nông dân thề “trung thực, ngay thẳng”.

Thề với thần linh, tổ tiên

Vào giữa thế kỷ XVI, Thái hoàng thái hậu Vũ Thị Ngọc Toàn, vợ Thái tổ Mạc Đăng Dung, đã đến lập ấp Lan Niểu (thuộc thôn Hòa Liễu ngày nay). Bà tự bỏ tiền và vận động hoàng thân quốc thích, quan lại triều Mạc góp tiền tu tạo lại ngôi chùa cổ. Thái hoàng thái hậu Vũ Thị Ngọc Toàn cùng dân làng lập ra hội Minh thề; trong đó có văn thệ quy định những điều phải  làm, được làm và những điều không được làm cho tất cả các thành phần từ hương chức đến dân thôn về đạo đức lối sống, phép tắc ứng xử trong cộng đồng...

Từ đó, công đức của Thái hoàng thái hậu được nhân dân lập đền, tạc tượng ghi ơn. Lễ hội được tổ chức từ ngày 14-16 tháng giêng hằng năm.

Vào ngày chính hội, dân làng dựng một đài thề trước cửa chùa Hòa Liễu. Chiếc mũ cổ của Thành hoàng làng được đặt ở vị trí cao nhất trên đài thề. Các lãnh đạo địa phương và người dân dự lễ ngồi theo thứ tự phía dưới.

Sau nghi lễ tế thần trang nghiêm (chủ lễ phải là bậc cao niên, gia đình hạnh phúc, con cháu thảo hiền, chấp hành nghiêm chỉnh quy định của pháp luật) dâng hương, dâng rượu, dâng nước… Lễ tuyên thề bắt đầu. Một con dao thiêng bọc vải điều được trao cho chủ lễ. Chủ lễ dùng con dao này vẽ một vòng tròn tượng trưng trước đài thề và cắm dao vào chính giữa vòng tròn ấy rồi dùng dao thiêng cắt cổ gà. Tiết gà được pha với rượu chia đều cho mỗi người một chén nhỏ như thể hiện sự đồng tâm của cả cộng đồng.

Trong khói hương nghi ngút, những lời thề với thần linh, với tổ tiên âm vang cả góc trời. Mọi người cùng hô vang lời thề: “Ai dùng của công xây dựng việc công xin thần linh ủng hộ, ngược lại người lấy của công về làm của tư, xin thần linh đả tử... Làm tôi bất trung, làm con bất hiếu, xin thần linh tru diệt”.

Mọi người cùng uống ly rượu để biểu thị sự cam kết giữ đúng lời thề trước thần linh và bá tánh.

Nghi lễ nâng rượu thề để biểu thị sự cam kết giữ lờiẢnh: Trọng Đức

Mang tinh thần chống tham nhũng

Theo ông Đỗ Xuân Trịnh, Phó Chủ tịch UBND huyện Kiến Thụy, lễ hội Minh thề được tổ chức với mục đích kết hợp giữa tín ngưỡng dân gian và giáo dục lối sống tốt đẹp cho người dân. “Hịch văn hội Minh thề” đã và đang phát huy rất lớn những giá trị nhân văn trong cuộc sống đương đại, có sức lan tỏa trong cộng đồng. Ông Trịnh nhận xét đây là lễ hội “chí công vô tư”, mang tinh thần chống tham nhũng của các cụ xưa đáng được bảo tồn và phát huy.

Còn cụ Phạm Đăng Khoa (80 tuổi) - một người có công phục dựng lễ hội- chia sẻ: “Ảnh hưởng của nét văn hóa, tâm linh nên cán bộ thôn, xóm làng chúng tôi từ trước đến nay đều liêm khiết. Đã từ lâu, những lời tuyên thệ được người dân trong vùng lấy làm kim chỉ nam trong cuộc sống, vì vậy địa phương cũng là nơi ít xảy ra trọng án hoặc các vụ phạm pháp hình sự. Người dân luôn nâng cao ý thức chấp hành pháp luật. Các thế hệ đều chăm lo nuôi dạy con cháu yêu nước, sống đạo đức theo Hịch văn hội Minh thề”.

Ông Vương Duy Bảo - Phó Cục trưởng Cục Văn hóa cơ sở, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch - nhận xét: “Trong lịch sử Việt Nam có nhiều lễ ăn thề khác nhau như lễ ăn thề bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ cộng đồng, bảo vệ tài nguyên, môi trường sinh sống. Các quan chức cũng có lễ ăn thề giữ gìn sự thanh liêm, chính trực của mình.

Hội Minh thề ở xã Thuận Thiên, huyện Kiến Thụy, Hải Phòng chính xác chưa phải là một lễ hội mà chỉ là một lễ nhưng đặt trong bối cảnh hiện nay, khi Đảng và nhà nước nêu quyết tâm chống tiêu cực, tham nhũng thì rất đáng biểu dương, khuyến khích và nên phổ biến, nhân rộng. MTTQ đã được giao vai trò giám sát và phản biện xã hội, tôi nghĩ qua những lễ ăn thề thế này, chúng ta cần động viên các bô lão, các đối tượng, tầng lớp dân cư trong xã hội cùng MTTQ tham gia thực hiện chức năng phản biện xã hội góp phần khắc phục tệ tham nhũng, quan liêu, giúp Đảng, nhà nước xây dựng một xã hội trong sạch.”