Thi cử và áp lực

Hai kỳ thi cấp quốc gia liên tiếp cho thấy áp lực thi cử vẫn còn đè nặng lên nền giáo dục đào tạo (GD-ĐT) dù Bộ GD-ĐT đang tiến hành một cuộc đổi mới căn bản và toàn diện để nâng cao chất lượng giáo dục.

Áp lực học để thi không chỉ đối với thí sinh, phụ huynh mà cả nền giáo dục, từ địa phương đến Bộ GD-ĐT. Vùng vẫy trong áp lực đó, nhiều năm qua, Bộ GD-ĐT đã có rất nhiều cố gắng để tổ chức một kỳ thi tốt nghiệp THPT nghiêm túc nhưng hầu như năm nào cũng gặp sự cố; đặc biệt tỉ lệ tốt nghiệp ngày càng tiệm cận đến con số 100% khiến dư luận đặt câu hỏi có nên tổ chức một kỳ thi như vậy hay không.

Một kỳ thi như vậy còn rất tốn kém. Theo số liệu của Bộ Tài chính, kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2012, kinh phí tổ chức thi cho mỗi thí sinh là 195.000 đồng, với tổng số 946.000 thí sinh dự thi năm đó, số tiền phải chi là hơn 184 tỉ đồng. Năm nay theo dự toán, kỳ thi sẽ ngốn ít nhất 200 tỉ đồng.

Kỳ thi năm nay, với nhiều đổi mới như giao quyền tự chủ cho các địa phương; thí sinh được tự chọn môn thi ngoài hai môn bắt buộc là toán và ngữ văn; điểm xét tốt nghiệp là cả điểm thi và điểm trung bình học bạ năm lớp 12… Qua đó, Bộ GD-ĐT hy vọng sẽ có một kỳ thi chất lượng và nghiêm túc. Cách đổi mới kỳ thi tốt nghiệp THPT như vậy là khả dĩ và cũng được đồng tình của các chuyên gia giáo dục và xã hội. Tuy nhiên, vẫn còn những lo ngại về chất lượng, đặc biệt dư luận lo âu về chuyện “tháo khoán” chất lượng khi mà việc đánh giá năng lực học sinh lớp 12 thông qua giáo viên. Những tiêu chuẩn có tính khoa học để các giáo viên bộ môn đánh giá học sinh vẫn chưa đáng tin cậy khi mà vẫn kỳ vọng vào trách nhiệm và lòng tự trọng nghề nghiệp của chính giáo viên.

Bộ GD-ĐT vẫn xác định kỳ thi tốt nghiệp THPT rất quan trọng nhằm đánh giá năng lực của học sinh khi học xong bậc phổ thông. Như vậy vẫn chưa đủ, cần có những nghiên cứu so sánh trình độ của học sinh tốt nghiệp THPT ở nước ta ở mức độ chất lượng như thế nào so với các quốc gia khác để một học sinh lấy xong bằng tú tài có thể dự thi hay đăng ký vào một trường ĐH, CĐ. Đó cũng là cách để làm giảm tải áp lực thi cử, xóa bỏ quan niệm học để thi… Những dữ liệu nghiên cứu ấy rất cần thiết để thiết kế lại hệ thống giáo dục, “vá” những lỗ hổng lộ ra để đưa nền giáo dục tiếp cận trình độ giáo dục của các nước tiên tiến, chứ không phải cứ loay hoay mãi với chuyện thi cử như hiện nay. n