Tránh “vết xe đổ”

Cụ thể, mô tô 2 bánh và xe máy (không bao gồm xe máy điện) có đăng ký biển số tại TP HCM hoặc xe đăng ký tại địa phương khác nhưng hoạt động trên địa bàn TP mà chủ phương tiện chưa nộp phí tại địa phương khác sẽ phải đóng phí sử dụng đường bộ.

Cũng tại quyết định nêu trên, UBND TP HCM giao UBND quận, huyện chỉ đạo UBND xã, phường, thị trấn phát phiếu kê khai phương tiện, lập, phê duyệt danh sách thu phí trước khi tổ chức thu; bảo đảm công bằng, minh bạch, thu đúng, thu đủ, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân. Người dân có thể đến UBND xã, phường, thị trấn hoặc các điểm thu phí tại các khu phố để nộp hoặc UBND xã, phường, thị trấn cử cán bộ liên hệ thu.

Vậy là sau nhiều năm băn khoăn với việc thu phí sử dụng đường bộ và sau khi liên tục bị trung ương nhắc nhở lẫn việc Tổng Kiểm toán Nhà nước ra văn bản báo cáo Thủ tướng (trong đó có đề cập việc chưa thực hiện việc thu phí xe máy), TP HCM đã triển khai. Còn nhớ chiều 26-12-2014, tại buổi họp báo định kỳ, trả lời phóng viên các báo, ông Võ Văn Luận, Chánh Văn phòng UBND TP HCM, cho biết TP không “mặn mà” với chủ trương thu loại phí này vì người dân đang chịu quá nhiều sức ép từ các khoản thu. Cũng vì thế nên mấy năm qua, TP HCM cứ nấn ná mãi. Tuy nhiên, 63 tỉnh, thành đã thu thì TP HCM cũng không thể không thu.

Trong điều kiện đời sống người dân đang có nhiều khó khăn, đồng lương cán bộ, công chức, viên chức chưa đủ sống... thì việc ban hành thêm một khoản thu như phí sử dụng đường bộ đối với xe máy là việc rất nhạy cảm. Các đại biểu HĐND TP HCM cũng từng băn khoăn với chủ trương này vì cho rằng không hợp lý và có nhiều bất cập. UBND TP HCM đã phải 3 lần gửi văn bản báo cáo Chính phủ trước khi không thể không thực hiện.

Nhìn lại thực tiễn các địa phương triển khai trước TP HCM thì chưa nơi nào thu đủ như dự kiến. Hà Nội giao cho công an xã, tổ trưởng dân phố tới gõ cửa từng nhà để thu nhưng cũng chỉ đạt 30%-50%. TP Cần Thơ đến cuối tháng 11-2014 chỉ thu được 8,5 tỉ đồng (đạt khoảng 43% so kế hoạch đề ra cho năm 2014, nếu ứng với số lượng xe thì chỉ đạt 20%). Chưa kể việc thu khoản phí này ở hầu hết các địa phương ngày càng giảm. Đơn cử như ở phường Quốc Tử Giám, quận Đống Đa, TP Hà Nội, năm 2013 thu được 149 triệu đồng nhưng năm 2014 chỉ thu được hơn 6 triệu đồng bởi người dân thẳng thừng từ chối đóng, mà không đóng cũng chẳng bị xử lý.

Trong một bối cảnh như thế, khó để đòi hỏi và kỳ vọng TP HCM sẽ làm tốt hơn các địa phương và thu đủ, nhất là thu theo cách hướng dẫn của Bộ Tài chính là UBND xã/phường trực tiếp thu. Nếu không thu đủ thì sẽ đi vào “vết xe đổ” mà thực tiễn đã chứng minh.