Xe đạp lậu ào ạt qua biên giới Tây Nam

Chợ gò Tà Mâu (Campuchia), giáp ranh biên giới xã Vĩnh Ngươn, thị xã Châu Đốc, An Giang buổi chiều vắng khách, nhưng dưới bờ kênh chạy dọc chợ gò vẫn sôi động. Dân cửu vạn đang hối hả bốc chuyển từng chiếc xe đạp vào các kho, tiếng a lô mặc cả của các chủ hàng vang lên liên hồi. Khả năng đêm nay sẽ có đợt đánh hàng lớn về Việt Nam.

Hàng lậu xe đạp cũ đã qua sử dụng của Nhật, Thái và các nước thứ 3 đang “chảy” vào Việt Nam với số lượng lớn, rất khó kiểm soát. Đây cũng là thời điểm sôi động của giới mua bán vận chuyển xe đạp “rác” khi thị trường trong nước đang tiêu thụ mạnh mặt hàng này.

Tiền nào, của nấy

Vào chợ, chúng tôi hỏi mua và muốn hợp tác làm ăn lâu dài, một chủ vựa xe đạp tên Nh. nói ngay: “Muốn bao nhiêu cũng có, tiền nào của ấy. Giá cả được tính theo từng lô hàng tốt xấu, từ vài chục đến vài trăm chiếc. Muốn mua thì đặt tiền cọc trước 30%”.

Người mua không phải bận tâm chuyện vận chuyển hàng hóa vì đã có đường dây chuyên chuyển hàng từ chợ gò bằng đường thủy dọc sông Hậu hoặc bằng đường bộ vào nội địa.

Hiện tại, chợ gò Tà Mâu có khoảng 6 kho hàng chứa đầy xe đạp ngoại các loại, mỗi kho có vài trăm chiếc xếp như cá mòi từ ngoài vào trong từ trên xuống dưới.

Vào hỏi mua một chiếc xe đạp điện ở một nhà vựa, người bán tên Hoàng chỉ tay vào dãy xe còn khá mới nói: “Xe Nhật hiệu Yamaha chất lượng nhất, đảm bảo bộ phận máy cơ không bị nứt gãy, bình điện nguyên gốc chưa bị xì, giá 3,4- 3,6 triệu đồng/chiếc. Muốn mua xe giá rẻ hơn 1-2 triệu đồng/chiếc, do Trung Quốc, Đài Loan sản xuất hay xuất xứ từ Châu Âu cũng có”.

Tuy nhiên, đa số xe đạp điện đều thuộc dạng "câm điếc", người mua không được kiểm tra bình điện và bộ phận động cơ. Nhưng tâm lý chung của khách hàng khi mua xe tại chợ gò đều tin tưởng xe đạp hiệu Yamaha, Panasonic sẽ bền chắc và giá rẻ hơn nội địa nên chấp nhận mua.

Một chủ vựa xe cho biết, xe đạp điện của Nhật đang hiếm hàng. Ngày nào lái buôn ở Sài Gòn cũng alô liên hệ đặt mua. Thực tế 1 tháng nay giá đã tăng 200.000-400.000 đồng/chiếc và không đủ hàng bán ra. Chưa kể, từ khi có thông tin giá xăng dầu bắt đầu tăng, số lượng khách đặt hàng mua xe càng lớn.

Khi chúng tôi hỏi nguồn gốc hàng từ đâu, bà chủ một kho hàng tên H. nói như làm giá: “Từ các thành phố Nhật Bản chứ đâu. Ở đó người ta xài xe sang lắm, mới sử dụng vài ba tháng là bán ve chai rồi, bởi vậy hàng về đây còn mới zin hà!”.

Xế chiều khi chúng tôi vừa bước ra khỏi chợ Gò cũng là lúc một tốp dân đai hàng lậu vác xe đạp chạy thục mạng trên cánh đồng xã Vĩnh Ngươn vào nội địa thị xã Châu Đốc.

Một tay xe ôm người địa ở xã Vĩnh Ngươn cho biết, từ tết đến nay hoạt động mua bán vận chuyển hàng lậu, nhất là mặt hàng xe đạp điện càng về đêm càng sôi động. Khi trả giá mua một chiếc xe đạp điện với giá 3,6 triệu đồng và nhờ 1 người vác thuê về Châu Đốc, người này cho biết giá vận chuyển bảo đảm hàng không bị bắt là 10% trên tổng giá trị mua.

Rất nhiều người ở các tỉnh đến mua xe đạp tại chợ gò đều cho rằng hiếm khi họ bị hải quan hay biên phòng, công an bắt giữ tịch thu. “Muốn chắc ăn thì nên thuê dân tải hàng lậu vác về Châu Đốc”, một người cùng mua xe đạp tại chợ gò nói”.

Ngoài xe đạp điện đang được tuồn lậu vào VN còn có xe đạp thường, chủ yếu là của Nhật và Thái Lan sản xuất có kiểu dáng bên ngoài khá đẹp và chắc chắn. Giá mỗi chiếc xe đạp thường đã tăng nhẹ 200.000 đồng/chiếc (từ 900.000–1.100.000 đồng/chiếc, xe tốt còn nguyên chiếc giá có chiếc trên 3 triệu đồng). Xe đạp đủ mẫu mã từ đơn giản đến hiện đại, xe truyền thống hay xe thể thao hầm hố đều có mặt ở chợ gò.

Thượng vàng hạ cám, xe càng “độc” giá càng cao, có chiếc trên 10 triệu đồng. Thế nhưng người mua vẫn dễ bị lầm vì mua phải hàng đểu. Và, tuyệt nhiên ở chợ gò không có khái niệm bảo hành cho người mua.

Xe ngoại, phụ tùng Việt

Khi mua xe lậu từ biên giới, khách sẽ rất khó phát hiện xe nào đã được thay phụ tùng nếu không có kinh nghiệm.

Hầu hết các chủ vựa chuyên o hàng bán lẻ xe đạp điện tại chợ gò đều tút lại hàng. Phụ tùng bình điện, mô tơ, xích líp, vỏ ruột được chuyển vòng từ từ Việt Nam lên chợ để thay thế làm mới xe rất khó phát hiện.

Tại Châu Đốc, vào một cửa hàng bán xe đạp, anh V., chủ cửa hàng dắt khách ra sau nhà nơi có hàng chục chiếc xe điện mới cáu. Anh V. quảng cáo: “Mua xe đạp ở đây không có hóa đơn tài chính, chỉ làm giấy tay (có bảo hành 3 tháng) nhờ vậy giá bán một chiếc xe đạp đã rẻ hơn từ 30% so với xe cùng loại trong nước”. Nhưng khi mở bình điện ra xem thì người bán cho biết đó là bình điện do các công ty Việt Nam sản xuất - cũng tốt bền như bình điện của Nhật, Thái.

Cũng tại Châu Đốc, một chủ cửa hàng bán xe đạp điện cũ còn bật mí: “Xe đạp Nhật chất lượng, giá lại rẻ nên mỗi tháng đã có một siêu thị đề nghị lấy bốn trăm chiếc. Xe về siêu thị được thay thế một vài phụ tùng Việt Nam vào như lốp, vành, xích, líp… tiêu thụ khá mạnh”. Nắm bắt ưu điểm này, các chủ hàng đã nhập về lượng lớn xe Nhật và Thái Lan. Sau đó cho thợ sơn sửa chắp vá sườn, kiếm, ghi đông, bình điện, động cơ xe như lúc mới xuất xưởng.

Hầu như kho hàng nào cũng có máy sơn, bàn bắt căm xe, và vô số phụ tùng xe đạp được thợ "xẻ thịt", lắp ráp lại thành xe mới hơn.

Không chỉ ở Châu Đốc hay Tân Châu, khi chúng tôi đi khảo sát thị trường xe đạp ở các cửa khẩu biên giới Tây Nam, rất nhiều người tiêu dùng cho biết lý do họ mua xe biên giới chỉ vì giá rẻ, có kiểu dáng và xuất xứ từ Nhật, Thái. Họ không quan tâm nhiều đến vấn đề bảo hành bởi hiện nay các nhà phân phối xe đạp điện trong nước vẫn chưa thể thỏa mãn nhu cầu bảo hành nhanh chóng như các hãng bán xe gắn máy Honda, Yamaha đã có mặt ở khắp nơi từ nội địa đến biên giới.

Xe đạp điện và xe đạp nam nữ các loại đang là mặt hàng được người tiêu dùng sử dụng trong thời điểm giá xăng dầu và hàng hóa leo thang. Nắm bắt cơ hội này, nhiều chủ đầu nậu ở hai bên chợ và các cửa khẩu biên giới Tây Nam đã bắt tay nhập hàng “rác” từ các nước thứ ba vào nội địa.

Chưa có con số chính xác lượng xe nhập lậu qua biên giới nhưng ở các đô thị ven biên và các tỉnh có đường biên giới chung và cả TP.HCM, xe đạp ngoại nhập lậu đang phổ biến trên đường. Xe đạp lậu đang tràn lan trên phố chưa thể kiểm soát đã gây thất thu cho ngành sản xuất lắp ráp trong nước.

Có tin các chủ đầu nậu chuyên đánh hàng xe đạp còn đón đầu cơ hội tìm đặt mua các loại phụ tùng đi theo xe đạp như áo, nón bảo hiểm để bán kèm cho thượng đế. Một nón bảo hiểm cho người đi xe đạp nhỏ gọn chỉ có giá 100.000 đồng và hiện đang là mặt hàng hiếm tìm trên thị trường.