Người đủ tài, lương đủ sống

Việc điều chỉnh này cũng là một phần trong lộ trình cải cách tiền lương (CCTL), thực hiện theo Nghị quyết 27-NQ/TW (ngày 19-5-2018) của Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành Trung ương khóa XII về cải cách chính sách tiền lương đối với cán bộ, công chức (CBCC), viên chức, lực lượng vũ trang và người lao động trong doanh nghiệp (DN) để đến năm 2021 đẩy nhanh tiến độ tăng lương cơ sở. Đến năm 2020, các địa phương phải thực hiện Nghị quyết 18/NQ-TW (ngày 25-10-2017) về đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả để đến năm 2021 thực hiện chính sách CCTL.

Theo quy chế mới, các địa phương phải dành ra một phần trong khoản vượt thu để làm nguồn tài chính chi trả tiền lương. Tuy nhiên, hiện chỉ có 17 trong số 63 tỉnh, thành cân đối được nguồn thu chi và có thể lấy nguồn vượt thu để chi trả tiền lương. Các tỉnh, thành còn lại thì điều kiện kinh tế - xã hội khác nhau hoặc còn khó khăn không có nguồn để chi trả tiền lương. Tại một hội thảo hồi năm 2018, tham luận của PGS-TS Phạm Duy Nghĩa dẫn nguồn của Bộ Nội vụ cập nhật đến tháng 3-2018 cho biết số người hưởng lương, phụ cấp từ ngân sách ước tính là 11 triệu người, bình quân 9 người Việt Nam phải nuôi 1 người làm việc, hưởng lương hoặc phụ cấp từ ngân sách. Thực trạng này đòi hỏi CCTL đi liền với cải cách bộ máy hành chính, tinh giản biên chế với yêu cầu không tăng tổng quỹ tiền lương hoặc nếu có tăng thì không làm thâm hụt ngân sách.

Lâu nay có nghịch lý là một bộ phận CBCC có thu nhập còn thấp, sống chật vật với đồng lương và làm việc vất vả, nhiều người gắn bó vì yêu nghề, thạo việc. Một bộ phận khác, chẳng làm được việc, sáng cắp ô đi tối cắp về, thường đổ lỗi về chất lượng chuyên môn không cao cho lương thấp không tạo động lực làm việc và không ít người thực tế lại chẳng sống bằng lương mà bằng bổng lộc có được từ vị trí làm việc trong cơ quan công quyền. Các quy định pháp luật liên quan cũng đặt ra nhiều ưu đãi với CBCC, nhất là quyền lợi về việc làm, hầu như là công chức suốt đời. Điều này tạo lực cản cho cải cách hành chính, tinh giản biên chế và CCTL.

Với hai nghị quyết quan trọng của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, lộ trình đã rõ ràng, quyết tâm chính trị mạnh mẽ, chắc chắn sẽ có những kết quả mang tính đột phá. Trong CCTL, sẽ bãi bỏ mức lương cơ sở và hệ số lương hiện nay, xây dựng mức lương cơ bản bằng số tiền cụ thể trong bảng lương mới. Trong cải cách bộ máy, sẽ chuyển sang chế độ hợp đồng với CBCC. Những ai đáp ứng đủ các điều kiện thì mới có thể ký hợp đồng; khi đánh giá lại kết quả công việc nếu thấy không đáp ứng đủ các điều kiện, tiêu chí thì có thể chấm dứt hợp đồng...

Lúc đó, chúng ta có đội ngũ CBCC đủ năng lực chuyên môn, phẩm chất đạo đức, đúng nghĩa công bộc phục vụ nhân dân. Đồng thời CCTL đem lại cho CBCC sự yên tâm với đồng lương đủ sống, không phải băn khoăn cơm áo gạo tiền hằng ngày. Tất nhiên đây là việc không dễ dàng, đòi hỏi nỗ lực rất lớn của cả hệ thống chính trị nhưng là việc phải làm và làm thật tốt.